مهشید سوری؛ مینا بیات؛ سعیده ناطقی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اردیبهشت 1404
چکیده
سابقه و هدف:
استقرار ضعیف بذور بویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک موجب کاهش عملکرد گیاهان مرتعی می‌شود، افزایش سرعت سبز‌شدن و استقرار گیاهچه‌ها می‌تواند سبب شتاب بیشتر آنها در جذب آب و عناصر غذایی گردد. تیمار پرایمینگ باعث کوتاه شدن زمان کاشت تا سبز شدن، حفاظت بذرها و یکنواختی سبز شدن گردیده که در نهایت منجر به استقرار یکنواخت و بهبود ...
بیشتر
سابقه و هدف:
استقرار ضعیف بذور بویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک موجب کاهش عملکرد گیاهان مرتعی می‌شود، افزایش سرعت سبز‌شدن و استقرار گیاهچه‌ها می‌تواند سبب شتاب بیشتر آنها در جذب آب و عناصر غذایی گردد. تیمار پرایمینگ باعث کوتاه شدن زمان کاشت تا سبز شدن، حفاظت بذرها و یکنواختی سبز شدن گردیده که در نهایت منجر به استقرار یکنواخت و بهبود عملکرد در محصول می‌شود. هدف از این پژوهش، معرفی موثرترین پرایمینگ بر شاخص‌های جوانه زنی، ارتفاع، تولید، وزن ریشه و ساقه گونه Astragalus squarrosus Bunge می‌باشد.
مواد و روشها: در این تحقیق اثر هیدروپرایمینگ، اسموپرایمینگ و هورمون پرایمینگ بر فاکتورهای جوانه‌زنی، ارتفاع، تولید، وزن ریشه و ساقه گونه Bunge Astragalus squarrosus مورد بررسی قرار گرفت. بذرهای سه اکوتیپ یزد، سمنان و اصفهان، تحت تیمارهای هیدروپرایمینگ (آب مقطر)، هورمون پرایمینگ (اسید جیبرلیک 500 ppm) و اسموپرایمینگ پلی اتیلن گلایکول 6000 در دو سطح (4/0- و 8/0- مگاپاسکال) به صورت جداگانه پرایم شدند. تحقیق بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با اعمال دو فاکتور (تیمار پرایمینگ و تیمار تنش خشکی) بر روی بذور جمع آوری شده سه جمعیت از سه منطقه، گونه Astragalus squarrosus Bunge در گلخانه اجرا گردید.
نتایج: بررسی نتایج، گویای معنی‌دار‌بودن اثر پرایمینگ بر شاخص‌های درصد جوانه‌زنی، تولید، ارتفاع، وزن ریشه و ساقه گونه Astragalus squarrosus Bunge در سطح احتمال یک درصد بود. ویژگی‌های مورد بررسی بذرهایی که در معرض انواع پرایمینگ قرار گرفته بودند در مقایسه با بذرهای شاهد اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند. بر اساس نتایج، بیشترین ارتفاع گیاه با (40 سانتی‌متر) و تولید علوفه (42 گرم بر متر‌مربع)، درصد جوانه زنی (7/38 درصد)، وزن ریشه (37 گرم) و وزن ساقه (8/42 گرم) در اکوتیپ یزد با استفاده از تیمار هیدروپرایمینگ و تحت تنش خشکی 75 درصد ظرفیت مزرعه بوده است، رتبه دوم نیز در تیمار اسموپرایمینگ پلی اتیلن گلایکول 6000 در سطح (4/0- مگاپاسکال) مشاهده شد. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان داد بهترین عملکرد و نتیجه برای کاشت گونه Bunge Astragalus squarrosus در راستای احیای مراتع خشک تخریب یافته، هیدروپرایمینگ (آب مقطر) به همراه خراش‌دهی بذر می‌باشد.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به‌دست آمده از این تحقیق و همچنین، با توجه به این موضوع که هیدروپرایمینگ بسیار ارزانتر و ساده‌تر از اسموپرایمینگ و هورمون پرایمینگ می‌باشد، بنابراین، هیدروپرایمینگ به عنوان تیمار بهبود دهنده عملکرد گونه Astragalus squarrosus معرفی می‌شود. این مسئله می‌تواند در بهبود کارکرد و عملکرد این گونه علوفه‌ای باارزش بومی مورد توجه بهره برداران و کارشناسان مرتع قرار گیرد.
