نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• کاظم ساعدی

مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، ترویج .و آموزش کشاورزی، سنندج، ایران

چکیده

در این پژوهش، به منظور بررسی اثر دو سیستم چرایی (مداوم و کوتاه‌مدت) بر کیفیت علوفه سه گونه کلیدی مرتعی Bromus tomentellus، Cephalaria kotschyi و Ferula haussknechtii در سامان زردوان و دو گونه B. tomentellus و F. haussknechtii در سامان بهارستان واقع در منطقه سارال کردستان در دو فصل رویشی 1389 و 1390 اقدام به نمونه‌برداری در چندین مرحله فنولوژیکی شد. سیستم چرای رایج در زردوان، چرای کوتاه‌مدت خاصی است به نام شگل‌داری و سیستم چرای رایج در بهارستان مداوم است. ویژگی‌های مورد مطالعه شامل ماده خشک قابل هضم، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، کربوهیدرات‌های محلول، خاکستر و پروتئین خام بود. برای اندازه‌گیری این ترکیب‌ها از دستگاه طیف‌سنج مادون قرمز نزدیک استفاده شد. برای تجزیه آماری داده‌ها از تجزیه مرکب با طرح پایه کاملاً تصادفی نامتعادل استفاده شد. مقایسه میانگین به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که در تمامی گونه‌ها، در بین سه منبع تغییر مورد بررسی، مراحل فنولوژیکی بدون استثنا تمامی ویژگی‌های مورد مطالعه را متأثر ساخت به‌طوری که معمولاً می‌توان اواخر دوره رویشی تا اوایل دوره زایشی را برای زمان ورود دام مناسب دانست. در مواجهه با منابع تغییر مورد بررسی، گونه‌های مختلف واکنش‌های متفاوتی از خود نشان دادند. در مقایسه رویشگاه گونه‌ها، هیچکدام از ویژگی‌های کیفیت علوفه مورد اندازه‌گیری در گونه‌های B. tomentellus و F. haussknechtii در دو سایت مورد مطالعه با یکدیگر متفاوت نبودند. میانگین بیشتر ویژگی‌های کیفیت علوفه در دو سال یکسان بودند. سیستم شگل‌داری دارای اثرات منفی قابل توجه بر کاهش کیفیت علوفه نبود، اما چرای تمام فصل و سنگین در سیستم چرای مداوم ویژگی‌های کیفیت علوفه را بیشتر تحت تأثیر خود قرار داد.

کلیدواژه‌ها

• سیستم‌های چرایی
• ماده خشک قابل هضم
• الیاف نامحلول در شوینده اسیدی
• کربوهیدرات‌های محلول
• خاکستر
• پروتئین خام

عنوان مقاله [English]

Effects of grazing on forage quality of three key range species in Saral Rangelands of Kurdistan Province, Iran

نویسنده [English]

• Kazem Saedi

چکیده [English]

In this study, samples were collected in several phenological stages (in two growing seasons of 2010 and 2011) to assess the effects of two grazing systems (continuous and short-term) on forage quality of three key range species of  Bromus tomentellus, Cephalaria kotschyi and Ferula haussknechtii in Zardawan ranch, and two species of Bromus tomentellus and Ferula haussknechtii in Baharestan ranch. The grazing systems are short-term and continuous in Zardawan and Baharestan, respectively. The studied traits were dry matter digestibility (DMD), acid detergent fibers (ADF), water-soluble carbohydrates (WSC), ash and crude protein (CP). Near infra-red spectroscopy (NIRS) was used to measure these traits. A combined analysis based on unbalanced completely randomized design was conducted for statistical analysis. Mean comparisons were made by Duncan's multiple range test. Results indicated that for all species, phenological stages affected all studied traits, without any exception, so that the late vegetative growth stage could be recommended as a proper time for livestock entry to the rangeland. In the face of variation sources studied, different species showed different responses. The  comparison of species habitats showed that none of forage quality traits of  B. tomentellus and  F. haussknechtii differed in the two sites studied. The mean of most forage quality traits were similar in the two years. According to the results, short-duration grazing system of the Shagaldari did not affect the measured traits negatively, but continuous heavy grazing caused to decreased forage quality.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Grazing systems
• dry matter digestibility
• acid detergent fibers
• water-soluble carbohydrates
• Ash
• Crude protein