حسن براتی؛ علی طویلی؛ حسین ارزانی؛ فرهنگ قصریانی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 436-446
چکیده
میزان ذخایر کربوهیدراتهای غیرساختاری در گیاهان میزان سلامتی گیاه و توانایی رشد مجدد بعد از چرا را نشان میدهد. تحقیق حاضر با هدف اینکه شدتهای مختلف برداشت تا چه حد میتواند بر میزان ذخایر کربوهیدراتهای محلول قسمت زیرزمینی گیاهان تأثیرگذار باشد، انجام گرفت. برای انجام تحقیق از یک سایت تحقیقاتی به مساحت یک هکتار در منطقه خشکهرود ...
بیشتر
میزان ذخایر کربوهیدراتهای غیرساختاری در گیاهان میزان سلامتی گیاه و توانایی رشد مجدد بعد از چرا را نشان میدهد. تحقیق حاضر با هدف اینکه شدتهای مختلف برداشت تا چه حد میتواند بر میزان ذخایر کربوهیدراتهای محلول قسمت زیرزمینی گیاهان تأثیرگذار باشد، انجام گرفت. برای انجام تحقیق از یک سایت تحقیقاتی به مساحت یک هکتار در منطقه خشکهرود ساوه استفاده شد. گونههای مورد مطالعه شامل Stipahohenackeriana و Salsolalarcina بود. طی سالهای 1389-1386 چهار شدت برداشت شامل شاهد، 25، 50 و 75 درصد بر روی 40 پایه از هر گونه (به ازای هر تیمار 10 پایه) اعمال گردید. نمونهبرداری از پایهها در دو مرحله پاییز و بهار صورت گرفت. مقدار کربوهیدراتهای محلول نمونهها با استفاده از روش فنل- اسیدسولفوریک اندازهگیری شد. بهمنظور انجام تحقیق طرح آماری کرتهای دو بار خرد شده در زمان در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی (CRD) بهکار گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها نیز از آزمون مقایسه میانگین و گروهبندی دانکن استفاده گردید (با استفاده از نرم افزار SAS). با توجه به نتایج بدست آمده اثر گونه و فصل بر روی مقدار کربوهیدرات زیرزمینی هر دو گونه معنیدار شد. بررسی اثرات شدتهای مختلف برداشت نشان داد که تیمارهای شاهد، 25، 50 و 75 درصد بترتیب میانگینهای 75/2، 73/2، 64/2 و 51/2 را در دو گونه بخود اختصاص دادند و از نظر مقدار عددی با هم تفاوت داشتند اما اثر تیمارهای برداشت از نظر بررسی آماری معنیدار نشد. وجود رطوبت مناسب در فصل پاییز باعث رشد مجدد گونه hohenackeriana Stipa میشود که این زمان مصادف با بذردهی گونه Salsolalarcina نیز میباشد. فصل بهار نیز مصادف با آغاز رشد رویشی دو گونه میباشد. این دلایل باعث تخلیه ذخایر کربوهیدرات بخش زیرزمینی دو گونه میشود که میتواند باعث شود اثر تیمارهای برداشت بر تغییر ذخایر کربوهیدرات بخش زیرزمینی دو گونه دیده نشود.
صلاح الدین زاهدی؛ فرهنگ قصریانی؛ مینا بیات
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 481-491
چکیده
برای اندازهگیری اثرات چرای شبیهسازی شده بر روی گونة مهم مرتعی یال اسب (Stipa barbata)، پیش از آغاز فصل رویشی سال 1386 اقدام به قرق قطعهای نیم هکتاری از مراتع شد. در این قرق 40 پایه از گونة یال اسب به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شده و هر 10 پایه از طریق چشمی به تیمارهای قطع تولید به میزانهای 0، 25، 50 و 75 درصد اختصاص یافت. تیمارهای قطع در سه مرتبه ...
