حسین ارزانی؛ جواد معتمدی؛ تقی میرحاجی
دوره 25، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 657-670
چکیده
اطلاع از نیاز روزانه دام‌های چرا کننده در مرتع، یکی از ملزومات اساسی، به‌منظور محاسبه ظرفیت چرا در طرح‌های مرتعداری است. در همین راستا، نیاز انرژی متابولیسمی روزانه رده‌ای مختلف گوسفند سنگسری (میش، قوچ و بره) در مرتع بررسی شد. برای این منظور با توجه به میانگین مقادیر شاخص‌های کیفیت علوفه و سهم گونه‌ها در ترکیب گیاهی، مقدار انرژی ...
بیشتر
اطلاع از نیاز روزانه دام‌های چرا کننده در مرتع، یکی از ملزومات اساسی، به‌منظور محاسبه ظرفیت چرا در طرح‌های مرتعداری است. در همین راستا، نیاز انرژی متابولیسمی روزانه رده‌ای مختلف گوسفند سنگسری (میش، قوچ و بره) در مرتع بررسی شد. برای این منظور با توجه به میانگین مقادیر شاخص‌های کیفیت علوفه و سهم گونه‌ها در ترکیب گیاهی، مقدار انرژی متابولیسمی در یک کیلوگرم علوفه خشک در مراحل مختلف رشد مرتع، برآورد شد و با مدنظر قرار دادن نیاز انرژی متابولیسمی روزانه، مقدار علوفه تامین کننده نیاز دام، برآورد گردید. نیاز انرژی متابولیسمی روزانه، بر اساس معادله پیشنهادی MAFF (1984) در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مرتع، با مدنظر قرار دادن خصوصیات فیزیکی مرتع، فواصل آبشخور، تراکم گیاهان و اعمال ضریب افزایشی 70 درصد محاسبه گردید. بر مبنای نتایج حاصل، مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه میش بالغ گوسفند سنگسری با میانگین وزن 37 کیلوگرم، در اوایل، اواسط و اواخر فصل رشد، بهترتیب 6/1، 1/2 و 3/2 کیلوگرم علوفه خشک برآورد گردید. مقادیر مذکور برای قوچ بالغ با میانگین وزن 75/48 کیلوگرم، در مراحل مختلف رشد مرتع 9/1، 5/2 و 9/2 کیلوگرم برآورد شد. نیاز روزانه بره‌ها با میانگین وزن 88/19 کیلوگرم، در هر یک از زمان‌های فصل رشد، بهترتیب 3/1، 7/1 و 9/1 برآورد گردید. نتایج نشان داد که درنظر گرفتن مقدار 5/1 کیلوگرم علوفه خشک برای تامین نیاز روزانه انواع و رده‌های مختلف دام، صحیح نمی‌باشد و ضرورت دارد، نیاز روزانه دام بر مبنای کیفیت علوفه در مراحل مختلف فصل رشد، مشخص شود. ضمن اینکه نتایج بر این موضوع تاکید دارد که جهت تطابق نیاز روزانه دام با کیفیت علوفه مرتع، ضرورت دارد مقادیر شاخص‌های کیفیت علوفه و سهم تمامی گونههای مورد چرای دام در ترکیب گیاهی، درنظر گرفته شود و تنها به ذکر نتایج بخشی از گونههای تشکیل‌دهنده رژیم غذایی، اکتفا نشود. در غیر اینصورت، همانند مطالعه حاضر، مقدار نیاز برآورد شده، بیش از توان مصرف روزانه دام خواهد بود.
تقی میرحاجی؛ فرهنگ قصریانی؛ فرهاد آژیر
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 274-265
چکیده
یکی از فاکتور های مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن میزان بهره‌برداری مجاز گونه‌ها میباشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههای معرف وکلیدی,A.intermedium O.holciformi,s و T.fedtschenkoi در مراتع نیمه‌استپی سرد فیروزکوه در طول سالهای85 تا 89 به اجرا در آمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در ...
