سید محمد رضا حبیبیان؛ حسین بارانی؛ احمد عابدی سروستانی؛ عادل سپهری
دوره 25، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 475-488
چکیده
شیوه زندگی عشایری بر سه مولفه، کوچ، دام و مرتع استوار است. خشکسالیها اثرات قابل توجهی بر کاهش تولیدات علوفه و خوراک دام عشایر میگذارد. این شیوه به دلیل وابستگی شدید به مراتع برای تعلیف دام خسارات جبران ناپذیری را متحمل می شوند. بنابراین مشخص کردن میزان و درصد وابستگی دام عشایر به مرتع در خشکسالی و ترسالی از اهمیت ویژهای برخوردار ...
بیشتر
شیوه زندگی عشایری بر سه مولفه، کوچ، دام و مرتع استوار است. خشکسالیها اثرات قابل توجهی بر کاهش تولیدات علوفه و خوراک دام عشایر میگذارد. این شیوه به دلیل وابستگی شدید به مراتع برای تعلیف دام خسارات جبران ناپذیری را متحمل می شوند. بنابراین مشخص کردن میزان و درصد وابستگی دام عشایر به مرتع در خشکسالی و ترسالی از اهمیت ویژهای برخوردار است. نظر به نقش و اهمیت مراتع در تامین علوفه دامهای عشایر، این تحقیق در زیستبوم ایل قشقایی(طایفه شش بلوکی) طی دو سال 1393 و 1394 انجام گرفت تا میزان وابستگی دام به مرتع، پس جر مزارع و علوفه دستی به تفکیک در ییلاق و قشلاق در ترسالیها و در خشکسالیها مشخص شود. روش جمعآوری اطلاعات در این تحقیق، کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) بود. برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شد. روایی-پایایی پرسشنامه انجام شد. از 405 خانوار عشایری نمونه پرسشنامه تکمیل و مصاحبه انجام و نسبت به جمعآوری و طبقهبندی اطلاعات مورد نیاز تحقیق اقدام شد. سپس با استفاده از نرمافزارهای آماری، دادههای به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین تیرههای مختلف عشایر طایفه شش بلوکی از نظر درصد وابستگی دام به مرتع، پسچر و تغذیه دستی در ترسالیها و خشکسالیها، تفاوت معنیداری(01/0 P<) وجود دارد. به طوری که در تیرههای عشایر مورد بررسی، وابستگی دام به مرتع در تر سالی 35/53 درصد، در خشکسالی 8/34 درصد، وابسنگی دام به پسچر مزارع در ییلاق در ترسالی 6/25 درصد و در خشکسالی 5/30 درصد، وابستگی دام به علوفه دستی در قشلاق در تر سالی 9/20 درصد و در خشکسالی 6/34 درصد بدست آمد. ضمنا در این بررسی مشخص شد که هنوز با وجود تخریب شدید مراتع، درصد وابستگی دامهای عشایر تیرههای مذکور به مراتع چشمگیر است و به نظر میرسد، همین مسئله موجب شده تا هنوز کوچ عشایر به شیوه سنتی تداوم داشته باشد.
سید محمد رضا حبیبیان؛ حسین بارانی؛ احمد عابدی سروستانی؛ عادل سپهری
دوره 25، شماره 2 ، مرداد 1397، ، صفحه 399-416
چکیده
به منظور شناسایی و تحلیل مهمترین عوامل موثر بر کوچ زودهنگام و بهنگام به مراتع ییلاقی در زیستبوم عشایر قشقایی (طایفه شش بلوکی) در سال 1394، اقدام به نمونه آماری به تعداد 405 خانوار از گروه بهرهبرداران عشایری و نیز 45 نفر از گروه کارشناسان مطلع و خبره در زمینه کوچ و مدیریت چرای دام در استانهای فارس و بوشهر شد. روش تحقیق، پیمایش توصیفی ...
بیشتر
به منظور شناسایی و تحلیل مهمترین عوامل موثر بر کوچ زودهنگام و بهنگام به مراتع ییلاقی در زیستبوم عشایر قشقایی (طایفه شش بلوکی) در سال 1394، اقدام به نمونه آماری به تعداد 405 خانوار از گروه بهرهبرداران عشایری و نیز 45 نفر از گروه کارشناسان مطلع و خبره در زمینه کوچ و مدیریت چرای دام در استانهای فارس و بوشهر شد. روش تحقیق، پیمایش توصیفی و تحلیلی و ابزار تحقیق پرسشنامه همراه با مصاحبه بود. در این تحقیق نظرات دو گروه آماری در قالب طیف (پنج گزینهای) لیکرت جمعآوری شد و سپس از طریق آزمونهای پارامتریک و ناپارامتریک از جمله: آنالیز تجزیه واریانس، u مان ویتنی، کروسکال والیس مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین نظرات کارشناسان و بهرهبرداران از نظر اولویت عوامل موثر، تفاوت معنیداری (01/0p<) وجود دارد. به طوری که کارشناسان مهمترین عوامل موثر بر کوچ زودهنگام را به ترتیب اولویت: ناکافی بودن علوفه در مراتع قشلاقی، گرمای زودرس در قشلاق، کاهش بارندگی و خشکسالیهای پی در پی، نداشتن پروانه چرا در قشلاق و از بین رفتن مراتع میانبند نسبت به بقیه عوامل میدانند در حالی که بهرهبرداران مهمترین عوامل موثر بر کوچ زودهنگام را به ترتیب اولویت: کاهش بارندگی و خشکسالیهای پی در پی، نداشتن پروانه چرا در قشلاق، ناکافی بودن علوفه در مراتع قشلاقی، کمبود امکانات و خدمات بهداشتی در مسیر کوچ از قشلاق به ییلاق و رقابت در رسیدن و بهرهبرداری از مراتع ییلاقی بین بهرهبرداران ذیحق نسبت به بقیه عوامل میدانند. همچنین کارشناسان مهمترین عوامل موثر بر کوچ بهنگام را به ترتیب اولویت: تعیین تاریخ کوچ از سوی دولت با هماهنگی بهرهبرداران، برقراری اتراقگاههای موقت از سوی دولت در مسیر کوچ عشایر از قشلاق به ییلاق، کنترل گیاه بهمن در قشلاق از طریق اصلاح مراتع، گماشتن قرقبان برای مراتع ییلاقی و حمایت دولت از طریق تامین علوفه نسبت به بقیه عوامل میدانند در حالی که بهرهبرداران مهمترین عوامل موثر بر کوچ بهنگام را به ترتیب اولویت: وجود علوفه مرغوب در قشلاق، حمایت دولت از طریق تامین علوفه، نبودن رقابت در رسیدن و بهرهبرداری از مراتع ییلاقی بین بهرهبرداران ذیحق، وجود مقدار زیاد علوفه در مرتع قشلاق و کافی بودن آب در قشلاق نسبت به بقیه عوامل میدانند. ضمناً در این تحقیق مشخص شد که بین نظرات کارشناسان همبستگی معنیداری (01/0p<) وجود دارد ولی بین نظرات بهرهبرداران(تیرهها و بنکوهای عشایری مورد بررسی) همبستگی معنیداری وجود ندارد.