علی اکبر شمسی پور؛ سید کاظم علوی پناه؛ حسین محمدی
دوره 17، شماره 3 ، آبان 1389، ، صفحه 445-465
چکیده
هدف این مطالعه، ردیابی و تحلیل اثرهای محیطی خشکسالیها بوسیله شاخصهای سنجش از دور در منطقه بیابانی و خشک کاشان است. تغییرات زمانی خشکسالیها با استفاده از شاخص Z نرمال در دو مقیاس سالانه و فصلی (بهار)، بررسی شد. دادههای طیفی و حرارتی از سری دادههای ماهواره NOAA-AVHRR بین سالهای 1998 و 2004 جهت استخراج شاخصهای مرتبط با خشکسالی استفاده ...
بیشتر
هدف این مطالعه، ردیابی و تحلیل اثرهای محیطی خشکسالیها بوسیله شاخصهای سنجش از دور در منطقه بیابانی و خشک کاشان است. تغییرات زمانی خشکسالیها با استفاده از شاخص Z نرمال در دو مقیاس سالانه و فصلی (بهار)، بررسی شد. دادههای طیفی و حرارتی از سری دادههای ماهواره NOAA-AVHRR بین سالهای 1998 و 2004 جهت استخراج شاخصهای مرتبط با خشکسالی استفاده گردید. شاخصهای خشکسالی بر مبنای وضع پوشش گیاهی و دمای درخشایی سطحی بدستآمده از باندهای طیفی (1 و 2) و حرارتی (4 و 5) شامل: شاخص اختلاف نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI)، شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI)، شاخص وضعیت دما (TCI) و شاخص سلامتی گیاه (VHI) میباشد که مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از بکارگیری شاخصهای مزبور نشان میدهد که محدوده مطالعاتی از پوشش گیاهی فقیری برخوردار است. بهطوریکه مقادیر شاخص NDVI منطقه بطور غالب کمتر از 2/0 بدستآمد. همچنین با بکارگیری شاخصهای گیاهی NDVI، VCI و رطوبت سطح خاک (LSM)، سالهای 2000 و 2001 همراه با خشکسالی و سالهای 2002 و 2004 دارای شرایط ترسالی بودند. ولی دمای سطح زمین (LST) و شاخصهای TCI و VHI شرایط متفاوت دمایی را در ماههای آوریل و می بطور مشخص نشان دادند. بدین ترتیب با اعتبارسنجی نتایج حاصل از شاخصهای دورسنجی، آزمون معناداری آنها با شاخصهای اقلیمی محاسبه شد. بنابراین برمبنای محاسبههای انجام شده شرایط اقلیمی محدوده با نتایج حاصل از شاخصهای گیاهی تطابق بیشتری دارند. همچنین شرایط حرارتی محیط را شاخصهای حرارتی با دقت بیشتری نمایان میسازند. درنهایت، با توجه به ردیابی با دقت مناسب پوشش سطحی بوسیله شاخصهای پوشش گیاهی و حساسیت مناسب شاخصهای حرارتی نسبت به تغییرات دمایی محیط، بهرهگیری از دادههای سنجش از دور در مطالعات محیطی مناطق خشک و بیابانی همانند کاشان توصیه میشود.
حمید رضا متین فر؛ سید کاظم علوی پناه؛ عمار رفیعی امام
دوره 16، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 560-573
چکیده
رنگ خاک یکی از مشخصات تفکیککننده در بسیاری از سیستمهای طبقهبندی خاک میباشد. تعیین رنگ خاک بدون تکیه بر روش بصری، با استفاده از اندازهگیری بازتابهای طیفی امکانپذیر میباشد. هدف از این تحقیق ارزیابی دادههای طیفی در برآورد رنگ خاک میباشد. مناطق خشک بهعلت دورههای طولانی روزهای آفتابی، رطوبت کم خاک و تنک بودن پوشش ...
