نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی احسانی ¹
• حسین ارزانی ²
• مهدی فرحپور ¹
• حسن احمدی ²
• محمد جعفری ²
• عادل جلیلی ¹
• حمید رضا میرداودی ¹
• حمیدرضا عباسی ¹
• مژگان السادات عظیمی ¹

¹ مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

² دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

تأثیر شرایط اقلیمی بر تولید علوفه مرتع برای چهار گونه غالب مورد تعلیف‌دام (Artemisia sieberi, Salsola rigida, Noaea mucronata, Stipa barbata) در طی یک دوره 8 ساله(سال1377 تا سال1384) در منطقه استپی استان مرکزی( مرتع نعمتی, اخترآباد شهرستان ساوه) مورد بررسی قرار گرفت. شاخصهای مهم اقلیمی که در این بررسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، عبارتند از: بارندگی سالانه، بارندگی فصل رویش، بارندگی فصل رویش به علاوه پیشین[1]، درجه حرارت، ساعات تابش خورشیدی و سرعت باد. از بین شاخصهای مهم اقلیمی، بارندگی فصل رویش به علاوه پیشین به عنوان مؤثرترین شاخص روی تولید علوفه اثرگذار بوده و همبستگی مثبت و معنی‌داری را با تولیدعلوفه نشان داد.تولید کل همبستگی مثبت و معنی‌داری با بارندگی فصل رویش به علاوه بارندگی پیشین داشت. تولید گونه‌‌های Artemisia sieberi, Salsola rigida  نیز واکنشی مشابه با بارندگی فصل رویش به علاوه بارندگی فصل پیشین داشت. ازآنجایی که در بیشتر مراتع خشک و نیمه‌خشک تبخیر و تعرق به مراتب بیشتر از میزان بارندگی است، رژیم آب وخاک در خاکهای مرتعی این گونه مناطق به‌گونه‌ای است که برای رشد گیاهان در فصل رویش، آب قابل دسترس به‌صورت رطوبت ذخیره شده وجود دارد. بنابراین رطوبت ناشی از بارندگی پیشین و ابتدای فصل رشد به صورت رطوبت ذخیره شده در خاک باقی مانده و گیاهان دائمی ( بوته‌ایها) به علت داشتن ریشه‌های عمیق از رطوبت ذخیره شده و بارندگی فصل رویش استفاده می‌نمایند.بنابراین از این رطوبت ذخیره شده که مورد استفاده گیاه قرارمی‌گیرد می‌توان به عنوان شاخصی از کمیت بارندگی نام برد. نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص بارندگی فصل رویش به علاوه پیشین بعنوان یک متغیر در تولید، نقش اصلی را ایفاء نموده و رابطه خطی بین بارش فصل رویش به علاوه پیشین با تولید وجود دارد. اما  افزایش تعداد روزهای آفتابی با تولید کل وتولید دوگونهArtemisia sieberi, Salsola rigida  همبستگی معنی‌دار و منفی نشان داد.



1- بارندگی فصل رویش به علاوه پیشین عبارتست از: جمع بارندگی یک فصل رویش(اسفند، فروردین، اردیبهشت و خرداد) و یک سال گذشه

کلیدواژه‌ها

• تولید علوفه
• منطقه استپی
• بارندگی
• آب و هوا
• مرتع نعمتی

عنوان مقاله [English]

The effect of climatic conditions on range forage production in steppe ranglands, Akhtarabad of Saveh

نویسندگان [English]

• Ali Ehsani ¹
• Hosein Arzani ²
• Mahdi Farahpoor ¹
• Hasan Ahmadi ²
• Mohammad Jafari ²
• Adel Jalili ¹
• Hamid Reza Mirdavodi ¹
• Hamid reza Abbasi ¹
• Mojgan Azimi ¹

چکیده [English]

The effects of climatic factors on four dominant range land species of Markazi province, Iran, were studied. Species were Artemisia sieberi, Salsola rigida, Noaea mucronata, Stipa barbata and were monitored from 1998 to 2005. Site is located in steppe lands and called Nemati range, Akhtarabad of Saveh. Climatic factors were annual rainfall, rainfall of grazing season plus rainfall of previous year, temperature, solar radiation and wind velocity. Among the main indicators, as results shows, growing season plus previous rainfalls is the most effective indicator on forage production with high and significant correlation. Total yield have positive and significant correlation with growing season rainfall and previous rainfall as well as production of Artemisia sieberi, Salsola rigida. Soil and water regime in dry and semi-dry areas, in growing season, is in a way that plants are dependent on stored moisture. Shrubs, with their deep roots, are more capable of using this moisture. Therefore stored moisture could be known as an indicator of rain quantity. Result of this research showed that rainfall indicator in growing season and previous season is a variable that plays fundamental rule in production, showing a linear relationship. Negative correlation was shown between number of sunny days, total yield and yield of  two species, Salsola rigida and Artemisia sieberi.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• forage production
• steppe land
• rainfall
• Climate
• Nemati range