رضا سیاه منصور؛ مرتضی اکبرزاده؛ احسان زندی اصفهان
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 418-428
چکیده
این بررسی در ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در استان لرستان انجام شد.تعداد 440 پایه در هر سال و 2200 پایه در 5 سال به روش قطع و توزین در داخل و خارج منطقه قرق بررسی شد. اختلاف وزن بین پایه ها در دو عرصه، مقدار مصرف را نشان می‌دهد. نتایج نشان داد، بین مقدار میانگین تولید و مصرف گونه ها در ماه ها و در گونه های مختلف در سطح 1% اختلاف معنی ...
بیشتر
این بررسی در ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در استان لرستان انجام شد.تعداد 440 پایه در هر سال و 2200 پایه در 5 سال به روش قطع و توزین در داخل و خارج منطقه قرق بررسی شد. اختلاف وزن بین پایه ها در دو عرصه، مقدار مصرف را نشان می‌دهد. نتایج نشان داد، بین مقدار میانگین تولید و مصرف گونه ها در ماه ها و در گونه های مختلف در سطح 1% اختلاف معنی دار وجود دارد (01/0P<). در متوسط چهار سال، مرتع در سال سوم بیشترین و در سال دوم کمترین مقدار تولید را داشت. بطور متوسط هرساله حدود 1177 کیلوگرم علوفه در هکتار تولید شد. در میانگین چهار سال 80% تولید مورد استفاده دام قرار گرفت. در همه سالها بیشترین مقدار علوفه مرتع در اردیبهشت ماه تولید شد. گونه‌های ,Ono.melanotricha As. remotijogus و گونه As.bungeiتاحد طوقه به بهره‌برداری می‌رسند در حالی که گونه Cen.virgata فقط در خرداد ماه بیشترین مصرف را به خود اختصاص می‌دهد. گندمیان چند ساله سایت مورد بررسی نظیر Hor. bulbosum, Br.tomentellus, Festucaovina, Stipawiesnerii هم تحت فشار چرای شدید هستند. برخی گیاهان مانند Picrisstrigosa در اثر چرای شدید در طول یک فصل قادر به جوانه‌زنی مجدد و تجدید حیات نبوده و ریشه آنها با اندک تحریکی متلاشی می‌شود. بنابراین عدم تعادل بین تولید و بهره برداری و توزیع نا مناسب آن عامل اساسی در تخریب پوشش گیاهی و اکوسیستم مرتعی میباشد.
امیر میرزایی موسی وند؛ احسان زندی اصفهان؛ فرشاد کیوان بهجو
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 606-617
چکیده
هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرات قرق بر تغییرات تنوع پوشش گیاهی در شرایط چرا و حفاظت از چرا در مراتع شمال‌شرق شهرستان دلفان (دامنه‌های کوه گرین) در استان لرستان بود. بدین‌منظور تعداد 120 پلات 1*1 مترمربعی در طول 12 ترانسکت در چهار طبقه ارتفاعی (در هر طبقه ارتفاعی 3 ترانسکت) به طول 100 متر به روش تصادفی - سیستماتیک در هریک از مناطق قرق و ...
بیشتر
هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرات قرق بر تغییرات تنوع پوشش گیاهی در شرایط چرا و حفاظت از چرا در مراتع شمال‌شرق شهرستان دلفان (دامنه‌های کوه گرین) در استان لرستان بود. بدین‌منظور تعداد 120 پلات 1*1 مترمربعی در طول 12 ترانسکت در چهار طبقه ارتفاعی (در هر طبقه ارتفاعی 3 ترانسکت) به طول 100 متر به روش تصادفی - سیستماتیک در هریک از مناطق قرق و چرا شده در نظر گرفته شد. سپس در پلات فهرست گونه‌های موجود، تراکم، درصد تاج پوشش، لاشبرگ، سنگ و سنگریزه، خاک لخت و تولید ثبت گردید. برای ارزیابی شاخص‌های عددی تنوع، از نرم‌افزارEcological Methodology 6.2 استفاده و شاخص‌های عددی تنوع و یکنواختی محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در محیط نرم‌افزارSPSS18 انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از برداشت‌های صحرایی، تعداد 132 گونه گیاهی متعلق به 30 تیره و 104 جنس شناسایی شد که در عرصه قرق و تحت چرا به‌ترتیب 124 و 108 گونه موجود بود. نتایج بدست‌آمده از تجزیه و تحلیل داده‌های فراوانی گونه‌ها در دو عرصه، نشان داد که تمامی شاخص‌های عددی از نظر غنا، یکنواختی و تنوع گونه‌ای در عرصه قرق بیشتر از عرصه تحت چرا بودند. درصد تاج پوشش گندمیان چندساله، فورب‌ها و لاشبرگ در داخل قرق نسبت به خارج قرق افزایش و درصد پوشش گندمیان یکساله، بوته‌ای‌ها و خاک لخت کاهش داشت. تراکم گندمیان چندساله و فورب‌ها در داخل قرق نسبت به خارج قرق افزایش و تراکم بوته‌ای‌ها کاهش داشت، همچنین مقدار تولید در منطقه قرق نسبت به منطقه تحت چرا افزایش نشان داد.