پروین صالحی؛ لیلا رسول زاده؛ حمیده جوادی؛ مصطفی نعمتی پیکانی
دوره 30، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 131-151
چکیده
خلر (Lathyrus) بزرگترین جنس در قبیله مهم اقتصادی Fabeae است. از خلر به صورت چند منظوره در تغذیه دام، کاشت در اراضی کم بازده، مقاومت به سرما، کم آبی و افزایش حاصلخیزی خاک مورد استفاده قرار میگیرد. به‌منظور بررسی عملکرد و صفات مورفولوژیکی 44 اکسشن از شش گونه جنس Lathyrus شامل یک اکسشن L. aphaca var. aphaca، هفت اکسشن L. cassius، یک اکسشن L. chloranthus، دو اکسشن ...
بیشتر
خلر (Lathyrus) بزرگترین جنس در قبیله مهم اقتصادی Fabeae است. از خلر به صورت چند منظوره در تغذیه دام، کاشت در اراضی کم بازده، مقاومت به سرما، کم آبی و افزایش حاصلخیزی خاک مورد استفاده قرار میگیرد. به‌منظور بررسی عملکرد و صفات مورفولوژیکی 44 اکسشن از شش گونه جنس Lathyrus شامل یک اکسشن L. aphaca var. aphaca، هفت اکسشن L. cassius، یک اکسشن L. chloranthus، دو اکسشن L. cicera، 22 اکسشن L. inconspicuus و نه اکسشن L. sativus، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. نتایج نشان دادند که اختلاف معنی‌داری بین اکسشن‌های L. cassius و L. inconspicuus از نظر خصوصیات مورفولوژیکی به‌جز زمان گلدهی و رسیدگی بذر وجود داشت. اکسشن‌های مورد مطالعه گونه L. sativus علاوه بر زمان گلدهی و رسیدگی بذر تنوعی در وزن خشک گیاه، تولید زیست توده و ویزگی‌های غلاف نیز نشان ندادند. پتانسیل زراعی 44 اکسشن شش گونه مورد مطالعه با منشاء جغرافیایی مختلف در شرایط ثابت مزرعه‌ای نشان داد که عملکرد اکسشن‌های هر گونه هیچ ارتباطی با منشاء جغرافیایی آنها ندارند. این ترتیب می‌توان اظهار نمود که شباهت بین اکسشنها ناشی از منشاء جغرافیایی آنها نبوده و پراکنش طبیعی گونه‌های Lathyrus بوسیله ارقام زراعی منفصل شده است. با این حال، تنوع مشاهده شده نشان می‌دهد که بهبود ژنتیکی با تلاقی و انتخاب به طور بالقوه امکان پذیر است. به‌طوری‌که ظهور همزمان دو صفت عملکرد بالای زیست توده و ارتفاع بلندتر بوته، ویژگی متمایزکننده‌ای تشخیص داده شدند که می‌توان از اکسشن‌هایی با ویژگی‌های فوق را به عنوان والدین استفاده کرد.
محرم اشرف زاده؛ حمید نیک نهاد قره ماخر؛ محمدجمال سحرخیز؛ مجید قربانی نهوجی؛ غلامعلی حشمتی
دوره 26، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 629-639
چکیده
کلماتیس اصفهانی (Boiss Clematis ispahanica) گونه کمیابی از تیره آلاله (Ranunculaceae) است که دارای ارزش علوفه‌ای و دارویی می‌باشد. بذرهای این گونه گیاهی دارای خواب بوده و جوانه‌زنی بسیار کمی دارند، لذا افزایش درصد جوانه‌زنی بذرها توسط روش‌های آزمایشگاهی می‌تواند در احیای این گیاه مؤثر باشد. در این تحقیق، با توجه به اندازه ریز بذر گیاه کلماتیس، ...
