حمید سیروسی؛ غلامعلی حشمتی؛ عبدالرسول سلمان ماهینی
دوره 26، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 367-378
چکیده
مراتع به عنوان یکی از وسیعترین بومسازگانهای خشکی در سطح دنیا منبع زندگی میلیونها انسان هستند. این بوم سازگانها در ایران در طی سالیان اخیر به دلایل مختلف دچار تخریب و کمبود بازدهی شده است و باید به دنبال معیشت جایگزین برای مردم بومی متکی به مرتع بود. طبیعت گردی با محوریت مردم بومی میتواند یک راه جایگزین باشد. پیاده کردن طبیعت ...
بیشتر
مراتع به عنوان یکی از وسیعترین بومسازگانهای خشکی در سطح دنیا منبع زندگی میلیونها انسان هستند. این بوم سازگانها در ایران در طی سالیان اخیر به دلایل مختلف دچار تخریب و کمبود بازدهی شده است و باید به دنبال معیشت جایگزین برای مردم بومی متکی به مرتع بود. طبیعت گردی با محوریت مردم بومی میتواند یک راه جایگزین باشد. پیاده کردن طبیعت گردی در مراتع باید با رعایت توانمندی عرصه صورت گیرد. در این مطالعه مجموعه ای از معیارها با در نظر گرفتن حفاظت سرزمین برای ارزیابی تناسب طبیعت گردی مد نظر قرار گرفته است. با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره مبتنی بر منطق فازی این معیارها استاندارد سازی، وزن دهی و ترکیب شدند. نتایج نشان داد معیارهای جذابیت و حفاظت با وزن 444/0 و 221/0 مهمترین معیارهای تعیین تناسب طبیعت گردی هستند. نتایج ارزیابی تناسب طبیعت گردی در مراتع منطقه حفاظتشده جهاننما نشان داد بیشترین سطح دارای تناسب خوب در تیپ گیاهی Festuca – Bromus که در اطراف روستای جهاننما واقع شده است، قرار دارد. به طور کلی از 15361 هکتار مرتع موجود، 5/1516 هکتار تناسب خوبی برای مرتع دارد. دلیل این امر چشم اندازه های زیبا، تنوع توپوگرافیک، نزدیکی به روستای جهاننما به عنوان مرکز خدمات دهی، وجود راه دسترسی و اقلیم مطلوب است. روش مبتنی بر منطق فازی که در این مطالعه استفاده شد انعطاف بالایی در خصوص تغییر ترکیب و وزن معیارها دارد. معیارهای پیشنهاد شده در این مطالعه میتواند به عنوان مبنایی برای ارزیابی تناسب در سایر مراتع ایران مورد استفاده قرار گیرد.
غلامعلی حشمتی؛ حمید سیروسی؛ اسماعیل شیدای کرکج
دوره 24، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 742-756
چکیده
مراتع بومسازگانهای پویا و دینامیکی هستند که به ناهنجاریهایی چون نوسانات اقلیمی و عواملی چون الگوهای مدیریتی و چرای دام واکنش نشان میدهند. استخراج روند مکانی این تغییرات میتواند در برنامهریزی برای مدیریت و احیای چشماندازهای تخریب شده کمک شایانی نماید. در این مطالعه روند تغییرات عملکرد بومسازگان بوته ای تحت تأثیر چرای ...
بیشتر
مراتع بومسازگانهای پویا و دینامیکی هستند که به ناهنجاریهایی چون نوسانات اقلیمی و عواملی چون الگوهای مدیریتی و چرای دام واکنش نشان میدهند. استخراج روند مکانی این تغییرات میتواند در برنامهریزی برای مدیریت و احیای چشماندازهای تخریب شده کمک شایانی نماید. در این مطالعه روند تغییرات عملکرد بومسازگان بوته ای تحت تأثیر چرای دام نسبت به آغل مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در گرادیان چرای دام در مراتع قشلاقی دشت گرگان در نقاط تعیین شده اقدام به ارزیابی چرخه عناصر غذایی، نفوذپذیری و پایداری خاک به عنوان عملکرد بومسازگان این مراتع در سه تکرار شد. شاخصهای اندازهگیری شده با استفاده از روشهای آماری و مدلهای رگرسیونی به منظور مشخص کردن روند تغییرات عملکرد بومسازگان در طول گرادیان چرا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد روند تغییرات شاخصهای عملکردی در طول گرادیان چرای دام روند معنیداری دارد. مناطق نزدیک به آغل کمترین مقدار و نقاط انتهای گرادیان بیشترین میزان این شاخصها را به خود اختصاص دادند. با بررسی انواع مدلهای رگرسیونی از لحاظ میزان ضریب اطلاعات آکائیک، بهترین مدل پیشبینی روند تغییرات عملکرد بومسازگان در گرادیان چرای دام از نظر شاخص های پایداری و چرخه عناصر غذایی بومسازگان مدل سیگموئید سه پارامتری و از نظر شاخص نفوذپذیری مدل سیگموئید چهار پارامتری با کمترین میزان ضریب اطلاعات آکائیک و سطح اطمینان بالاتر انتخاب شدند. نتایج این مطالعه میتواند به عنوان ورودی مدلهای کمیسازی مرتع برای شناسایی مناطق بحرانی و پیشبینی اثرات مدیریت بر تولید و پایداری بومسازگان کاربرد داشته باشد.