علیرضا افتخاری؛ حسین ارزانی؛ احسان زندی اصفهان؛ اسماعیل علیزاده
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 218-209
چکیده
با توجه به وسعت و اهمیت مراتع کشور و نقش آن در حفظ آب و خاک، تولید علوفه و سایر خدمات زیست‌محیطی و وجود شواهد دال بر تخریب این منبع خدادادی، لازم است اقداماتی در جهت جلوگیری از تخریب و همچنین بهبود وضعیت آن انجام شود. یکی از مهمترین این اقدامات تهیه و اجرای طرح‌های مرتع‌داری میباشد. از این‌رو به‌دست آوردن اطلاعاتی مبنی بر اینکه ...
بیشتر
با توجه به وسعت و اهمیت مراتع کشور و نقش آن در حفظ آب و خاک، تولید علوفه و سایر خدمات زیست‌محیطی و وجود شواهد دال بر تخریب این منبع خدادادی، لازم است اقداماتی در جهت جلوگیری از تخریب و همچنین بهبود وضعیت آن انجام شود. یکی از مهمترین این اقدامات تهیه و اجرای طرح‌های مرتع‌داری میباشد. از این‌رو به‌دست آوردن اطلاعاتی مبنی بر اینکه طرح‌های اجرا شده تا چه حد در جلوگیری از تخریب و بهبود وضعیت مراتع نقش داشته‌اند، ضروری بنظر می‌رسد. در این تحقیق، مراتع قشلاقی دارای طرح و فاقد طرح در منطقه زرندیه مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور، 16 مرتع دارای طرح و 14 مرتع فاقد طرح برای مقایسه بنحوی انتخاب شدند که تمام حالت‌های مدیریتی (انفرادی، مشاعی با سطوح متفاوت مرتع) در مراتع دارای طرح و فاقد طرح لحاظ شده و از نظر شرایط اقلیمی نیز تا حد امکان مشابه باشند. از این‌رو، همه مراتع از منطقه مامونیه زرندیه که دارای آب و هوای گرم و خشک است، انتخاب شدند. پس از محاسبه، تعداد 60 پلات در اندازه 2 مترمربع در نظر گرفته شد. در هر تیپ گیاهی، منطقهای به‌عنوان منطقه معرّف شناسایی شد و فاکتورهای پوشش تاجی، تولید، تراکم، لاشبرگ، غنای گونه‌ای، وضعیت و گرایش در زمان آمادگی مرتع مورد اندازه‌گیری و ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل آماری داده‌های بدست‌آمده با استفاده از آزمونt انجام شد. براساس نتایج بدست‌آمده اختلاف معنی‌داری بین مراتع دارای طرح و بدون طرح در بیشتر فاکتورهای مورد ارزیابی مشاهده شد. نتیجه کلّی این تحقیق نشان داد که مراتع دارای طرح نسبت به مراتع بدون طرح از وضعیت بهتری برخوردار بودند.
فرشاد کیوان بهجو؛ احسان زندی اصفهان؛ بابک محبوب
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 356-344
چکیده
منطقه ییلاقی سوباتان تالش یکی از تفرجگاه‌هایی است که در سطح منطقهای و ملی تحت تأثیر فعالیت‌های طبیعت‌گردی قرار دارد. در این تحقیق، با هدف مطالعه میزان تاثیر اکوتوریسم بر تغییرات خاک، ابتدا در مراتع منطقه مورد نظر از لحاظ میزان استفاده گردشگر، سه زون تفرجی با فشار کم، فشار متوسط و فشار زیاد انتخاب شد. سپس برداشت داده‌ها در هر منطقه ...
