نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هاشم کنشلو ¹
• محمد یوسف آچاک ²

¹ استادیار، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

² کارشناس پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایرانشهر، ایران

چکیده

مدیریت، حفاظت، بهره‌برداری و احیاء رویشگاه‌های یک گونه، مستلزم شناسایی ویژگی‌های رویشگاهی و عوامل اکولوژیکی تاثیرگذار می‌باشد. در این تحقیق پس از مشخص نمودن محدوده رویشگاه‌های درخت توج، 6 رویشگاه جهت بررسی خصوصیات جنگل‌شناسی، ساختار زمین‌شناسی و خصوصیات خاک انتخاب شده است. برای تعیین تراکم و انبوهی از روش 5 درختی و برای ثبت مراحل فنولوژی، در هر رویشگاه، 3 پایه مسن تا میان‌سال، علامت‌گذاری شدند. درختچه یا درخت توج، بومی آسیا (نواحی خشک و نیمه‌خشک شمال‌غرب هند، پاکستان، مناطق گرم و مرطوب شبه‌جزیره عربستان، نواحی جنوبشرق ایران) وآفریقای تروپیکال بوده و به کشور مصر، چین وجزایر ماسکارانه وارد و کاشته شده است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان از پراکنش توج در نواحی گرم و جنوب بلوچستان از نزدیکی ساحل دریا (50-40 متر) تا ارتفاع 1400 متر از سطح دریا با میانگین بارندگی سالیانه 92 تا 200 میلی‌متر و متوسط حرارت سالیانه 6/24 تا 3/28 درجه سانتی‌گراد را دارد. بافت خاک رویشگاه‌ها بیشترسبک تا متوسط، میانگین اسیدیته گل اشباع 19/8 و هدایت الکتریکی آن 27/7 دسی‌زیمنس بر متر بوده که عمدتا" برروی رسوبات دوران های کواترنری و ترشیاری به میزان 52 و 48 درصد بترتیب حضور دارند. متوسط تراکم در هکتار توده‌های توج 6-40 پایه (جست گروه) در هکتار، میانگین ارتفاع پایه‌ها 4 متر، متوسط قطر تنه 10-35 سانتیمتر، میانگین سطح تاج در جست گروه‌ها 54 مترمربع  و درصد تاج پوشش در رویشگاه‌های مختلف بین 5/0 تا 50% متغیر می‌باشد. زمان گلدهی از آبان تا فروردین‌ و زمان رسیدن میوه‌ها، ماه‌های خرداد و تیردر رویشگاه‌های مختلف می‌باشد. تکثیر طبیعی توج از طریق بذر، جست و ریشه‌جوش صورت می‌گیرد و نهال‌های جوان بذری، بیشتردر پناه درختان مادری ویا سایر گونه‌ها دور از دسترس دام‌ها قادر به استقرار می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• توج
• آت اکولوژی
• فنولوژی
• رویشگاه
• جنگل‌شناسی

عنوان مقاله [English]

Study on Autecology of salvadora oleiodes Decne. in Iran

نویسندگان [English]

• Hashem Keneshlou ¹
• Mohammad Yousef Achak ²

چکیده [English]

Management, conservation, utilization and rehabitation of species habitats require identifying the characteristics of the habitat and effective ecological factors. In the current research, after specifying the habitats of Salvadora oleiodes, six sites were selected to investigate silvicultural characteristics, geological structure and soil properties. Three elderlyandmiddle-aged trees were selected in each site to record the phonological stages. Salvadora oleiodes is native to Asia (arid and semi-arid regions of north-west India, Pakistan, warm humid areas of Arabian Peninsula and South East of Iran) and tropical parts of Africa. It has been planted in Egypt and China. According to the obtained results, Salvadora oleiodes is distributed in warm regions of southern Balochistan from sea level (40-50 m a.s.l) to 1400 m a.s.l with an annual rainfall of 92-141mm and annual daily temperature of 24.6- 28.3ْC. The soil texture of the habitats was light to moderate with a mean pH and EC of 8.19 and 7.27dS/m, respectively, mainly on the sediments of Quaternary (52%) and Tertiary (48%). An average density of 6-40 trees per hectar, a mean total height of 4m, an average collar diameter of 10-35 cm, a mean crown cover of 54 m² and a coverage percentage of 0.5 to 50 % were recorded at different habitats. Flowering period is from November to April and fruit ripening starts in June and July in different habitats. The species regenerates naturally by seed, sprout and root sucker. Young seedlings, out of reach of livestock, are able to establish under the shelter of mother trees and other species.

کلیدواژه‌ها [English]

• Salvadora oleiodes
• Autecology
• phenology
• Site
• silviculture