نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامرضا زهتابیان ¹
• محمد جعفری ¹
• فاطمه موحدیان ²
• مریم نعیمی ³

¹ استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

³ کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

    از مهمترین چالش­های بشر در قرن حاضر در ابعاد گوناگون بیابان­زایی بوده که از آن تحت­عنوان تخریب اراضی نه تنها در مناطق خشک، نیمه­خشک و خشک نیمه­مرطوب بلکه در مناطق مختلف و به­ویژه کشورهای در حال توسعه یاد می­شود. مناسبترین روش برای بررسی عوامل مؤثر در تخریب اراضی و شدت بیابان­زایی از نظر متخصصان استفاده از مدل­های ارزیابی بیابان می­باشد. از مدل ¹MEDALUS به علت آسانی، در دسترس بودن داده­ها و سازگاری با شاخصهای مؤثرتر در تخریب اراضی استفاده شد. هدف از این تحقیق ارائه نقشه تخریب اراضی حوزه حبله­رود شمالی براساس معیار خاک و 6 شاخص آن مشتمل بر بافت، درصد مواد آلی، درصد سنگریزه عمقی (در درون پروفیل)، عمق خاک، میزان هدایت­الکتریکی و شیب است. بدین منظور ابتدا با کمک اطلاعات خاک­شناسی موجود و واحدهای کاری تعریف شده در منطقه، اقدام به حفر10 پروفیل خاک­شناسی، تشریح و نمونه­برداری در10 واحد خاک موجود در منطقه گردید و شاخصهای مورد نظر در آزمایشگاه اندازه­گیری شدند. سپس نقشه تخریب اراضی از امتیازدهی هر شاخص با کمک جدولهای مربوطه و میانگین هندسی بدست آمد. در نهایت داده­ها با کمک نرم­افزارspss  و روش (One-Way ANOVA) تجزیه واریانس آماری شدند تا مقایسه­ای بین شاخصها در خاک منطقه صورت گرفته و تعیین شود که آیا بین آنها اختلاف معنی­داری وجود دارد یا خیر. نتایج نشان می­دهد که 16/4% از کل منطقه در کلاس بیابان­زایی با شدت کم تخریب منابع خاک قرار گرفته و اختلاف معنی­داری بین شاخصها در سطح 05/0 وجود ندارد و تنها اختلاف معنی­دار در درصد سنگریزه خاک سطحی و در سطح 01/0 می­باشد

کلیدواژه‌ها

• بیابان‌زایی
• مدالوس
• شاخص
• حبله‌رود

عنوان مقاله [English]

Study in the affect of soil in desertification with the use of MEDALUS (Case Study Hable rood Catchment's)

نویسندگان [English]

• Gholam reza Zahtabian ¹
• Mohammad Jafari ¹
• Fatemeh Movahedian ²
• Maryam Naeemi ³

چکیده [English]

Nowadays, desertification as a great problems affect most of the countries in the world especially developing countries. Desertification phenomenon that occurs in arid, semi-arid and dry semi-wet regions will reduce the land potential. For evaluation and mapping of desertification many researches have been conducted leading to regional and local models. In this study MEDALUS model because of easy style and data accessibility and also compatible with the effective indices on land degradation was applied for land degradation intensity mapping with emphasis on soil criterion in Hablerood catchment. So in this study, soil criterion and 6 indices including: EC, Rock fragment, depth and texture of soil, slope, and percentage of soil organic matter were assessed. At the first work units was prepared; in each work unit, one soil profile was dogged (10 profiles) and desired indices were measured in laboratory. Finally, sensitive map of region was extracted using assigned score to each index and geometric average of all indices. Data were analyzed by using spss software and analysis method of various one- way ANOVA. The results showed that, about 4.16 percent of the area is classified under low class and in the level of 0.05 there was no significant differences between indices, and the only significant difference was in the gravel percentage of soil surface in 0.01 levels.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• desertification
• MEDALUS
• Index
• Hablerood