بیشتر
منطقه ییلاقی سوباتان تالش یکی از تفرجگاه‌هایی است که در سطح منطقهای و ملی تحت تأثیر فعالیت‌های طبیعت‌گردی قرار دارد. در این تحقیق، با هدف مطالعه میزان تاثیر اکوتوریسم بر تغییرات خاک، ابتدا در مراتع منطقه مورد نظر از لحاظ میزان استفاده گردشگر، سه زون تفرجی با فشار کم، فشار متوسط و فشار زیاد انتخاب شد. سپس برداشت داده‌ها در هر منطقه به روش تصادفی- سیستماتیک صورت گرفت؛ بدین ترتیب که ابتدا در هر زون شش ترانسکت10متری به صورت تصادفی استقرار یافت و در هر ترانسکت 5 پلات 25 سانتی‌متر مربعی به فاصله دو متر از هم انتخاب گردید. برای بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، در هر ترانسکت از عمق 0 تا 30 سانتی‌متری افق معدنی خاک، پنج نمونه برداشت شد. سپس این نمونه‌ها به همراه یک نمونه ترکیبی و یک نمونه که با استفاده از سیلندر برداشت شده بود به آزمایشگاه جهت اندازه‌گیری درصد رطوبت وزنی، درصد رطوبت حجمی، بافت خاک، pH، هدایت الکتریکی، وزن مخصوص ظاهری و همچنین میزان فسفر و پتاسیم قابل جذب انتقال داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS19استفاده شد و پارامترهای اندازه‌گیری شده در زون‌های با فشار کم، متوسط و شدید با استفاده از روش آنالیز واریانس و آزمون دانکن با یکدیگر مقایسه شدند تا مشخص گردد بین کدام زون‌ها اختلاف آماری وجود دارد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که پارامترهای درصد رطوبت وزنی، درصد رطوبت حجمی، درصد ماده آلی، pH، هدایت الکتریکی، وزن مخصوص ظاهری خاک ودرصد رطوبت اشباع خاک، تحت تأثیر فعالیت‌های تفرجی در سه زون مورد مطالعه دارای اختلاف آماری می‌‌باشند.
داریوش قربانیان؛ احسان زندی اصفهان؛ محمد امیرجان
دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 177-187
چکیده
گیاه عجوه (Aellenia subaphylla) گونه‌ای بوته‌ای چندساله، مقاوم به شوری و خشکی است که در مراتع قشلاقی و میان‌بند استان سمنان پراکنش دارد. در نیمه دوم تابستان و اوایل پاییز علوفه قابل توجهی تولید می‌کند و بشدت توسط شتر چرا می‌شود. برای تعیین ارزش غذایی آن در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی، از سرشاخه های 10 پایه در سه تکرار به شکل تصادفی نمونه‌برداری ...
بیشتر
گیاه عجوه (Aellenia subaphylla) گونه‌ای بوته‌ای چندساله، مقاوم به شوری و خشکی است که در مراتع قشلاقی و میان‌بند استان سمنان پراکنش دارد. در نیمه دوم تابستان و اوایل پاییز علوفه قابل توجهی تولید می‌کند و بشدت توسط شتر چرا می‌شود. برای تعیین ارزش غذایی آن در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی، از سرشاخه های 10 پایه در سه تکرار به شکل تصادفی نمونه‌برداری شد. سپس نمونه‌ها خشک و آسیاب شد. شش ویژگی مهم کیفیت علوفه شامل قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، کربوهیدرات محلول در آب (WSC)، پروتئین خام (CP)، الیاف خام (CF)، انرژی متابولیسمی (ME) و دیواره سلولی منهای همی‌سلولز(ADF) سنجش و تعیین شد. میانگین DMD برابر14/35 درصد، CP برابر 35/17 درصد، CF برابر 93/40 درصد، WSC برابر9/13 درصد، Ash برابر 58/6 درصد، ME برابر97/3 مگاژول برکیلوگرم علوفه خشک وADF برابر 45/60 درصد برآورد شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات نشان داد که بیشترین مقدار پروتئین خام (CP) در مرحله گلدهی(6/20 درصد) و کمترین مقدار در مرحله بذردهی (02/13 درصد) مشاهده شد. با توجه به اینکه حداقل میزان پروتئین خام (CP) برای بیشتر دام‌ها در حالت نگهداری 5/7 درصد گزارش شده، لذا می‌تواند پروتئین خام را تامین کند. در مرحله گلدهی، پروتئین خام (CP) افزایش معنی‌دار نشان داد لذا شرایط بهره‌برداری از علوفه در زمان گلدهی مناسب‌تر است. میانگین قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، کربوهیدرات محلول در آب (WSC) و انرژی متابولیسمی (ME) در مرحله بذردهی به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر مراحل رشد رویشی و گلدهی بود، لذا مرحله بذردهی نیز برای تغذیه دام قابل توصیه است. با توجه به پراکنش این گونه در مراتع قشلاقی و میان‌بند، زمان بهره‌برداری از علوفه ی آن منطبق با مرحله گلدهی و بذردهی است. از سوی دیگر بذر زیادی نیز تولید می کند، لذا کیفیت علوفه در مرحله بذردهی افزایش می‌یابد. با توجه به اینکه طی مراحل گلدهی و بذردهی، کیفیت علوفه گیاه قابل قبول است، لذا با اجرای مدیریت صحیح و اصولی مرتع می‌توان استفاده مناسبی از این گونه برای تغذیه دام بعمل آورد.
