محمد قیطوری؛ برزو یوسفی؛ رضا سیاه منصور؛ مسیب حشمتی
دوره 30، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 111-130
چکیده
آتشسوزی بهعنوان عاملی تهدید کننده در منابع طبیعی هر ساله در سطح وسیعی رخ میدهد. هدف از این تحقیق تعیین اثرات کمی و کیفی آتشسوزی بر گیاهان مرتعی و تعیین مقاومت گونههای مختلف مرتعی در مقابل آتشسوزی جهت احیای عرصههای مرتعی است. این تحقیق در سایت مرتعی روستای کبوده علیا در شهرستان کرمانشاه انجام شد. این سایت در سال 1396 دچار ...
بیشتر
آتشسوزی بهعنوان عاملی تهدید کننده در منابع طبیعی هر ساله در سطح وسیعی رخ میدهد. هدف از این تحقیق تعیین اثرات کمی و کیفی آتشسوزی بر گیاهان مرتعی و تعیین مقاومت گونههای مختلف مرتعی در مقابل آتشسوزی جهت احیای عرصههای مرتعی است. این تحقیق در سایت مرتعی روستای کبوده علیا در شهرستان کرمانشاه انجام شد. این سایت در سال 1396 دچار حریق شد. یک مرتع شاهد با ویژگی اکولوژیکی و توپوگرافی مشابه در مجاورت سایت آتشسوزی انتخاب گردید. سپس با تعیین منطقه معرف آتشسوزی و شاهد، به روش تصادفی- سیستماتیک چهار ترانسکت 50 متری و 10 پلات ثابت (1×1 متر مربع) استقرار یافت و طی سه سال (99-1397) اقدام به آماربرداری و ارزیابی تراکم، تولید علوفه، تاج پوشش، وضعیت و گرایش مرتع شد. دادهها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه آماری قرار گرفتند و مقایسه میانگینها با آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که بین تیمارهای شاهد و آتشسوزی در سطح 1% اختلاف معنی‌دار وجود داشت. در هر دو عرصه شاهد و آتشسوزی، فرمهای رویشی گندمیان و پهن برگ علفی چندساله در هر دو عرصه شاهد و آتشسوزی در سطح 1% دارای اختلاف میانگین معنی‌دار از نظر تراکم و تاج‌پوشش بودند. آتشسوزی سبب کاهش میانگین تاج پوشش و در نتیجه کاهش میانگین تولید در گندمیان چند ساله و پهن برگهای علفی شد که بیانگر حساسیت آنها در برابر آتشسوزی است. فرم رویشی بوتهای در سطح 1% برای تراکم و 5% برای تاج‌پوشش دارای تفاوت معنی‌دار در دو عرصه شاهد و آتشسوزی بود. در عرصه آتشسوزی تراکم، تاج پوشش و تولید گیاهان بوتهای کاهش یافته بود. آتشسوزی تا حدود زیادی باعث تغییر ترکیب گونهای، حذف یا کاهش تراکم و بیوماس گیاهان بوتهای و گیاهان درختچهای شده بود و برعکس آتشسوزی سبب افزایش تراکم، تاج پوشش و تولید در گندمیان یکساله و گیاهان علفی یکساله شد. گونههای مقاوم در مقابل آتشسوزی شامل گندمیان دائمی (Hordeum bulbosum و Elymus hispidus) بودند.
رضا چمن پیرا؛ رضا سیاه منصور؛ حسین ارزانی
دوره 27، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 204-214
چکیده
یکی از اهداف اصلی ارزیابی مراتع، دست‌یابی به مقدار تولید علوفه گونه های مرتعی است. زیرا در تعیین ظرفیت مرتع و مدیریت چرا، نقش اساسی دارد. اندازه گیری مقدار تولید، مستلزم صرف هزینه و زمان طولانی است، بنابراین یافتن روش‌هایی ارزان، سریع و علمی برای براورد مقدار تولید، می تواند کمک شایانی در ارزیابی پوشش گیاهی و مدیریت مرتع نماید. هدف ...