بیشتر
برای اندازهگیری اثرات چرای شبیهسازی شده بر روی گونة مهم مرتعی یال اسب (Stipa barbata)، پیش از آغاز فصل رویشی سال 1386 اقدام به قرق قطعهای نیم هکتاری از مراتع شد. در این قرق 40 پایه از گونة یال اسب به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شده و هر 10 پایه از طریق چشمی به تیمارهای قطع تولید به میزانهای 0، 25، 50 و 75 درصد اختصاص یافت. تیمارهای قطع در سه مرتبه و با فاصلة یک ماه صورت گرفت و مقادیر برداشت شده، پس از خشک شدن در هوای آزاد، توزین و برای محاسبة تولید، جمع و محاسبه گردید. همچنین پایههای شاهد و نیز باقیماندة تولید تیمارهای قطع در آخر فصل رویشی برداشت، به طریق ذکرشده خشک و توزین گردیدند. مطالعه به مدت چهار سال تکرار شده و با استفاده از طرح آماری کرتهای خرد شده در زمان، تجزیة دادهها انجام شد. نتایج نشان داد که اثر سال و شدتهای مختلف برداشت و همچنین اثر متقابل سال و شدتهای مختلف برداشت بر روی تولید علوفه در سطح پنج درصد معنیدار است اما از لحاظ آماری اختلاف معنیداری درارتفاع نهایی و تعداد شاخه زایشی وجود ندارد. بیشترین و کمترین میزان تولید مربوط به سالهای 86 و87 با بارندگیهای 508 و 167 میلیمتر و شدت برداشت 75 درصد است. بطورکلی و با توجه به تغییرات مدیریتی و محیطی مؤثر بر این گونة مرتعی، میتوان بیان داشت که این گونه در این رویشگاه با شدت قطع سبک (25%) و حداکثر تا برداشت یک سوم کل تولید سالانه سازگار است.
صدیقه زارع کیا؛ فرهنگ قصریانی؛ مینا بیات؛ هاجر نعمتی
دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 266-274
چکیده
یکی از عوامل مهم در تعیین ظرفیت چرایی مشخص کردن حد بهرهبرداری مجاز گونهها میباشد، بعلت عدم اطلاعات کافی در این زمینه، این پژوهش بهمنظور تعیین حد بهرهبرداری مجاز گونه دایمی و خوشخوراک Salsola laricina در سایت خشکهرود ساوه انجام گردید. در این بررسی سه شدت برداشت 25 ، 50 و 75 درصد با حالت بدون برداشت (شاهد) بهعنوان تیمارهای آزمایش بمدت ...
بیشتر
یکی از عوامل مهم در تعیین ظرفیت چرایی مشخص کردن حد بهرهبرداری مجاز گونهها میباشد، بعلت عدم اطلاعات کافی در این زمینه، این پژوهش بهمنظور تعیین حد بهرهبرداری مجاز گونه دایمی و خوشخوراک Salsola laricina در سایت خشکهرود ساوه انجام گردید. در این بررسی سه شدت برداشت 25 ، 50 و 75 درصد با حالت بدون برداشت (شاهد) بهعنوان تیمارهای آزمایش بمدت 3 سال مورد مقایسه قرارگرفتند. نتایج تولید علوفه گونه S. laricina نشان داد که اثر سال و اثر متقابل سال و شدتهای مختلف برداشت از لحاظ آماری در سطح یک درصد معنیدار میباشد. در سال اول بررسی بین تیمارهای مختلف اختلاف معنیداری وجود نداشته است ولی با ادامه برداشتها در سالهای بعدی اثرات تیمارها بر پایهها به وضوح دیده شدند، بهطوریکه در سال آخر برداشت که بیشترین تأثیر تیمارها بر روی پایهها بوده است، مشخص گردید که بین تیمار شاهد و 25 درصد برداشت اختلاف معنیداری وجود نداشته و بیشترین میزان تولید را داشتهاند و بین دو تیمار دیگر نیز اختلاف معنیداری مشاهده نشد. از طرف دیگر مشاهدات نشان داد، قدرت و شادابی در پایههای شاهد نسبت به تیمارهای 25 و 50 درصد کمتر بوده است که میتوان نتیجه گرفت تحریک چرایی میتواند بر شادابی و طراوت این گونه بیفزاید. بر اساس تجزیه AMMI، مؤلفه اصلی اثر متقابل اول(IPC1) در سطح 1 درصد معنی دار شد، بطوریکه این مؤلفه 2/98 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را بیان نمود. بای پلات اولین مولفه اصلی اثر متقابل و میانگین تولید نشان داد که تیمار 75 درصد دارای کمترین میزان تولید و پایداری و تیمار 25 درصد از میانگین تولید و پایداری خوبی برخوردار است. با توجه به نتایج حاصل میتوان بیان کرد که شدت برداشت 25 درصد ضامن بقای گونه S. laricinaدر این منطقه خواهد بود و بر قدرت و شادابی گیاه نیز تأثیر منفی نخواهد داشت.
