هاجر رنجبر؛ مسعود بازگیر؛ داود نامدار خجسته؛ محمود رستمی نیا
دوره 26، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 675-688
چکیده
پدیده گرد و غبار یکی از زیان‌بارترین بلایای طبیعی مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان و به خصوص ایران بوده و مشکلات زیست‌محیطی و انسانی را در این نواحی به وجود آورده است. علت اصلی وقوع پدیده‌ی گرد و غبار در ایران، تغییر اقلیم، تخریب عرصه‌های طبیعی و نابودی پوشش گیاهی اعم از جنگل‌ها و مراتع و گسترش بیابان در کشور و نیز در کشورهای همسایه به‌ویژه ...
بیشتر
پدیده گرد و غبار یکی از زیان‌بارترین بلایای طبیعی مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان و به خصوص ایران بوده و مشکلات زیست‌محیطی و انسانی را در این نواحی به وجود آورده است. علت اصلی وقوع پدیده‌ی گرد و غبار در ایران، تغییر اقلیم، تخریب عرصه‌های طبیعی و نابودی پوشش گیاهی اعم از جنگل‌ها و مراتع و گسترش بیابان در کشور و نیز در کشورهای همسایه به‌ویژه عراق هست. استان ایلام به دلیل همجواری با پهنه‌های وسیع بیابانی نظیر صحرای عراق به طور مکرر در معرض گرد و غبارهای شدید قرار می‌گیرد. هدف از این پژوهش شناسایی کانون‌ها و نقاط بحرانی تولید گرد و غبار در استان ایلام می‌باشد. در این پژوهش در مرحله اول دادههای بلند مدت اقلیمی (8 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک)، پوشش گیاهی، فیزیوگرافی منطقه مورد مطالعه تهیه شد. در مرحله دوم اقدام به نمونه‌برداری از عمق 30-0 سانتی‌متری خاک از برخی نقاط کل استان ایلام گردید، سپس نمونههای خاک جهت انجام تجزیههای فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه منتقل شدند. در مرحله سوم نقشههای پارامترهای اقلیمی و خاکی با استفاده از مدل سازمان محیط‌زیست آمریکا تهیه گردید و در نهایت پس از تلفیق نقشه‌ها، نقاط بحرانی، فوق بحرانی استان تهیه گردید. نتایج نشان داد منطقه بهرام‌آباد بخش مرکزی شهرستان مهران و مناطق ابوقریب و ابوغویر از بخش موسیان شهرستان دهلران به دلیل بیشترین مطابقت با معیارهای شناسایی کانون گرد و غبار، به عنوان کانون‌های خیلی بحرانی منشأ گرد و غبار در استان ایلام انتخاب شدند. این تحقیق با شناسایی و تهیه نقشه کانون‌های مولد گرد و غبار می‌تواند کمک قابل توجهی در زمینه‌های راهبردی، پیشگیری و مهار این پدیده نماید.
