سعید رشوند
دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 143-157
چکیده
مطالعه پدیده‌های زیستی گیاهان مرتعی برای تعیین زمان ورود و خروج دام و جمع‌آوری بذر اهمیت زیادی دارد. اطلاعات از فنولوژی گیاهان و خاک مرتع برای ورود دام لازم است. این تحقیق در مراتع نیمه‌استپی کوهستانی الموت قزوین طی سال‌های 1386 الی 1389 بمدت 4 سال اجرا شد. از بین 82 گونه گیاهی شناسایی‌شده شش گونه کلید انتخاب شد که 4 گونه آن گندمی شامل ...
بیشتر
مطالعه پدیده‌های زیستی گیاهان مرتعی برای تعیین زمان ورود و خروج دام و جمع‌آوری بذر اهمیت زیادی دارد. اطلاعات از فنولوژی گیاهان و خاک مرتع برای ورود دام لازم است. این تحقیق در مراتع نیمه‌استپی کوهستانی الموت قزوین طی سال‌های 1386 الی 1389 بمدت 4 سال اجرا شد. از بین 82 گونه گیاهی شناسایی‌شده شش گونه کلید انتخاب شد که 4 گونه آن گندمی شامل Dactylisglomerata ,Bromustomentellus ,Festucaovina و Agropyron intermedium و 2 گونه آن بوته‌ای Thymuskotschyanus و Artemisiaaucheri هستند. از هرگونه 10 پایه انتخاب گردید و فنولوژی آنها بررسی شد. گونههای گندمی کلید دوره رویش از نیمه اول اردیبهشت آغاز و تا آخر ماه کامل شد. گلدهی آنها از هفته آخر اردیبهشت شروع و تا نیمه اول خرداد بمدت 15 تا 18 روز ادامه داشت و از نیمه دوم خرداد بمدت 10 تا 15 روز دوره بذردهی‌شان طول کشید.گونه Thymuskotschyanus رویش از نیمه اول اردیبهشت آغاز و حدود 30 تا 35 روزه کامل گردید. از دهه دوم خرداد ماه گلدهی آغاز شد و بمدت 15 الی 17 روز دوره آن کامل شد. مرحله رسیدن بذر از اواخر دهه سوم خردادماه شروع گردید و حدود 10 تا 13 روز طول کشید. گونه Artemisiaaucheri رشد رویشی از نیمه دوم اردیبهشت آغاز تا دهه اول تیرماه کامل شد. طول دوره حدود 55-45 روز است. گلدهی از دهه دوم تیر آغاز و تا دهه دوم شهریورماه ادامه داشت. بذر دهی آن از اوایل دهه دوم شهریورماه شروع تا آخر مهرماه بطول انجامید. بررسی خاک مراتع نشان داد که طور نسبی از پایان اردیبهشت‌ماه بسیار کم بوده و آمادگی ورود دام به مرتع را دارد. بر اساس مطالعات فنولوژی گونههای کلید و شرایط خاک زمان ورود دام اوایل خردادماه می‌باشد و بر اساس بررسی تولید و درصد مصرف گونههای کلید و مقایسه آن با حد بهره‌برداری مجاز زمان خروج دام نیمه دوم مردادماه توصیه می‌شود.
سعید رشوند؛ علی احسانی؛ حسن یگانه؛ انور سور
دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 591-603
چکیده
آگاهی از مراحل فنولوژیکی گونه‌هایی که ترکیب یک جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهند، اهمیت قابل ملاحظه‌ای در تعیین مدیریت علوفه، زمان چرا و مدیریت چرای دام برای رسیدن به اهداف تولید پایدار و همچنین برای مدیریت عوامل مطلوب و غیرمطلوب گونهها دارد. مطالعه فنولوژی گیاهی برای پایش، مدیریت و حفاظت اکوسیستم مهم و حیاتی می‌باشد. در این تحقیق ...
بیشتر
آگاهی از مراحل فنولوژیکی گونه‌هایی که ترکیب یک جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهند، اهمیت قابل ملاحظه‌ای در تعیین مدیریت علوفه، زمان چرا و مدیریت چرای دام برای رسیدن به اهداف تولید پایدار و همچنین برای مدیریت عوامل مطلوب و غیرمطلوب گونهها دارد. مطالعه فنولوژی گیاهی برای پایش، مدیریت و حفاظت اکوسیستم مهم و حیاتی می‌باشد. در این تحقیق فنولوژی دو گونه بوته‌ای Thymuskotschyanusو Artemisiaaucheriدر سایت الموت قزوین از سال 1386 تا 1389 بمدت 4 سال بررسی شد. بدین منظور از هر گونه 10 پایه گیاهی انتخاب شد و در طول 4 سال اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی گیاه هر 15 روز در مرحله رویشی و 7 روز در مرحله زایشی اندازهگیری و ثبت گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سال‌های مختلف در این دو گونه تحت تأثیر بارندگی و درجه حرارت متفاوت می‌باشد. در گونه Thymus kotschyanus نیمه اول خرداد گلدهی شروع می‌شود و نیمه اول تیرماه مرحله شروع بذردهی است و تا نیمه اول مردادماه بذرریزی ادامه دارد و گونه Artemisia aucheri رشد خود را از نیمه دوم اردیبهشت‌ماه شروع می‌کند و از اواخر مردادماه به گل مینشیند و از هفته آخر شهریور بذر می‌دهد و تا دو تا سه هفته ادامه دارد.
