محمد خسرو شاهی؛ عهدیه کالیراد؛ حمید حسینی مرندی
دوره 18، شماره 2 ، شهریور 1390، ، صفحه 336-352
چکیده
در این مقاله قلمرو بیابانهای ایران از جنبه اقلیمی و زمینشناسی مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدهاند. محدوده بیابانهای زمینشناسی، با عنایت به ویژگی سازندهای زمینشناسی شور و تبخیری که در ایجاد و توسعه آنها مؤثر بوده‌اند، بصورت نقشههای رقومی تعیین شده است. برای تفکیک قلمرو بیابانهای اقلیمی ایران، عناصری از دادههای ...
بیشتر
در این مقاله قلمرو بیابانهای ایران از جنبه اقلیمی و زمینشناسی مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدهاند. محدوده بیابانهای زمینشناسی، با عنایت به ویژگی سازندهای زمینشناسی شور و تبخیری که در ایجاد و توسعه آنها مؤثر بوده‌اند، بصورت نقشههای رقومی تعیین شده است. برای تفکیک قلمرو بیابانهای اقلیمی ایران، عناصری از دادههای نیواری شامل: میزان بارندگی، ضریب تغییرپذیری بارندگی، ضریب بینظمی بارش، شدت میانگین باران روزانه، میزان دما و تبخیر به تفکیک برای کلیه ایستگاههای مورد مطالعه در استانهای منتخب محاسبه گردید. پس از محاسبه کمی عناصر یادشده، لایههای مطالعاتی مورد نیاز در محیط GIS برای کلیه استانهای مورد مطالعه تهیه و رقومی گردید. با تلفیق لایههای اطلاعاتی مختلف، نواری انتقالی بوجود آمد که حد داخلی آن واجد ویژگیهای بیابان و حد خارجی آنرا مناطق غیربیابانی تشکیل داد. با تعیین سیستم مختصات کشوری و زمین مرجعی نقشه قلمرو بیابانهای زمینشناسی و اقلیمشناسی ایران تهیه و ترسیم شد. به استناد نقشههای تهیه شده 700991 کیلومترمربع از مساحت ایران را بیابانهای اقلیمشناسی و 208041 کیلومترمربع را بیابانهای زمینساختی در برمیگیرند. البته تلفیق دو نقشه نهایی بیابانهای اقلیمی و زمینساختی نشان داد که میزان همپوشانی دو لایه یادشده در تعیین مناطق بیابانی ایران به میزان 6/22 درصد است و این موضوع تفاوت توزیع مکانی بیابانهای زمینشناسی و اقلیمشناسی را نشان میدهد.
فرهاد فخری؛ و سید محی الدین جعفری؛ محمد خسروشاهی
دوره 14، شماره 3 ، آذر 1386، ، صفحه 391-402
چکیده
استان بوشهر با واقع شدن در بخش جنوبی ایالت زمین ساختی- رسوبی زاگرس، از نهشته های با سنگ شناسی رسوبی از نوع تبخیری و تخریبی تشکیل شده است. با توجه به اهمیت سازندهای چینه شناسی در بیابان زائی و شناسایی مناطق بیابانی، با استفاده از نقشه های زمین شناسی 1:250000 ، 1:100000 و 1:1000000 سازمان زمین شناسی کشور و شرکت ملی نفت ایران، و با مطالعه دقیق سنگ ...