مریم دادگر؛ مسعود محمد علیها؛ احسان زندی اصفهان
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 447-454
چکیده
فلزات سنگین به طور طبیعی و با مقادیر متفاوت در همه خاک‌ها وجود دارند و آگاهی از تغییرات مکانی و زمانی آنها نقش مهمی در مدیریت پایدار اکوسیستم بازی می‌کند. این تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت توزیع مقادیر مختلف آهن و روی در خاک‌های منطقه آبسرد دماوند انجام شد. بدین منظور، 60 نمونه خاک به‌صورت شبکه‌ای از اراضی مرتعی و زراعی به وسعت 4000 هکتار ...
بیشتر
فلزات سنگین به طور طبیعی و با مقادیر متفاوت در همه خاک‌ها وجود دارند و آگاهی از تغییرات مکانی و زمانی آنها نقش مهمی در مدیریت پایدار اکوسیستم بازی می‌کند. این تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت توزیع مقادیر مختلف آهن و روی در خاک‌های منطقه آبسرد دماوند انجام شد. بدین منظور، 60 نمونه خاک به‌صورت شبکه‌ای از اراضی مرتعی و زراعی به وسعت 4000 هکتار برداشت شد. نمونه‌ها با اسید نیتریک 4 مولار تیمار شدند و با استفاده از دستگاه جذب اتمی، مقدار کل عناصر روی و آهن به ترتیب 96/66 و20743 میلیگرم بر کیلوگرم اندازه‌گیری شد. به منظور پیشبینی پراکنش مکانی درصد روی و آهن کلّ از روشهای کریجینگ و تابع معکوس فاصله استفاده شد و با بهرهگیری از روش ارزشیابی متقابل و روشهای ارزیابی خطا، مناسبترین روش میانیابی مشخص گردید. نتایج نشان داد که برای پهنهبندی ویژگی‌های خاک، روشهای کریجینگ نسبت به روشIDW (وزندهی معکوس فاصله) برتری دارد. در نهایت با در نظر گرفتن بهترین روش میانیابی، نقشههای پهنه بندی ویژگی‌های خاک در محیط GIS تهیه شد.
محمود گودرزی؛ مژگان عظیمی؛ احسان زندی اصفهان؛ قادر کریمی؛ امرعلی شاهمرادی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 552-562
چکیده
آتش‌سوزی‌های متعددی در مراتع مناطق خشک و نیمه‌خشک به وقوع می‌پیوندد پس آمد آتش‌سوزی‌ها، خسارت به علوفه مراتع و مستعدشدن خاک‌ها نسبت به فرسایش است و در نتیجه موجب خسارات مالی و زیست محیطی زیادی می‌گردد. به‌منظور شناخت اثرات پدیده آتش‌سوزی در مراتع نیمه‌استپی، مراتع آتش گرفته (تابستان 1386) بر روی گندمیان یکساله و دائمی در مراتع ...
