یحیی پرویزی؛ محمد قیطوری؛ رضا بیات؛ علیرضا شادمانی؛ افشین پرتوی
دوره 25، شماره 2 ، مرداد 1397، ، صفحه 310-323
چکیده
ترسیب کربن از اتمسفر در اکوسیستم‌های زمینی رهیافتی پایدار جهت مقابله و سازگاری با تهدید تغییرات اقلیمی در عصر حاضر تلقی می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت روش‌های مختلف مرتع‌کاری در مناطق مختلف اقلیمی و جغرافیایی کشور در ترسیب کربن اتمسفری انجام شد. برای این کار، در استان‌های لرستان، فارس، کرمانشاه، خراسان رضوی، مازندران، کردستان، ...
بیشتر
ترسیب کربن از اتمسفر در اکوسیستم‌های زمینی رهیافتی پایدار جهت مقابله و سازگاری با تهدید تغییرات اقلیمی در عصر حاضر تلقی می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت روش‌های مختلف مرتع‌کاری در مناطق مختلف اقلیمی و جغرافیایی کشور در ترسیب کربن اتمسفری انجام شد. برای این کار، در استان‌های لرستان، فارس، کرمانشاه، خراسان رضوی، مازندران، کردستان، کرمان، مرکزی و اصفهان سایت‌های معرف عملیات مرتع‌کاری انتخاب شد. سپس با عملیات میدانی،ضمن ثبت ویژگی‌های سایت‌های انتخاب شده، نمونه‌برداری خاک، زیست‌توده هوایی و ریشه و لاشبرگ به صورت سیستماتیک تصادفی در سایت‌های مطالعاتی و شاهد انجام شد. نتایج نشان داد که عملیات مرتع‌کاری اجراء شده در مناطق جنگل‌‌‌های نیمه‌خشک واقع در دامنه‌های زاگرس مرکزی بیشترین ظرفیت ترسیب کربن را نشان دادند. عملیات بذرکاری، بذرپاشی و کپه‌کاری گراس‌ها و لگوم‌های چندساله نظیر فستوکا، یونجه، جاشیر و اسپرس اجرا شده در این مناطق موفق به ترسیب 4/17 تا 80 تن کربن در هکتار شده است. همچنین سهم ترسیب کربن در خاک از کل کربن ترسیب یافته در این مناطق کمینه 93 درصد از کربن ذخیره شده را شامل می‌شد. عملیات مرتع‌کاری همراه با قرق، ترسیب کربن را تا حدود دو برابر افزایش داده بود. در این مناطق کپه‌کاری موفق‌تر از سایر اشکال عملیات بود. در مناطق هیرکانی، عملیات بذرکاری گراس‌های مرتعی حدود 18 تن کربن ترسیب نموده و از نظر ظرفیت ترسیب کربن در ایران پس از عملیات مرتع‌کاری در دامنه‌های زاگرس مرکزی در رده دوم قرار داشت. عملیات مرتع‌کاری اجرا شده در مناطق خشک و نیمه‌خشک مرکز و نیمه شرقی کشور در قیاس با دیگر مناطق ذکر شده فوق تأثیر چندانی در افزایش ظرفیت ترسیب کربن در عرصه نداشته‌اند. بیشترین کمیت ترسیب کربن را قرق مراتع در دو حوزه کارده مشهد و شمس‌آباد اراک به‌ترتیب با ترسیب 63/5 و 51/6 تن کربن در هکتار به خود اختصاص داده‌اند. تغییر کاربری دیمزار به مرتع در حوزه کارده مشهد منجر به ترسیب 7/4 تن کربن در هکتار شده است.
