مصطفی طالشی؛ اسماعیل علی اکبری؛ مصطفی جعفری؛ سیدجعفر سیداخلاقی
دوره 24، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 881-896
چکیده
شاخص‌های تاب آوری در برابر مخاطرات محیطی، یکی از معیارهای اساسی در فرایند برنامه ریزی و ارزیابی برنامه های سازگاری با اثرات مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی بشمار می آید. ارزیابی وسنجش میزان تاب آوری جوامع روستایی، یکی از مهم‌ترین ابزارها در تشخیص پایداری سکونتگاههای روستایی به هنگام بروز مخاطرات طبیعی می باشد. شاخص های تاب آوری ...
بیشتر
شاخص‌های تاب آوری در برابر مخاطرات محیطی، یکی از معیارهای اساسی در فرایند برنامه ریزی و ارزیابی برنامه های سازگاری با اثرات مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی بشمار می آید. ارزیابی وسنجش میزان تاب آوری جوامع روستایی، یکی از مهم‌ترین ابزارها در تشخیص پایداری سکونتگاههای روستایی به هنگام بروز مخاطرات طبیعی می باشد. شاخص های تاب آوری در مقیاس محلّی و روستایی پس از ایجاد و تدوین، می توانند روش مفیدی جهت بررسی مکان ها (روستاها) و مقایسه بین و درون هر ناحیه برای جوامع فراهم نمایند. با توجه به آنچه که بیان شد، توجه به شاخص‌گذاری در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها اجتناب‌ناپذیراست. آنچه مسلم است، درحوزه سنجش وارزیابی تاب آوری در محیط‌های روستایی بویژه در برابر مخاطرات محیطی شاخص‌های مشخصواستانداردی وجود ندارد،از اینرو تدوین و اعتبار سنجی شاخص‌های مناسب برای تحلیل تاب‌آوری روستایی، ضروری است. با بهره گیری از این شاخصها می توان میزان تاب آوری را در برابر مخاطرات مورد ارزیابی و سنجش قرار داد. مقاله پیش رو در صدد است به شناسایی، تدوین و اعتبار سنجی شاخص های مناسب و بومی سازی شده تاب آوری در مناطق روستایی در شرایط خشکسالی و کم آبی بپردازد، تا برنامهریزان و محققان بتواننددر مطالعات تاب آوری، خشکسالی و بحران آب از این شاخصها، که به تأیید و توافق کارشناسان و خبرگان رسیده است، استفاده نمایند. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی با استفاده از پرسشنامه در سطح خبرگان و متخصصان می باشد. در این پژوهش معیارها وشاخصهای مختلفی از ادبیات نظری استخراج و از طریق پرسشنامه در معرض داوری تعداد 35 نفر از خبرگان و کارشناسان متخصص موضوعی قرار گرفت. در این پژوهش تعداد25 شاخص مناسب مورد تأیید متخصصان، کارشناسان امور اجرایی و نخبگان محلی معرفی گردیده است. از شاخص های مناسب و دارای بیشترین اجماع می توان به شاخص‌هایی همچون؛روند رشد و یا کاهش منابع طبیعی روستا، احتمال مهاجرت از روستا، دسترسی به انواع منابع آب کشاورزی، میزان سطوح اراضی کشاورزی (مالکیت)، وضعیت پوشش بیمه و خدمات اضطراری، توسعه کشاورزی، میزان تنوع معیشتی خانوار، توان پس انداز خانوار و دورنمای فعالیتهای کسب و کار غیرکشاورزی روستا در آینده اشاره نمود. نتایج این تحقیق می‌تواند آغازی برای تدوین مدل ملی شاخص‌های ارزیابی تاب‌آوری روستایی، ایجاد بانک اطلاعات شاخص‌های تاب آوری و کمی نمودن آن‌ها در راستای رسیدن به توسعه پایدار وهمچنین کاهش اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی در مناطق روستایی کشور باشد. همچنین دستگاه‌های اجرایی می‌توانند با استفاده از شاخص‌های معرفی‌شده در راستای بهبود وضعیت جوامع روستایی متاثر از خشکسالی و کم آبی در همه ابعاد برنامه‌ریزی کنند.
سیدجعفر سیداخلاقی؛ سیدجواد میری سلیمان؛ امین نعمتی
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 348-359
چکیده
در این مطالعه تلاش شده است تا با استفاده از ضریب همبستگی رتبهای اسپیرمن و بهرهگیری از الگوی رگرسیون خطی، عوامل اقتصادی، اجتماعی و فنی موثر بر موفقیت کلیه مجریان طرحهای مشارکتی مقابله با بیابانزدایی در استان سیستان و بلوچستان در سال 1392 مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان داد که بین متغیرهای وضعیت اسکان ...
بیشتر
در این مطالعه تلاش شده است تا با استفاده از ضریب همبستگی رتبهای اسپیرمن و بهرهگیری از الگوی رگرسیون خطی، عوامل اقتصادی، اجتماعی و فنی موثر بر موفقیت کلیه مجریان طرحهای مشارکتی مقابله با بیابانزدایی در استان سیستان و بلوچستان در سال 1392 مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان داد که بین متغیرهای وضعیت اسکان مجری طرح در منطقه، میزان توان اجرایی، مدیریتی و مهارتی مجری طرح، میزان ارتباط مجری با کارشناس و ناظر دولتی قبل از اجرای طرح و برخورداری مجری طرح از حمایتهای فنی، نظارتی و مدیریتی کارشناسان منابعطبیعی استان با میزان موفقیت مجریان در اجرای طرحهای مشارکتی مقابله با بیابانزایی در استان رابطه مثبت و معنیداری به لحاظ آماری وجود دارد. علاوه بر این نتایج حاصل از برآورد الگوی رگرسیون خطی نشان داد که سه متغیر میزان تسهیلات بانکی مورد استفاده در طرح، سرمایهگذاری شخصی مجریان در اجرای طرح و میزان توان اجرایی، مدیریتی و مهارتی مجری طرح با اطمینان بیش از 90 درصد به لحاظ آماری معنیدار و دارای تأثیرگذاری مثبت بر میزان موفقیت مجریان در اجرای طرحهای مشارکتی مقابله با بیابانزایی در استان میباشند. با توجه به نتایج پیشنهاد میگردد تا اولاً اداره کل منابعطبیعی و آبخیزداری استان اقدامات لازم برای تأمین تسهیلات موردنیاز مجریان را با شرایط مناسب اعطای وام فراهم آورد تا تمایل افراد برای اجرای طرحهای مذکور افزایش یابد. ثانیاً اداره کل منابعطبیعی و آبخیزداری استان به منظور ارتقاء توان اجرایی، مدیریتی و مهارتی مجریان طرحهای جدید قبل از واگذاری اقدام به برگزاری دورههای آموزشی و عملی چگونگی اجرای صحیح طرحهای بیابانزدایی نمایند