مژگانسادات عظیمی؛ مریم بخشنده سوادرودباری؛ عباسعلی سندگل؛ مرتضی اکبرزاده؛ فرهنگ قصریانی؛ فرهنگ جعفری
دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 321-332
چکیده
در مدیریت مراتع زمان مناسب بهره برداری بر اساس مراحل زندگی گیاهان تعیین میشود. این تحقیق بهمنظور بررسی مراحل زندگی (فنولوژی) گونه Stipa hohenackeriana که از گونههای کلید مناطق استپی میباشد در سه سایت تحقیقاتی رودشور، حسنآباد و خجیر به انجام رسید. این تحقیق در سه دورة رویش به مدت سه سال انجام شد. تعداد بیست پایه از گونه مذکور انتخاب و ...
بیشتر
در مدیریت مراتع زمان مناسب بهره برداری بر اساس مراحل زندگی گیاهان تعیین میشود. این تحقیق بهمنظور بررسی مراحل زندگی (فنولوژی) گونه Stipa hohenackeriana که از گونههای کلید مناطق استپی میباشد در سه سایت تحقیقاتی رودشور، حسنآباد و خجیر به انجام رسید. این تحقیق در سه دورة رویش به مدت سه سال انجام شد. تعداد بیست پایه از گونه مذکور انتخاب و از دهه دوم اسفند سال 1384 بطور مرتب مورد بازدید قرار گرفت. مراحل فنولوژیکی مورد بررسی عبارت بودند از مرحله رویشی، گلدهی، بذردهی و خواب دائم زمستانه. دادههای جمع آوری شده با استفاده از آمار اقلیمی (دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد (Growing Degree Days) محاسبه شد. نتایج نشان داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سالهای مختلف متفاوت بوده و این تغییرات تابع شرایط اقلیمی بهویژه درجه حرارت هوا و رطوبت خاک میباشد. St.ho در سالهای خنک و مرطوب دارای دورة رویشی طولانیتر از سالهای گرم و خشک بود. اما حرارتهای تجمعی مورد نیاز کلیه مراحل فنولوژی در سالهای مختلف تقریباً یکسان محاسبه شد. در این تحقیق مشخص گردید که رشد گیاه تابعی از مجموع دماهای روز- رشد و بارندگی تجمعی در طول فصل رویش میباشد. همچنین نتایج آنالیز واریانس نشان داد که اختلاف ارتفاع گیاه در سایتهای مختلف و همچنین در سالهای متفاوت از لحاظ آماری معنی دار میباشد (P< 0.05) .
نبی احسنی؛ جعفر اولادی؛ فرهنگ قصریانی؛ محمّد درویش
دوره 14، شماره 4 ، دی 1386، ، صفحه 539-558
چکیده
زیستگاه کوسالان، رشته کوهی است با توپوگرافی شدید در امتداد شمال غربی- جنوب شرقی، مشرف بر شهرستان سروآباد در غرب کردستان. این زیستگاه مجموعهای از کارکردهای اکولوژیکی بینظیر اکوسیستمهای کوهستانی (جنگلهای بلوط و مراتع غنی) و سه رودخانه دائمی با چشمهسارهای فراوان را دارا میباشد. در این مطالعه، زیستگاه منحصر به فرد کوسالان برای ...