بیشتر
استان بوشهر با واقع شدن در بخش جنوبی ایالت زمین ساختی- رسوبی زاگرس، از نهشته های با سنگ شناسی رسوبی از نوع تبخیری و تخریبی تشکیل شده است. با توجه به اهمیت سازندهای چینه شناسی در بیابان زائی و شناسایی مناطق بیابانی، با استفاده از نقشه های زمین شناسی 1:250000 ، 1:100000 و 1:1000000 سازمان زمین شناسی کشور و شرکت ملی نفت ایران، و با مطالعه دقیق سنگ شناسی و چینه شناسی حوضه های آبخیز استان و نیز آبرفتهای کواترنر، سازندهای مؤثر در تشکیل بیابانهای استان شناسایی شد و محدوده مؤثر بیابانی در بخشهای آبرفتی بر روی دشتهای استان بوشهرتفکیک و رقومی گردید. پس از تعیین سازندهای زمین شناسی شور و تبخیری در محدوده استان که تحت عنوان بیابانهای اولیه معرفی شده اند، با ترسیم شبکه زهکشی حوضه های آبخیز رودخانه هایی که حاوی سازندهای تبخیری بوده و سپس تعیین مناطق پایین دست سازندهای تبخیری که از طریق جریانهای سطحی به گچ و نمک آلوده شده اند، بیابانهای ثانویه استان تعیین شد. از تلفیق دو لایه یاد شده گسترش بیابانهای استان بوشهر مشخص شد. نتایج حاصل نشان داد که 1166620 کیلومتر مربع، (47 درصد) از مساحت کل استان را بیابانهای زمین شناسی به خود اختصاص داده اند که 592041 کیلومتر مربع را بیابانهای اولیه و 574579 کیلومتر مربع را بیابانهای ثانویه تشکیل می دهند. مهمترین عوامل چینه شناختی مؤثر بر بیابانی شدن استان بوشهر، سازندهای هرمز،گچساران، میشان و آغاجاری شناسایی شدند.
سعید چوپانی؛ محمد خسرو شاهی؛ محمد غلامپور؛ خسرو میرآخورلو
دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1385، ، صفحه 17-26
چکیده
هر چند واژه بیابان برای اغلب دست‌اندرکاران، واژه آشنایی به نظر می‌رسد، اما محققان علوم محیطی از جنبه تخصصی خود تعاریف و ویژگیهای متفاوتی برای آن بر شمرده‌اند. در این مقاله قلمرو بیابانهای استان هرمزگان از جنبه زمین شناسی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به ویژگیهای زمین شناسی که در ایجاد و توسعه آنها موثر بوده‌اند، محدوده آنها نیز ...
بیشتر
هر چند واژه بیابان برای اغلب دست‌اندرکاران، واژه آشنایی به نظر می‌رسد، اما محققان علوم محیطی از جنبه تخصصی خود تعاریف و ویژگیهای متفاوتی برای آن بر شمرده‌اند. در این مقاله قلمرو بیابانهای استان هرمزگان از جنبه زمین شناسی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به ویژگیهای زمین شناسی که در ایجاد و توسعه آنها موثر بوده‌اند، محدوده آنها نیز تعیین شده است. برای این کار ابتدا با استفاده از نقشههای زمین شناسی 1:250000 ، 100.000 : 1 و 1.000.000: 1 سازمان زمین شناسی کشور و شرکت ملی نفت ایران، سازندهای زمین شناختی شور و تبخیری در محدوده استان شناسایی و در محیط GIS رقومی شدهاند و تحت عنوان بیابانهای اولیه معرفی شدهاند. با ترسیم شبکه زهکشی حوضه‌های آبخیز رودخانه‌هایی که حاوی سازندهای تبخیری بوده و سپس تعیین مناطق پایین دست سازندهای تبخیری که از طریق جریانهای سطحی به گچ و نمک آلوده شدهاند، بیابانهای ثانویه استان تعیین گردیده است. از تلفیق دو لایه مذکور گسترش بیابانهای استان هرمزگان مشخص شده است. نتایج حاصل نشان داد که 8/36571 کیلومتر مربع، (1/53 درصد) از مساحت کل استان را بیابانهای زمین شناختی به خود اختصاص داده‌اند که 3/17293 کیلومتر مربع را بیابانهای اولیه و 5/19278 کیلومتر مربع را بیابانهای ثانویه تشکیل می دهند.