علی احسانی؛ مامک احمدیان؛ سعید رشوند؛ محمد علی دهقانی تفتی؛ مصطفی زارع
دوره 21، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 13-23
چکیده
یکی از مشکلات اساسی مراتع ایران، عدم اعمال مدیریت صحیح در سیستم چرایی بوده که نهایتاً منجر به بهره‌برداری غیراصولی و نابهنگام از علوفه طبیعی مراتع و همچنین چرای بیش از ظرفیت می‌شود. هدف از مدیریت مناسب چرا بهره‌برداری صحیح و بموقع از علوفه مرتع می‌باشد، بنحوی که استفاده اقتصادی به‌منظور تولید حداکثر فرآوردههای دامی بدون ...
بیشتر
یکی از مشکلات اساسی مراتع ایران، عدم اعمال مدیریت صحیح در سیستم چرایی بوده که نهایتاً منجر به بهره‌برداری غیراصولی و نابهنگام از علوفه طبیعی مراتع و همچنین چرای بیش از ظرفیت می‌شود. هدف از مدیریت مناسب چرا بهره‌برداری صحیح و بموقع از علوفه مرتع می‌باشد، بنحوی که استفاده اقتصادی به‌منظور تولید حداکثر فرآوردههای دامی بدون اینکه آسیبی به پوشش گیاهی، خاک و محیط زیست وارد گردد. فنولوژی، نحوه حیات یک گیاه و یا مراحل مختلف دورة رویش گیاهان را در مقاطع مختلف زمانی که در طول یک سال رخ می‌دهد را بررسی می‌کند. بر پایه شناخت تاریخها و مدت زمان بروز پدیده‌های مهم فنولوژیکی می‌توان زمان مناسب ورود و خروج دام را جهت تعلیف و چرای گونه تعیین نمود. از این طریق می‌توان بهترین فصل چرا و بهره‌برداری از مرتع و مدت زمان استفاده از گونه و نظام چرایی را در مرتع برنامه‌ریزی کرد. در این تحقیق مراحل مختلف فنولوژیکی گونه مرتعی Artemisia aucheriاز سال 1386 تا 1389 در سه منطقه رویشی نیمه‌استپی با موقعیت جغرافیایی مختلف به‌منظور دستیابی به مدیریت مناسب چرا مورد مطالعه قرار گرفت. در هر منطقه مورد مطالعه منطقه معرف مشخص و پس از ثبت ویژگیهای جغرافیایی آن، از گونه گیاهی مورد نظر 10 پایه انتخاب و در طول چهار سال در فصل رویش در مقاطع زمانی 15 روزه در مرحله رویشی و هفتگی در مرحله زایشی تاریخ وقوع مراحل حیاتی گیاه شامل مرحله رویش و رشد رویشی، مرحله گلدهی، بلوغ بذر و مرحله خشک‌شدن گیاه در فرمهای ویژه در هر منطقه ثبت گردید. همچنین آمار و اطلاعات هواشناسی شامل درجه حرارت متوسط ماهانه و میزان بارندگی ماهانه از نزدیک‌ترین ایستگاه هواشناسی به منطقه تهیه شد. با توجه به وقوع پدیده‌های فنولوژیکی گونه مورد بررسی، طول دوره چرا و زمان مناسب بذرگیری برای این گونه در هر منطقه پیشنهاد شد. نتایج نشان داد که وقوع پدیده‌های فنولوژیکی در گونه تحت بررسی بیشتر تحت تأثیر شاخص دما و شاخص بارندگی در فصل رشد قرار دارند. همچنین مناطقی که ارتفاع تقریباً یکسانی نسبت به یکدیگر دارند از نظر طول دوره فنولوژی با هم مشابه هستند. در نتیجه بر پایه نتایج اطلاعات مراحل فنولوژیک گونه Artemisia aucheri، شروع و پایان چرا در منطقه شیرکوه یزد نیمه اول اردیبهشت تا اوایل آبان ماه، در منطقه انجدان استان مرکزی اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد تا اواسط تیرماه و منطقه الموت قزوین نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه دوم شهریورماه مورد تأکید می‌باشد. براین اساس برنامه‌ریزی جهت اعمال مدیریت صحیح در سیستم مناسب چرایی مراتع، تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام، تعیین زمان مناسب جمع‌آوری بذر از سوی مدیران و برنامه‌ریزان و بهره‌بردان مراتع باید مورد توجه قرار گیرد.
سعید رشوند؛ جمال مصفایی؛ محمد درویش؛ عمار رفیعی امام
دوره 20، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 38-49
چکیده
پوشش گیاهی و تولید بیولوژیک یکی از عوامل مهم در تأمین نیازهای بشری و پایداری حیات و استقرار زیستبومهای موجودات زنده است و در صورت فقدان آن در اراضی طبیعی باعث متروکه و غیرسکونی شدن عرصه خواهد شد. زوال پوشش گیاهی یکی از فرایندهای اصلی علل بیابانزایی است. در این مقاله با استفاده از روش فائو و یونپ ارزیابی بیابانزایی ...