بیشتر
زیستگاه کوسالان، رشته کوهی است با توپوگرافی شدید در امتداد شمال غربی- جنوب شرقی، مشرف بر شهرستان سروآباد در غرب کردستان. این زیستگاه مجموعهای از کارکردهای اکولوژیکی بینظیر اکوسیستمهای کوهستانی (جنگلهای بلوط و مراتع غنی) و سه رودخانه دائمی با چشمهسارهای فراوان را دارا میباشد. در این مطالعه، زیستگاه منحصر به فرد کوسالان برای اولین بار از لحاظ توان زیست محیطی با نگرش حفاظت مبتنی بر معیارهای IUCN مورد مطالعه قرار گرفته است. در انجام تحقیق از مطالعات میدانی، اطلاعات کارشناسان، فن سنجش از دور (RS) و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(GIS) برای شناسایی و تجزیه و تحلیل منابع اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی استفاده شد. با کار میدانی و روش هیبرید (تفسیر رقومی- چشمی) تصویر10متری چند طیفی ماهواره SPOT5 سال 2005، منابع شناسایی شده و نقشههای واحد شکل زمین، هیدرولوژی، خاک شناسی، پوشش گیاهی، زیستگاه حیات وحش، توان اکولوژیکی، کاربری فعلی و سامان عرفی تهیه و با کمک GIS تجزیه و تحلیل، جمع بندی و تلفیق نقشهها انجام و یگانهای زیست محیطی مشخص شدند. سپس بر اساس معیارهای IUCN زونبندی منابع زیست محیطی بعمل آمد. نتایج نشان میدهد، منطقه مورد مطالعه دارای224 گونه گیاهی و 195 گونه جانوری با پنج زون اصلی محدوده امن (29%)، حفاظتی (41%)، تفرج گسترده (14%)، تفرج متمرکز (3%)، زون آثار تاریخی و فرهنگی (14/0%) و زون بازسازی (2/13%) با ارزشهای علمی، آموزشی، سیمای طبیعی بکر و چشماندازهای بینظیر است. بنابراین، زیستگاه کوسالان با داشتن 70درصد مساحت برای کاربری حفاظت و وجود گونههای گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض و مورد تهدید لیست قرمز IUCN میتواند به عنوان پارک ملی (طبقه II)، جزء شبکه مناطق حفاظتی چهارگانه کشور معرفی گردد. نتایج این تحقیق، معلوم کرد که برای شناسایی و تهیه نقشههای منابع زیست محیطی مناطقی با توپوگرافی شدید وعدم دسترسی آسان جهت حفاظت بر اساس معیارهای IUCN میتوان از تکنیکهای بالا بهره گرفت.
فرهنگ قصریانی؛ بایزید یوسفی
دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1385، ، صفحه 394-401
چکیده
استفاده از یونجههای یکساله بهجای آیش در دیمزارها ضمن افزایش تولید علوفه، موجب حفظ آب و خاک، بهبود وضعیت خاک و بهرهوری پایدار از زمین میگردد، لذا انجام تحقیقات گستردهتر در مناطق مختلف اکولوژیکی کشور، بویژه مناطق مستعد رشد وپراکنش گونههای مقاوم به سرما از اهمیت ویژهای برخوردار است. در همین راستا آزمایش بررسی اثر مقادیر ...
بیشتر
استفاده از یونجههای یکساله بهجای آیش در دیمزارها ضمن افزایش تولید علوفه، موجب حفظ آب و خاک، بهبود وضعیت خاک و بهرهوری پایدار از زمین میگردد، لذا انجام تحقیقات گستردهتر در مناطق مختلف اکولوژیکی کشور، بویژه مناطق مستعد رشد وپراکنش گونههای مقاوم به سرما از اهمیت ویژهای برخوردار است. در همین راستا آزمایش بررسی اثر مقادیر مختلف بذر کشت شده بر عملکرد گونه یونجه یکساله Medicago rigidula در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی، شامل مقادیر مختلف بذر با 5 سطح شامل مقادیر 6، 8، 10، 12 و 14 کیلوگرم بذر در هکتار درچهار تکرار در طی سالهای زراعی 71 و 72 در ایستگاه تحقیقات زاله سنندج با ارتفاع 1340متر از سطح دریا و متوسط بارندگی سالانه462 میلیمتر اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفت عملکرد علوفه خشک قابل برداشت سطوح متفاوت مقدار بذر کاشت شده نشان داد که در هر دو سال زراعی مورد بررسی، اختلاف معنی داری از لحاظ آماری میان عملکرد علوفه سطوح مختلف بذری وجود نداشت. ترتیب تولیدی عملکرد علوفه خشک سطوح مختلف بذری در هر دو سال زراعی مورد بررسی یکسان بود، به گونه ای که سطح اول (6 کیلوگرم بذر در هکتار) در هر دو سال کمترین (متوسط 560 کیلوگرم در هکتار) و سطح پنجم (14 کیلوگرم بذر در هکتار) بیشترین عملکرد علوفه ( متوسط 963 کیلوگرم در هکتار) را داشتند. میزان عملکرد علوفه به ازای افزایش مقدار بذر کشت شده نشان داد که با وجود غیر معنیدار شدن اختلاف عملکرد علوفه بین سطوح مختلف بذر، اعمال 14 کیلوگرم بذر در هکتار در آزمایش با توجه به میزان تغییر عملکرد علوفه ای که ایجاد نموده و موازنه اقتصادی میان میزان افزایش بذر و مقدار علوفه تولید شده اضافی و بهرهگیری از حداکثر توان تولیدی زمین نسبت به سطوح دیگر از اولویت بیشتری برخوردار است.
