نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شیما جوادی ¹
• غلامرضا زهتابیان ²
• محمد جعفری ²
• حسن خسروی ³
• اعظم ابوالحسنی ⁴

¹ کارشناسی ارشد مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

² استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

³ دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

⁴ دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان،‌ دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

با توجه به افزایش جمعیت به منظور تأمین غذا و رفع نیازهای موجود، نیازمند افزایش زمین‌های کشاورزی می‌باشیم. این موضوع به علت مدیریت‌های نادرست و بهره‌برداری‌های بی‌رویه منجر به تخریب اراضی شده است. بنابراین تحقیقات بسیاری باید انجام گردد تا مشخص شود که آیا کشاورزی منجر به تخریب اراضی می‌شود یا خیر. با توجه به اهمیت بالای این موضوع در مناطق خشک و نیمه‌خشک، در این مطالعه، منطقه اشتهارد به عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب گردید. نقشه‌های مختلف منطقه از جمله نقشه خاک، طبقات ارتفاعی و کاربری اراضی به کمک نرم‌افزارهای ArcGIS9.3 و ENVI تهیه شد. پس از بازدید از منطقه و تعیین کاربری‌های اصلی که شامل، مرتع (نمونه شاهد)، آیش، اراضی تک‌کشتی، چندکشتی و اراضی باغی بود، به نمونه‌برداری از خاک در دو عمق سطحی (30-0 سانتیمتر) و تحتانی (60-30 سانتیمتر) با تعداد سه تکرار برای هر تیمار پرداخته شد. سرانجام 35 نمونه خاک به آزمایشگاه انتقال داده شد و فاکتورهای تخریبی از جمله شوری، سدیم، نسبت جذبی سدیم و اسیدیته، در هر نمونه خاک اندازه‌گیری شدند. پس از تعیین نرمال بودن داده‌ها توسط آزمون شاپیرو، مطالعه فاکتورها با آزمون ناپارامتری توکی نشان داد که در منطقه بین تیمارها اختلاف معنی‌دار وجود دارد. سپس مقایسه دو لایه سطحی و تحتانی با آزمون تی جفتی در مورد هر یک از فاکتورها به‌طور جداگانه در نرم‌افزار SPSS صورت گرفت. نتایج نشان داد که تیمار چندکشتی با بالاترین امتیاز، مطلوب‌ترین تیمار و تیمار آیش با کمترین امتیاز نامطلوب‌ترین تیمار بود که باعث تخریب خاک در منطقه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• آزمون ناپارامتری توکی
• تیمار مطلوب
• فاکتورهای مخرب
• مرتع

عنوان مقاله [English]

Investigating and comparing the effects of agricultural activities on soil destructive characters

نویسندگان [English]

• Shima Javadi ¹
• Gholam Reza Zehtabian ²
• Mohammad Jafari ²
• Hassan Khosravi ³
• Azam Abolhasani ⁴

¹ M.Sc. Sudent of Desert Control and Management, Department of Rehabilitation of Arid and Mountainous Regions, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

² Professor, Department of Rehabilitation of Arid and Mountainous Regions, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

³ Associated Professor, Department of Rehabilitation of Arid and Mountainous Regions, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

⁴ Ph. D. student of desert control and management, Department of Rehabilitation of Arid and Mountainous Regions, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Regarding population growth, increasing agricultural land is necessary to provide food and meet existing needs. This issue has led to land degradation because of mismanagement and excessive exploitation. Therefore, much research must be done to determine whether agriculture leads to land degradation or not. Regarding the importance of this issue in arid and semi-arid regions, the Eshtehard region was selected as the study area in this research. Different maps of the area including soil map, altitudes, and land-use were prepared using ArcGIS 9.3 and ENVI software. After visiting the area and determining the main land-uses including rangeland (as control sample), fallow lands, monoculture lands, multicultural lands, and garden lands, soil sampling was carried out in two depths of 0-30 and 30-60 centimeters with three replications for each treatment. Finally, 35 soil samples were transferred to the laboratory, and soil degradation factors such as salinity, sodium, sodium adsorption ratio, and acidity were measured in each soil sample. After determining the normality of the data using the Shapiro test, the study of factors with non-parametric Tukey test showed that there was a significant difference between treatments in the region. Then, a comparison of surface and subsurface layers for each factor was done using a t-test in SPSS software. The results showed that multicultural treatment with the highest score was the most desirable treatment and fallow treatment with the lowest score was the most undesirable treatment, leading to soil degradation in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• : non-parametric Tukey test
• desirable treatment
• deterioration factor
• rangeland