بیشتر
کلماتیس اصفهانی (Boiss Clematis ispahanica) گونه کمیابی از تیره آلاله (Ranunculaceae) است که دارای ارزش علوفه‌ای و دارویی می‌باشد. بذرهای این گونه گیاهی دارای خواب بوده و جوانه‌زنی بسیار کمی دارند، لذا افزایش درصد جوانه‌زنی بذرها توسط روش‌های آزمایشگاهی می‌تواند در احیای این گیاه مؤثر باشد. در این تحقیق، با توجه به اندازه ریز بذر گیاه کلماتیس، برای شکستن خواب بذرهای این گیاه از تیمارهای اسید سولفوریک 95 % (به مدت 5، 10 و 20 ثانیه) ، آب داغ (70 و 90 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه)، اتانول 96% (به مدت 48 ساعت)، اسید کلریدریک (به مدت 2، 4 و 6 دقیقه)، نیترات پتاسیم 2% ( به مدت 48ساعت)، کلرید سدیم 50 میلی مولار (به مدت 48 ساعت) و خراش‌دهی با استفاده از کاغذ سمباده استفاده شد. کاشت بذر این گونه در عمق‌های مختلف (1، 5/1 و 5/2 سانتی‌متر) و تراکم‌های مختلف (30، 50 و 70 عدد بذر در متر مربع) نیز، در مزرعه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 18 و از طریق تجزیه واریانس یکطرفه (ANOVA) و آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای کلرید سدیم، نیترات پتاسیم و خراش‌دهی اثرگذارترین تیمارها در بهبود درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای کلماتیس اصفهانی می‌باشند. عمق کاشت اثر معنی‌داری (05/0P<) بر درصد جوانه‌زنی بذر داشت اما تراکم کاشت اثر معنی‌داری بر درصد جوانه‌زنی بذر نداشت. تیمار خراش‌دهی با استفاده از کاغذ سمباده با توجه به عدم استفاده از مواد شیمیایی در آن نسبت به تیمارهای موثر دیگر مزیت داشته و جهت شکستن خواب بذرهای این گونه گیاهی توصیه می‌شود. مقدار12/1 کیلوگرم در هکتار (معادل 30 عدد بذر در هر متر مربع) با توجه به وزن هزاردانه بذر (73/3 گرم)، در عمق 5/1 سانتی‌متری جهت کشت بذر این گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می‌شود.
سعیده سادات میرزاده واقفی؛ عادل جلیلی؛ سهیلا اشرافی
دوره 21، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 562-569
چکیده
تیمار خراش یکی از تیمارهای مؤثر در بهبود جوانه‌زنی است. درصد جوانه‌زنی در برخی از گونه‌ها با اعمال تیمار خراش به طور معنی‌داری افزایش می‌یابد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر تیمار خراش بر جوانه‌زنی، بذر هفت گونه بومی مراتع ایران با سمباده خراش داده شدند. سپس اثرات خراش‌دهی بر روی درصد، سرعت و شاخص جوانه‌زنی بذر مورد بررسی قرار ...
بیشتر
تیمار خراش یکی از تیمارهای مؤثر در بهبود جوانه‌زنی است. درصد جوانه‌زنی در برخی از گونه‌ها با اعمال تیمار خراش به طور معنی‌داری افزایش می‌یابد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر تیمار خراش بر جوانه‌زنی، بذر هفت گونه بومی مراتع ایران با سمباده خراش داده شدند. سپس اثرات خراش‌دهی بر روی درصد، سرعت و شاخص جوانه‌زنی بذر مورد بررسی قرار گرفت. بذرها از مناطق مختلف کشور جمع‌آوری گردید. گونه‌ها شامل Hedysarum formosum،Sesbania punicea ، Vicia lathyroides و Ononis spinosa از خانواده Papilionaceae، Althea wilhelminae از خانواده Malvaceae، Bryonia aspera از خانواده Cucurbitaceae و Vaccaria grandiflora از خانواده Caryophyllaceae بودند. نتایج نشان داد که بجز گونه Bryonia aspera تیمار خراش بر روی درصد و سرعت جوانه‌زنی تمام گونه‌ها اثر مثبت و معنی‌داری داشت. البته در گونه Hedysarum formosum خراش‌دهی روی درصد جوانه‌زنی اثر معنی‌داری نداشت، ولی بر روی سرعت جوانه‌زنی آن اثر افزایشی داشت. به‌طوری‌که تیمار خراش‌دهی بر روی بذرهای خانواده Papilionaceae موجب افزایش سرعت جوانه‌زنی بیشتری نسبت به سایر خانوادهها شد.
