مجید قربانی جاوید؛ غلامعباس اکبری؛ فواد مرادی؛ ایرج اله دادی
دوره 14، شماره 3 ، آذر 1386، ، صفحه 336-351
چکیده
بررسی میزان تولید ماده خشک و روابط آبی گیاهان مرتعی تحت تنش خشکی میتواند به شناسایی ژنوتیپها و ارقام مقاوم به خشکی منجر گردد و بررسی این صفات به شناخت مکانیزمهای موثر در مقاومت به خشکی کمک خواهد کرد. بمنظور ارزیابی میزان ماده خشک، روابط آبی و تنظیم اسمزی دو ژنوتیپ حساس و مقاوم به خشکی یونجه یکساله از گونه مرتعی Medicago laciniata (L.) ...
بیشتر
بررسی میزان تولید ماده خشک و روابط آبی گیاهان مرتعی تحت تنش خشکی میتواند به شناسایی ژنوتیپها و ارقام مقاوم به خشکی منجر گردد و بررسی این صفات به شناخت مکانیزمهای موثر در مقاومت به خشکی کمک خواهد کرد. بمنظور ارزیابی میزان ماده خشک، روابط آبی و تنظیم اسمزی دو ژنوتیپ حساس و مقاوم به خشکی یونجه یکساله از گونه مرتعی Medicago laciniata (L.) Mill در شرایط گلخانه ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید، دو ژنوتیپ حساس و متحمل به خشکی یونجه یکساله تحت چهار سطح مختلف تنش خشکی شامل 03/0- ، 1/0- ، 2/0- ، 1- مگا پاسکال (بهترتیب سطح شاهد، تنش خشکی کم، متوسط و شدید) قرار داده شد. بررسی صفات وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب (RWC)، پتانسیل کل آب (ψw)، پتانسیل ترگر (ψt)، پتانسیل اسمزی (ψs) و تنظیم اسمزی (OA) در یک و ده روز پس از اعمال تیمارهای خشکی انجام گردید. نتایج بدست آمده از این بررسی نشان داد که با افزایش تنش خشکی، وزن خشک اندام هوایی در ژنوتیپ متحمل تا ده روز پس از اعمال تنش شدید (1- مگاپاسکال) همچنان افزایش داشت، اما نسبت به حالت شاهد این افزایش کمتر بود؛ در حالیکه در ژنوتیپ حساس روند کاهشی بود. همچنین اختلاف معنیداری بین دو ژنوتیپ از نظر وزن خشک ریشه وجود داشت. در این بررسی افزایش وزن خشک ریشه در ژنوتیپ متحمل میتواند بواسطه افزایش رشد ریشه و تولید ریشه های جانبی بیشتر در شرایط خشکی باشد، که صفت مطلوبی برای تحمل به تنش خشکی به حساب می آید. تنش خشکی، RWC و ψw بافتها را کاهش داد. کاهش در میزان RWC متناسب با کاهش ψw بود، بنحوی که کمترین میزان کاهش مربوط به ژنوتیپ متحمل به خشکی و بیشترین کاهش در ژنوتیپ حساس بود. ψt ژنوتیپ متحمل با افزایش شدت تنش خشکی تا سطح 2/0- مگاپاسکال همچنان بالا باقی ماند، درحالیکه در ژنوتیپ حساس از همان آغاز تنش این پتانسیل سیر نزولی داشت. با افزایش تنش خشکی، ψs در دو ژنوتیپ کاهش معنیداری را نشان داد، اما در ژنوتیپ متحمل کاهش بیشتر، نشان از افزایش غلظت متابولیتها می باشد. در این تحقیق تنظیم اسمزی به عنوان مکانیزمی مؤثر در ایجاد مقاومت به خشکی در این دو ژنوتیپ نقش داشته است، بهطوری که میزان آن در ژنوتیپ متحمل در شدیدترین میزان تنش (1- مگا پاسکال) دو برابر رقم حساس بوده است.