بیشتر
پوشش گیاهی و تولید بیولوژیک یکی از عوامل مهم در تأمین نیازهای بشری و پایداری حیات و استقرار زیستبومهای موجودات زنده است و در صورت فقدان آن در اراضی طبیعی باعث متروکه و غیرسکونی شدن عرصه خواهد شد. زوال پوشش گیاهی یکی از فرایندهای اصلی علل بیابانزایی است. در این مقاله با استفاده از روش فائو و یونپ ارزیابی بیابانزایی از منظر زوال پوشش گیاهی در زیرحوضهی رود شور قزوین انجام گردید. بدین منظور ابتدا نقشه رقومی استعداد ذاتی آسیبپذیری از میانگین هندسی سه شاخص رژیم رطوبتی، رژیم حرارتی و بافت و عمق خاک تهیه شد. برای تهیه نقشه رقومی نسبت گیاهان چندساله به یکساله، ابتدا نقشه تیپهای گیاهی منطقه (31 تیپ همگن اصلی) تعیین و در هر تیپ 4 میکروپلات مستقر و درصد پوشش گیاهی و تولید برداشت شد. در نهایت از تلفیق نقشه‌های رقومی استعداد آسیبپذیری و نسبت گیاهان چندساله به یکساله، نقشه نهایی پتانسیل بیابانزایی حاصل و طبقهبندی شد. از کل سطح زیرحوضه که برابر2275000 هکتار است، اراضی کشاورزی و غیرمرتعی با سطحی معادل 1034745 هکتار که 46 درصد زیرحوضه را دربرمیگیرد، در طبقهبندی ارزیابی قرار نگرفته و از بقیه آن، 31685 هکتار در کلاسه ناچیز، 1191394 هکتار در کلاسه متوسط و 17176 هکتار نیز در کلاسه شدید قرار گرفت.
سعید رشوند؛ هوشمند صفری؛ پروانه عشوری سنجابی
دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 355-369
چکیده
در این پژوهش پایداری تولید علوفه تعدادی از گونههای مراتع کوهستانی الموت قزوین ارزیابی شد. این مراتع کوهستانی جزو حوزه آبریز جنوبی رشتهکوههای البرز میانی است و در ارتفاعات شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد. میزان تولید در هکتار 24 گونه طی چهار سال، با توجه به تراکم گونه در هکتار و میزان تولید هر پایه در 4 تکرار بصورت ماهیانه اندازهگیری ...
بیشتر
در این پژوهش پایداری تولید علوفه تعدادی از گونههای مراتع کوهستانی الموت قزوین ارزیابی شد. این مراتع کوهستانی جزو حوزه آبریز جنوبی رشتهکوههای البرز میانی است و در ارتفاعات شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد. میزان تولید در هکتار 24 گونه طی چهار سال، با توجه به تراکم گونه در هکتار و میزان تولید هر پایه در 4 تکرار بصورت ماهیانه اندازهگیری شد. تجزیه واریانس مرکب برای تولید کل علوفه خشک گونههای مورد بررسی برحسب کیلوگرم در هکتار با 4 تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی برای دادههای حاصل از 4 سال انجام شد. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنیداری را (01/0>P) در بین سالها و در بین گونهها نشان داد. براساس مقایسه میانگین به روش دانکن در سطح یک درصد و تجزیه خوشهای گونهها برای تولید علوفه به روش Ward، گونههای Agropyron intermedium ، Verbascum speciosum،Artemisia aucheri ،Eryngium billardieri Cousinia esfandiari و Cirsium haussknechtiiتولید علوفه بیشتری نسبت به سایر گونهها داشتند، اثر متقابل گونه در سال در سطح یک درصد معنیدار شد و براساس میانگین تولید علوفه بدستآمده در چهار سال مطالعه برای گونههای مورد بررسی عوامل پایداری محاسبه شد. عاملهای CVi، S2di و R2i روند یکسانی در معرفی گونههای پایدار داشتند و بیشتر گونههای پایدار براساس این عاملها تولید علوفه ضعیفی نشان دادند. عوامل bi، W2i و S2i نیز روند مشابهی در بیان پایداری گونهها داشتند، و بیشتر گونههای پایدار براساس این سه عامل تولید علوفه متوسطی نشان دادند. در مجموع با توجه به عوامل پایداری دو گونه Cousinia esfandiari و Artemisia aucheri پایداری تولید مطلوبی براساس بیشتر عوامل پایداری نشان دادند. گونههای Agropyron intermedium و Cirsium haussknechtii حساس به شرایط نامناسب سالیانه نبودند، و از طرف دیگر گونههای Verbascumspeciosum و Eryngium billardieri به شرایط نامطلوب حساسیت بالایی داشتند، بنابراین دو گونه Agropyron intermedium و Artemisia aucheri قابل معرفی برای برنامههای احیاء مرتع مورد نظر میباشند.