روجا صفائیان؛ حسین آذرنیوند
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، ، صفحه 331-339
چکیده
گیاه جاشیر Prangos ferulacea (L.) Lindlبهعنوان یکی از بهترین گیاهان مرتعی ایران، گونه غالب جاشیرزاران ایران را به‌خود اختصاص داده است. برداشتهای رقابتی، عدم توجه به شرایط رویشی و رویشگاهی این گیاه، اختلال در امر زادآوری و نیز تخریب زیستگاه آنرا موجب شده است. از آنجاییکه تکثیر این گیاه در زیستگاه طبیعی از طریق بذر صورت میگیرد، با ...
بیشتر
گیاه جاشیر Prangos ferulacea (L.) Lindlبهعنوان یکی از بهترین گیاهان مرتعی ایران، گونه غالب جاشیرزاران ایران را به‌خود اختصاص داده است. برداشتهای رقابتی، عدم توجه به شرایط رویشی و رویشگاهی این گیاه، اختلال در امر زادآوری و نیز تخریب زیستگاه آنرا موجب شده است. از آنجاییکه تکثیر این گیاه در زیستگاه طبیعی از طریق بذر صورت میگیرد، با توجه به خواب عمیق بذر در خانواده چتریان، بررسی روش‌های مختلف شکست خواب بذر در این گیاه، برای حفاظت از این گونه، ضروری می‌باشد. در این تحقیق به‌منظور تعیین روش‌های مناسب شکست خواب بذر تأثیر فاکتورهای تاریکی، روشنایی، سرمادهی، شستشو و دما، بر شکستن خواب بذرهای جمع‌آوری شده جاشیر استان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار انجام شد. نتایج بدستآمده نشان داد که روشنایی، سرمادهی و دمای10 درجه سانتی‌گراد در مقایسه با سایر تیمارها در شکست خواب بذر گیاه جاشیر دارای تأثیرگذاری معنیداریست. این امر در عین حال می‌تواند از جنبه کمخطر و ارزانتر بودن و همچنین احتمال آسیب رسانی کمتر به جنین در مقایسه با کاربرد مواد شیمیایی و بهخصوص اسید حائز اهمیت باشد و کاربرد آنرا مناسبتر نماید.
حمید رضا ناصری؛ حسین آذرنیوند؛ مهدی قربانی؛ زهرا مهربان فر
دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1387، ، صفحه 59-68
چکیده
این مطالعه به منظور بررسی اثر گذشت زمان بر روی جوانه زنی بذرهای درمنه انجام پذیرفته‌است. بدین منظور ابتدا رویشگاههای چهارگونه مختلف درمنه در آذربایجان شرقی انتخاب و در فصل پاییز بذرهای مربوط به هر گونه جمع‌آوری شد. طی سه سال آزمایش تعیین درصد جوانه زنی بذرهای برای همه گونه‌ها در آغاز فصل بهار انجام شد و نهایتا اطلاعات بدست آمده از ...
بیشتر
این مطالعه به منظور بررسی اثر گذشت زمان بر روی جوانه زنی بذرهای درمنه انجام پذیرفته‌است. بدین منظور ابتدا رویشگاههای چهارگونه مختلف درمنه در آذربایجان شرقی انتخاب و در فصل پاییز بذرهای مربوط به هر گونه جمع‌آوری شد. طی سه سال آزمایش تعیین درصد جوانه زنی بذرهای برای همه گونه‌ها در آغاز فصل بهار انجام شد و نهایتا اطلاعات بدست آمده از آزمایشها تحلیل آماری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که گذشت زمان بر روی میزان جوانه‌زنی بذرها موثر بودهاست و در گونه‌های Artemisia fragrance، A. spicigeraA. campestrisوA. vulgaris باعث افزایش درصد جوانه‌زنی بذرها شدهاست. نهایتا گونه A. vulgaris و گونه A. spicigera، بهترتیب کمترین و بیشترین نوسان را از نظر درصد جوانه زنی از خود نشان دادند.
جمال حسنی
دوره 11، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 365-382
ناصر انصاری؛ مهدی زهدی
دوره 11، شماره 3 ، آذر 1383، ، صفحه 309-322
محمد فیاض
دوره 10، شماره 3 ، آبان 1382، ، صفحه 289-300
تقی میرحاجی؛ مرتضی اکبرزاده
دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1382، ، صفحه 193-214