بیشتر
یکی از اهداف اصلی ارزیابی مراتع، دست‌یابی به مقدار تولید علوفه گونه های مرتعی است. زیرا در تعیین ظرفیت مرتع و مدیریت چرا، نقش اساسی دارد. اندازه گیری مقدار تولید، مستلزم صرف هزینه و زمان طولانی است، بنابراین یافتن روش‌هایی ارزان، سریع و علمی برای براورد مقدار تولید، می تواند کمک شایانی در ارزیابی پوشش گیاهی و مدیریت مرتع نماید. هدف از این پژوهش، یافتن رابطه مناسب بین درصد تاج پوشش گونه ها و کلاس های گیاهی با مقدار تولید آنها ست. برای این منظور، درصد پوشش تاجی گونه ها، طی یک دوره آماری شش ساله، در داخل 60 پلات یک متر مربعی مستقر در امتداد شش ترانسکت 200 متری، بررسی شد. ضمن اینکه هر ساله، مقدار تولید گونه ها در یک چهارم پلات‌ها (25 درصد آنها) که به‌منظور جلوگیری از چرای احتمالی، قفس‌گذاری شده بودند، به روش قطع و توزین اندازه گیری گردید. برای تعیین مقدار تولید علوفه کل، از رابطه رگرسیونی موجود بین پوشش تاجی و تولید گونهها استفاده شد و بر اساس معنی دار بودن معادله (05/0≥P ) و ضریب تعیین (R²)، بهترین معادله برازش داده شد. نتایج نشان داد که بین تولید بهعنوان متغیر وابسته با درصد پوشش تاجی گونه ها به عنوان متغیر مستقل، همبستگی معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. ضریب تعیین مربوط به هر کدام از کلاس‌های I، II و III به ترتیب 77/0، 87/0 و 92/0 میباشد که مناسب‌ترین رابطه خطی تولید-تاج‌پوشش را برای مدیریت مرتع ارائه می‌نمایند.
رضا سیاه منصور؛ محمد فیاض؛ سعیده ناطقی؛ رستم خلیفه زاده؛ علی محمدیان
دوره 26، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 887-903
چکیده
آگاهی از ارزش رجحانی گونههای گیاهی، یکی از ملزومات اساسی جهت تعیین علوفه در‌دسترس و به تبع آن، محاسبه ظرفیت چرای رویشگاههای مرتعی است. برای انجام پژوهش حاضر، 36 گونه شامل 21 گونه چند ساله و دائمی و 15 گونه یکساله مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور طی چهار سال (1386 -1389) و در هر ماه از فصل رویش (بهار و تابستان)، به مدت حداقل 1800 ثانیه از یک ...
بیشتر
آگاهی از ارزش رجحانی گونههای گیاهی، یکی از ملزومات اساسی جهت تعیین علوفه در‌دسترس و به تبع آن، محاسبه ظرفیت چرای رویشگاههای مرتعی است. برای انجام پژوهش حاضر، 36 گونه شامل 21 گونه چند ساله و دائمی و 15 گونه یکساله مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور طی چهار سال (1386 -1389) و در هر ماه از فصل رویش (بهار و تابستان)، به مدت حداقل 1800 ثانیه از یک راس میش بالغ غیرآبستن و غیر شیرده نژاد لری لرستان با میانگین وزن50 کیلوگرم در داخل گله و در حال چرا، فیلمبرداری شد. نتایج نشان داد؛ گراس‌های یکساله مانند Heteranthelium piliferum, Bromus tectorum, Bromus danthonia, Boissiera squarrosa با کل مدت زمان 3083 ثانیه نسبت به بقیه گونهها، بیشترین زمان چرا را بخود اختصاص دادهاند. گونههای بعدی شامل trichophorum Agropyron با 2594 ثانیه، Bromus tomentellus با 1232 ثانیه Onobrychis melanotricha با 681 ثانیه، پهن‌برگان علفی یکساله مانند Helianthemumledifolhum, Minuartia obtusiloba, talaspi perfoliatum, Diplotaxis erucoides, Viciea peregerinaبا 670 ثانیه وHordeum bulbosum با 565 ثانیه در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در نهایت مشخص شد گندمیان یکساله و بوته‌ای‌ها در اردیبهشت، گندمیان پایا در خرداد و پهن برگان علفی در تیرماه دارای خوشخوراکی کامل و کلاس I می‌باشند. همچنین مجموع گندمیان و پهن‌برگان علفی پایا در تیرماه، پهن‌برگان علفی یکساله در اردیبهشت و بوته‌ای‌هادر خردادماه کلاس خوشخوراکی II را دارا می‌باشند و فرمهای رویشی در سایر ماه‌ها خوشخوراکی کلاس III را دارند.
رضا سیاه منصور؛ محمد فیاض
دوره 25، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 853-862
چکیده
متأسفانه به‌دلیل استفاده‌های غیر اصولی از منابع طبیعی تغییرات شگرفی در کره زمین بوجود آمده که همه به ضرر انسان است. ماهیت چند بعدی توسعه پایدار سبب توجه بیشتر به استفاده از گونههای سازگار، مقاوم، پرتولید، مرغوب و باخوشخوراکی مناسب شده است. یکی از این گونهها، گونه دائمی Astragalus curvirostris است که یکی از رویشگاههای آن در مراتع بلومان ...