بیشتر
یکی از فاکتور های مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن میزان بهره‌برداری مجاز گونه‌ها میباشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههای معرف وکلیدی,A.intermedium O.holciformi,s و T.fedtschenkoi در مراتع نیمه‌استپی سرد فیروزکوه در طول سالهای85 تا 89 به اجرا در آمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در سال اول محدوده‌ای به مساحت یک هکتار انتخاب و حصارکشی شد. از هر یک از گونههای بالا 40 پایه متوسط و هم اندازه انتخاب شده و هر یک از تیمارهای فوق بر روی 10 پایه، بدین ترتیب که پایه(10-1) تیمار شاهد، پایه(20-11) تیمار 25 درصد، پایه(30-21) تیمار 50 درصد و پایه(40-31) تیمار 75 درصد اعمال گردید. پایه‌های مورد مطالعه توسط تابلوها شماره گذاری و متمایز گردیدند و برداشت بصورت دستی و توسط قیچی باغبانی صورت گرفت. ابتدا پس از وارد کردن دادهها در محیط Excel، طرح در قالب آماری کرت‌های خرد شده در زمان در نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میانگینها با استفاده از آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان تولید به ترتیب برابر 59/24، 57/10 و 52/10 گرم درپایه مربوط به تیمار 25 درصد میباشد که با تیمار 50 درصد در گروه اول و کمترین میزان آن برابر 17/20، 91/9 و 78/5 گرم درپایه مربوط به تیمار 75 درصد بوده که با تیمار شاهد در گروه آخر جای گرفتند. همچنین مقایسه میانگین تیمارها در سالهای مختلف نشان داد که کاهش عملکرد علوفه گونههای مورد بررسی تحت تأثیر میزان بهره‌برداری قرار داشتند. کمترین میزان تولید بترتیب برابر 61/15، 59/8 و 14/9 گرم درپایه، متعلق به سال خشک و کم‌باران یعنی سال 87 میباشد و بیشترین میزان آن به سالهای پرباران یعنی سال 88 با تولیدی برابر 6/24، 8/10 و 7/12 گرم در پایه برآورد شد. بنابراین بهتر است از گونههای فوق 25 تا 50 درصد تولید سالیانه چرا صورت گیرد.
تقی میرحاجی؛ عباسعلی سندگل؛ علی اشرف جعفری
دوره 20، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 11-22
چکیده
ارزیابی گونه مرتعیFestuca ovina L. با 16 اکسشن، برای انتخاب بهترین اکسشن از نظر متغیرهای اندازهگیری شده، در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد انجام شد. آزمایش از سال 1382 شروع و تا سال 1386 ادامه یافت. پس از آمادهسازی بستر کاشت، اکسشنها روی خطوط 13 متری با فاصله 75 سانتیمتر کشت شدند. متغیرهای اندازهگیری شده برای انتخاب گیاه عبارت ...
بیشتر
ارزیابی گونه مرتعیFestuca ovina L. با 16 اکسشن، برای انتخاب بهترین اکسشن از نظر متغیرهای اندازهگیری شده، در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد انجام شد. آزمایش از سال 1382 شروع و تا سال 1386 ادامه یافت. پس از آمادهسازی بستر کاشت، اکسشنها روی خطوط 13 متری با فاصله 75 سانتیمتر کشت شدند. متغیرهای اندازهگیری شده برای انتخاب گیاه عبارت بودند از: عملکرد علوفه، پوشش تاجی، ارتفاع گیاه، عملکرد بذر، تعداد ساقههای گلدار، پربرگی و شادابی، سطح یقه و قطر تاج. دادهها با روش آماریSPPS آنالیز سال به سال و مرکب شدند و میانگینها با استفاده از روش دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در کلیه سالهای بررسی (86- 1382) بین متغیرهای اندازهگیری شده و اکسشنها اختلاف معنیدار وجود داشت (P< 0.05). اکسشن 10661 از نظر عملکرد بذر و علوفه نسبت به سایر اکسشنها در سالهای مختلف برتری داشته و دارای بیشترین عملکرد هم از نظر علوفه و هم از نظر بذر بود. این مقدار بهترتیب برابر 1015 و 8/792 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار به اکسشن 10679 اختصاص یافت که بهترتیب برابر 307 و 6/133 کیلوگرم درهکتار میباشد. همچنین مقایسه میانگین در سالهای مختلف نشان داد که بیشترین مقدار در سال چهارم (1385) بهترتیب برابر 3/2311 کیلوگرم علوفه خشک و 6/574 کیلوگرم بذر خالص در هکتار بود. بهعلاوه مقایسه میانگین پوشش تاجی و سطح یقه نشان داد که اکسشن 10671 با سطح پوشش تاجی 2075 سانتیمترمربع و سطح یقه برابر 731 سانتیمترمربع نسبت به سایر اکسشنها برتری داشته و این میزان متعلق به سالهای 1385 و 1386 است. از بین 8 فاکتور اندازهگیری شده در خزانه تعداد 4 فاکتور تأثیر مؤثر و مشابهی در گروهبندی اکسشنها نشان دادند. بنابراین میتوان با اندازهگیری تعداد کمتری از آنها که اندازهگیری آنها متداول و رایج در مرتعداری است و بهآسانی نیز قابل اندازهگیری است اکسشنهای مشابه را از یکدیگر جدا نمود.