بیشتر
رنگ خاک یکی از مشخصات تفکیککننده در بسیاری از سیستمهای طبقهبندی خاک میباشد. تعیین رنگ خاک بدون تکیه بر روش بصری، با استفاده از اندازهگیری بازتابهای طیفی امکانپذیر میباشد. هدف از این تحقیق ارزیابی دادههای طیفی در برآورد رنگ خاک میباشد. مناطق خشک بهعلت دورههای طولانی روزهای آفتابی، رطوبت کم خاک و تنک بودن پوشش گیاهی دارای شرایط ایدئال برای تحقیقات دورسنجی و بکارگیری دادههای ماهوارهای میباشد، بنابراین اراضی جنوبغرب دریاچه نمک آران بهعنوان محل تحقیق انتخاب گردید. در این تحقیق از دادههای لندست Tm در تاریخ خرداد ماه 1381 استفاده شد. با بررسی ترکیبهای باندهای Tm ازجمله ترکیب باندی Tm 4قرمز؛ Tm 3 سبز؛ Tm 2 آبی و پیمایش میدانی بیست سایت نمونهبرداری که دارای پوشش گیاهی کمتر از دوازده درصد و سنگ و سنگریزه کمتر از پنج درصد بودند انتخاب گردید. سه سایت مربوط به خاکهای مرطوب (سطح آب زیرزمینی بالا) و شور و مرطوب بود که جهت مقایسه منحنی بازتاب طیفی آنها با خاکهای هفده سایت دیگر استفاده شد. از مرکز هر یک از این سایتها در مساحتی به ابعاد 3×3 پیکسل به فاصله معین چهار نمونه انتخاب گردید. اجزاء رنگ مانسل، خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عوارض سطحی مانند سنگ، سنگریزه و پستی و بلندی سایتها اندازهگیری شد. نتایج همبستگی بین باندهای سنجنده Tm و اجزاء رنگ مانسل نشان میدهد که باندهای آبی، سبز و قرمز با اجزاء رنگ مانسل دارای بالاترین همبستگی میباشند. بنابراین بطور کلی میتوان نتیجه گرفت که اندازهگیری بازتاب طیفی نمونههای خاک نیز روشی است برای برآورد رنگ خاک، همچنین رابطه بین باندهای مرئی لندست و رنگی که به روش چشمی اندزهگیری شده مؤید این میباشد که دادههای ماهوارهای را میتوان برای مطالعات خاکها و پدیدههای زمینشناسی با اطمینان بکار گرفت. پیشنهاد میشود برای اندازهگیری دقیق رنگ خاک، بازتاب طیفی خاک در محدوده طیف مرئی با اسپکترورادیومتر اندازهگیری شود.
عمّار رفیعی امام؛ سید کاظم علوی پناه
دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 1-9
چکیده
امروزه نقش سنجش از دور برای مطالعات مختلف منابع طبیعی به خصوص بررسی پدیدههای موجود در مناطق سخت و دشوار غیر قابل انکار میباشد. استفاده از تبدیلهای طیفی در سنجش از دور ابزاری است که میتواند برای شناسایی پدیدههای مختلف که با تک باندهای معمولی قادر به شناسایی آنها نیستیم مورد استفاده قرار گیرد. در طول سه دهه گذشته متخصصان سنجش ...
بیشتر
امروزه نقش سنجش از دور برای مطالعات مختلف منابع طبیعی به خصوص بررسی پدیدههای موجود در مناطق سخت و دشوار غیر قابل انکار میباشد. استفاده از تبدیلهای طیفی در سنجش از دور ابزاری است که میتواند برای شناسایی پدیدههای مختلف که با تک باندهای معمولی قادر به شناسایی آنها نیستیم مورد استفاده قرار گیرد. در طول سه دهه گذشته متخصصان سنجش از دور از این تکنیک استفاده کرده و موفق به ارائه شاخصهایی تحت عنوان شاخصهای گیاهی گشتند که امروزه در اکثر مطالعات پوشش گیاهی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین تحقیقاتی نیز در زمینشناسی و خاکشناسی انجام شده که منجر به ارائه شاخصهایی برای شناسایی مؤلفههای خاک و کانیها، گردیده است؛ با این حال به دلیل ویژگیهای پیچیدة خاک، تحقیقات در این زمینه هنوز ادامه دارد. بررسی تغییرات طیفی خاکهای مختلف میتواند مقدمهای برای ایجاد شاخصهای خاک فراهم آورد. در این تحقیق برای بررسی تغییرپذیری طیفی، از تبدیلهای طیفی مربوط به سنجنده TM (18 می 1998) مربوط به منطقه نیمه خشک ورامین استفاده شد. تبدیلهای طیفی از روابط ریاضی بین تعدادی باند مناسب محاسبه میشوند. در این تحقیق جهت بررسی نقش تبدیلهای طیفی در مطالعات منابع زمینی به کمک دادههای سنجنده TM سه سری داده مربوط به الف) سه مولفه اول حاصل از تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی، ب) نسبتهای مختلف طیفی حاصل از باندهای انعکاسی و باند حرارتی و ج) باندهای اصلی سنجنده، استفاده شد و این شاخصها با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج حاصل نقش PC3 را در تفکیک پدیدههای مختلف نشان داد. PC3 پدیدههای مختلف را با توجه به میزان رطوبتشان از هم تفکیک می کند. همچنین نتایج بررسی، قابلیت شاخصهای مختلف را در تفکیک پدیدههای مختلف خاک نشان داد. با این حال تحقیقات بیشتر در مناطق مختلف برای بررسیهای بیشتر در این زمینه و ارائه روابط ریاضی بین شاخصهای مختلف و پدیدههای زمینی توصیه میگردد.