بیشتر
آتش‌سوزی‌های متعددی در مراتع مناطق خشک و نیمه‌خشک به وقوع می‌پیوندد پس آمد آتش‌سوزی‌ها، خسارت به علوفه مراتع و مستعدشدن خاک‌ها نسبت به فرسایش است و در نتیجه موجب خسارات مالی و زیست محیطی زیادی می‌گردد. به‌منظور شناخت اثرات پدیده آتش‌سوزی در مراتع نیمه‌استپی، مراتع آتش گرفته (تابستان 1386) بر روی گندمیان یکساله و دائمی در مراتع نیمه‌استپی منطقه کردان شهرستان کرج (البرز جنوبی) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح آماری بلوک‌های کاملاً تصادفی بمدت زمان 3 سال (87-1389)، با 2 تیمار (مراتع شاهد و مراتع آتش گرفته) و20 تکرار (پلات‌ها) انجام شد. در اولین فصل بهار بعد از آتش‌سوزی، به فاصله هر سال یک بار و در طی 3 سال متوالی، پوشش گیاهی مراتع آتش گرفته و مراتع شاهد با استفاده از ترانسکت و کوادرات بررسی شد. در هر پلات درصد تاج‌پوشش اندازه‌گیری گردید. پس از اتمام عملیات صحرایی، تجزیه و تحلیل آماری نتایج تیمارها با طرح آزمایشی فاکتوریل و مقایسه میانگین‌ها با آزمون دانکن بین تکرارها انجام گردید. نتایج نشان داد تاج پوشش گندمیان چند ساله در سال اول و دوم در مرتع شاهد بیش از مراتع آتش‌سوزی شده (بدون اثرمعنی‌دار) و در سال سوم در هر دو مرتع تقریباً مشابه بود. همچنین نتایج نشان داد آتش‌سوزی در طی زمان بر روی گندمیان یکساله اثر مثبت داشته (در سطح 1%)، و تفاوت بین سال و مرتع هر دو از لحاظ آماری معنی‌دار است.
قاسم خداحامی؛ احسان زندی اصفهان؛ محمدحسن عصاره
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 274-282
چکیده
در این تحقیق تحمل‌پذیری گونه مرتعیAtriplex leucoclada به تنش شوری که بومی ایران و دارای ارزش غذایی مناسبی برای دام است در شرایط گلخانه و رویشگاه‌های طبیعی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور با اعمال تیمارهایی با غلظت‌های صفر، 100، 200، 300، 400 و 500 میلی‌مولار نمک NaCl بر روی گلدان‌های کاشته‌شده، در اتاق کنترل در تاریکی ...
بیشتر
در این تحقیق تحمل‌پذیری گونه مرتعیAtriplex leucoclada به تنش شوری که بومی ایران و دارای ارزش غذایی مناسبی برای دام است در شرایط گلخانه و رویشگاه‌های طبیعی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور با اعمال تیمارهایی با غلظت‌های صفر، 100، 200، 300، 400 و 500 میلی‌مولار نمک NaCl بر روی گلدان‌های کاشته‌شده، در اتاق کنترل در تاریکی 8 و روشنایی 16 ساعته در دمای 20 درجه سانتی‌گراد، صفات رشد اندازه‌گیری شد. نمونه‌برداری گیاه و خاک در اکوتیپ‌ها‌ی طبیعی مناطق داراب در استان فارس انجام شد که نمونه‌های گیاهی از ریشه و اندام هوایی به‌طور تصادفی در دوره رشد رویشی و نمونه‌های خاک نیز در رویشگاه‌های گونه‌ی مورد بررسی از دو عمق سطحی (10-0) سانتی‌متری و عمق زیرسطحی (45-10) سانتی‌متری در پای بوته‌ها برداشت شد. نتایج بررسی تأثیر نمک NaCl بر ویژگی‌های مرحله‌ی رشد نشان می‌دهد که بین غلظت‌های مختلف نمک تفاوت معنی‌داری نسبت به شاهد وجود دارد، به‌طوری که در غلظت‌های صفر، 100،200 و 300 میلی‌مولار تمامی صفات مورد بررسی شامل وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، نسبت وزن برگی (LWR)، مؤلفه‌های نسبت سطح برگی (LAR)، سطح ویژه برگی (SLA)، ارتفاع گیاه و سطح برگی (LA) نسبت به شاهد افزایش یافته، اما افزایش شوری بیش از 300 میلی‌مولار موجب کاهش معنی‌دار شاخص‌های رشد می‌گردد. بنابراین، حضور نمک تا 300 میلی‌مولار نه تنها محدود کننده رشد گونه‌ی Atriplex leucoclada نیست بلکه باعث افزایش در شاخص‌های رشد بوده و نشان می‌دهد که این گونه در مرحله رشد جزء هالوفیت‌های اجباری میباشد.