تقی میرحاجی؛ عباسعلی سندگل؛ حسن یگانه بدرآبادی
دوره 19، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 522-534
چکیده
بررسی استقرار و زندهمانی10 اکسشن از گونه مرتعی .Elytrigia libanoticus L، برای انتخاب سازگارترین آنها در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد با خاک نیمهسنگین که در70 کیلومتری شرق تهران واقع شده انجام شد. آزمایش از سال 1382 شروع و تا سال 1385 ادامه یافت. 25 پایه از هر اکسشن روی خطوط 13 متری با فاصله 50 سانتیمتر کشت شدند. فاصله خطوط از یکدیگر 75/0 متر ...
بیشتر
بررسی استقرار و زندهمانی10 اکسشن از گونه مرتعی .Elytrigia libanoticus L، برای انتخاب سازگارترین آنها در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد با خاک نیمهسنگین که در70 کیلومتری شرق تهران واقع شده انجام شد. آزمایش از سال 1382 شروع و تا سال 1385 ادامه یافت. 25 پایه از هر اکسشن روی خطوط 13 متری با فاصله 50 سانتیمتر کشت شدند. فاصله خطوط از یکدیگر 75/0 متر بود. شادابی و زندهمانی همراه با برآورد تولید بذر و علوفه و سایر فاکتورهای رشد، سال به سال اندازهگیری شد. هدف این بررسی تعیین زندهمانی و استقرار اکسشنهای گونه فوق و انتخاب بهترین آنها میباشد. ابتدا دادههای بدستآمده در سالهای مختلف را در محیط Excel وارد نموده و بعد با استفاده از نرمافزار Irirstat آنالیز شدند. سپس با استفاده از روش AMMI اثرات متقابل اکسشنها و محیط و اثرهای جمعپذیری دادهها در سالهای مختلف در قالب طرح بلوک کامل تصادفی محاسبه شدند. مقایسه میانگینهای زندهمانی با آزمون دانکن در سطح 5% انجام شد. نتایج نشان داد که در کلیه سالهای بررسی(1385- 1382) بین اکسشنها از نظر زندهمانی و استقرار اختلاف معنیدار در سطح 1% وجود داشت. اکسشن 4 (10627) با بیشترین زندهمانی و اکسشنهای 1، 5 و 10 (10624، 10628 و 10633) با کمترین زندهمانی بهترتیب قویترین و ضعیفترین اکسشن شناخته شدند.
صدیقه زارع کیا؛ علی احسانی؛ نیلوفر زارع؛ تقی میرحاجی
دوره 18، شماره 3 ، آذر 1390، ، صفحه 474-485
چکیده
بررسی و مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی برای تنظیم برنامه‌های بهره‌برداری از گیاهان، تعیین زمان ورود و خروج دام، جمع‌آوری بذر، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی حائز اهمیت میباشد. در این بررسی فنولوژی سه گونه مهم مرتعیAstragalus chaborasicus، Poa sinaicaو Stipa hohenackerianaبه مدت دو سال (1386 و 1387) در منطقه ...
بیشتر
بررسی و مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی برای تنظیم برنامه‌های بهره‌برداری از گیاهان، تعیین زمان ورود و خروج دام، جمع‌آوری بذر، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی حائز اهمیت میباشد. در این بررسی فنولوژی سه گونه مهم مرتعیAstragalus chaborasicus، Poa sinaicaو Stipa hohenackerianaبه مدت دو سال (1386 و 1387) در منطقه خشکه‌رود ساوه با استفاده از روش درجه روز رشد (GDD) مورد مطالعه قرار گرفت. ثبت مراحل فنولوژی این گونه‌ها هر هفته یکبار انجام گردید. آمار دما و بارندگی نیز از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی (سینوپتیک ساوه) جمع‌آوری شد که با استفاده از آن مجموع درجه روزهای رشد مراحل فنولوژیکی محاسبه شد. نتایج بررسی نشان داد که زمان آغاز و پایان مراحل فنولوژی در دو سال مختلف با هم متفاوت است ولی حرارتهای تجمعی در دو سال مختلف برای مراحل فنولوژی با کمی اختلاف تقریباً یکسان بود. به عبارت دیگر مراحل مختلف فنولوژی نیاز دمایی تقریباً ثابتی دارند که پس از کسب دمای لازم، ظهور مراحل مشاهده میشود و در نتیجه مجموع درجه روزهای رشد (GDD) برای پیشبینی مراحل فنولوژیکی مورد استفاده قرار میگیرد.
تقی میرحاجی؛ مرتضی اکبرزاده
دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1382، ، صفحه 193-214
مرتضی اکبرزاده؛ تقی میرحاجی
دوره 9، شماره 4 ، بهمن 1381، ، صفحه 105-139
تقی میرحاجی؛ عادل جلیلی؛ مرتضی اکبرزاده
دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1381، ، صفحه 729-742
تقی میرحاجی؛ مسعود محمد علیها
دوره 8، شماره 3 ، آذر 1380، ، صفحه 65-88