بیشتر
متأسفانه به‌دلیل استفاده‌های غیر اصولی از منابع طبیعی تغییرات شگرفی در کره زمین بوجود آمده که همه به ضرر انسان است. ماهیت چند بعدی توسعه پایدار سبب توجه بیشتر به استفاده از گونههای سازگار، مقاوم، پرتولید، مرغوب و باخوشخوراکی مناسب شده است. یکی از این گونهها، گونه دائمی Astragalus curvirostris است که یکی از رویشگاههای آن در مراتع بلومان با ارتفاع متوسط 1960 متر از سطح دریا و بارش متوسط سالانه 3/593 میلی‌متر میباشد. در 2 زمان و 2 روش کاشت بصورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک کاملاً تصادفی در سه تکرار و طی چهار سال (از سال 1393 تا 1396) اجرا گردید. کرت اصلی دو تیمار فصل کاشت شامل پاییز و بهار و کرت فرعی شامل دو روش کشت بذرکاری و بذرپاشی بود. برای مقایسه اینکه بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی‌داری وجود دارد از تجزیه واریانس و برای گروه‌بندی میانگین تیمارها از آزمون دانکن استفاد شد. نتایج نهایی نشان داد که بین میانگین تعداد پایه‌های موجود تیمارهای مختلف شامل بذرکاری پاییزه، بذرپاشی پائیزه، بذرکاری بهاره و بذرپاشی بهاره در سطح 1% اختلاف معنی‌دار وجود دارد (P≤ 0.01). یعنی نوع کشت و فصل آن در ایجاد پوشش، کارایی متفاوت دارند. همچنین بین کرت‌ها نیز در سطح 1% اختلاف معنی‌دار مشاهده می‌شود که در واقع می‌تواند به اجرای تیمارها در هر کرت وابسته باشد. در نهایت مشخص گردید که گونه Astragalus Curvirostrisدر فصل پائیز و روش کشت بذرکاری بهترین سطح موفقیت را حاصل نمود.
رضا سیاه منصور؛ مرتضی اکبرزاده؛ احسان زندی اصفهان
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 418-428
چکیده
این بررسی در ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در استان لرستان انجام شد.تعداد 440 پایه در هر سال و 2200 پایه در 5 سال به روش قطع و توزین در داخل و خارج منطقه قرق بررسی شد. اختلاف وزن بین پایه ها در دو عرصه، مقدار مصرف را نشان میدهد. نتایج نشان داد، بین مقدار میانگین تولید و مصرف گونه ها در ماه ها و در گونه های مختلف در سطح 1% اختلاف معنی ...
بیشتر
این بررسی در ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در استان لرستان انجام شد.تعداد 440 پایه در هر سال و 2200 پایه در 5 سال به روش قطع و توزین در داخل و خارج منطقه قرق بررسی شد. اختلاف وزن بین پایه ها در دو عرصه، مقدار مصرف را نشان میدهد. نتایج نشان داد، بین مقدار میانگین تولید و مصرف گونه ها در ماه ها و در گونه های مختلف در سطح 1% اختلاف معنی دار وجود دارد (01/0P<). در متوسط چهار سال، مرتع در سال سوم بیشترین و در سال دوم کمترین مقدار تولید را داشت. بطور متوسط هرساله حدود 1177 کیلوگرم علوفه در هکتار تولید شد. در میانگین چهار سال 80% تولید مورد استفاده دام قرار گرفت. در همه سالها بیشترین مقدار علوفه مرتع در اردیبهشت ماه تولید شد. گونههای ,Ono.melanotricha As. remotijogus و گونه As.bungeiتاحد طوقه به بهره‌برداری می‌رسند در حالی که گونه Cen.virgata فقط در خرداد ماه بیشترین مصرف را به خود اختصاص میدهد. گندمیان چند ساله سایت مورد بررسی نظیر Hor. bulbosum, Br.tomentellus, Festucaovina, Stipawiesnerii هم تحت فشار چرای شدید هستند. برخی گیاهان مانند Picrisstrigosa در اثر چرای شدید در طول یک فصل قادر به جوانه‌زنی مجدد و تجدید حیات نبوده و ریشه آنها با اندک تحریکی متلاشی می‌شود. بنابراین عدم تعادل بین تولید و بهره برداری و توزیع نا مناسب آن عامل اساسی در تخریب پوشش گیاهی و اکوسیستم مرتعی میباشد.
