کیومرث محمدی سمانی؛ حامد جنیدی جعفری؛ پریا مرادی
دوره 29، شماره 2 ، مرداد 1401، ، صفحه 126-130
چکیده
مدیریتهای مختلف مراتع ازجمله قرق و اصلاح، میتواند شرایط مناسبی را برای احیای مرتع ایجاد کند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر سه مدیریت مختلف قرق، اصلاحی و تحت چرا در مراتع استان کردستان و تأثیر آنها برای برخی خصوصیات خاک است. برای انجام این تحقیق، 25 پلات یک در یک مترمربعی، بهطور تصادفی-سیستماتیک در امتداد دو ترانسکت ...
بیشتر
مدیریتهای مختلف مراتع ازجمله قرق و اصلاح، میتواند شرایط مناسبی را برای احیای مرتع ایجاد کند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر سه مدیریت مختلف قرق، اصلاحی و تحت چرا در مراتع استان کردستان و تأثیر آنها برای برخی خصوصیات خاک است. برای انجام این تحقیق، 25 پلات یک در یک مترمربعی، بهطور تصادفی-سیستماتیک در امتداد دو ترانسکت (240 متر، 120 متر در هر دو جهت عمود و در راستای شیب) در هر منطقه اجرا و در مرکز هر پلات یک نمونه خاک از عمق 15-0 سانتیمتر به همراه درصد لاشبرگ و پوشش گیاهی، درصد خاک لخت و درصد سنگریزه برداشت شد. بنابراین در کل 75 نمونه خاک از سه منطقه برداشت گردید. بعد از خشک کردن نمونههای خاک، برخی پارامترهای شیمیایی خاک در آزمایشگاه تجزیه شد. برای تحلیل دادهها از تجزیه واریانس یکطرفه و برای بررسی ارتباط بین دادهها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج حاصل نشان داد که تمامی پارامترهای مورد بررسی تفاوت معنیداری را نسبت به هم داشتند، بهطوریکه میزان کربن، نیتروژن، نسبت C/N، فسفر و پتاسیم در منطقه اصلاحی بهترتیب با مقادیر %94/1، %205/0، 48/9، mg/kg288 و mg/kg 129 دارای بیشترین مقدار و در منطقه تحت چرا با مقادیر %25/1، %179/0، 7، mg/kg170 و mg/kg 75 دارای کمترین میزان بود. در حالی که میزان اسیدیته (27/8) و هدایت الکتریکی (174 میکروزیمنس بر سانتیمتر) در منطقه تحت چرا افزایش یافت. همچنین درصد پوشش گیاهی ارتباط مثبت معنیداری با تمامی عناصر بررسی شده خاک (بهجز اسیدیته و هدایت الکتریکی) داشت. درصد خاک لخت و سنگریزه نیز ارتباط منفی معنیداری با عناصر کربن، نیتروژن، فسفر و پتاسیم از خود نشان دادند. در نهایت میتوان گفت مدیریت قرق و عملیات اصلاحی توانسته است اثرهای مثبت معنیداری بر عناصر ضروری گیاه در خاک بگذارد.
مهری دیناروند؛ محمد فیاض؛ هاشم کنشلو؛ کورش بهنامفر؛ سجاد عالی محمودی سراب؛ فرهاد خاکساریان
دوره 29، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 99-111
چکیده
اندازهگیری تنوع و شناسایی صفات و گروههای عملکردی گیاهی منطقه و طبقهبندی آنها علاوه براینکه به شناسایی دقیق توان رویشی منطقه کمک میکند، به درک ما نسبت به عکسالعمل پوشش گیاهی منطقه به آشفتگیها و حضور احتمالی گونههای مقاوم با صفات مشابه یا مهاجم یاری میرساند. هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی مقدماتی وضعیت رویشی ...
بیشتر
اندازهگیری تنوع و شناسایی صفات و گروههای عملکردی گیاهی منطقه و طبقهبندی آنها علاوه براینکه به شناسایی دقیق توان رویشی منطقه کمک میکند، به درک ما نسبت به عکسالعمل پوشش گیاهی منطقه به آشفتگیها و حضور احتمالی گونههای مقاوم با صفات مشابه یا مهاجم یاری میرساند. هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی مقدماتی وضعیت رویشی منطقه، روند تغییرات و ارزیابی توالی ثانویه پوشش گیاهی کانونهای گرد و غبار خوزستان بعد از کشت نهال به شیوههای مختلف بود. برای تحقق این هدف از شاخصهای تنوع گونهای و گروههای عملکردی (PFTs) استفاده شد. برای ارزیابی تغییرات پوشش گیاهی منطقه با پیمایش صحرایی، تعداد 15 ترانسکت 100 متری با فواصل 50 متری بصورت تصادفی- سیستماتیک انتخاب شد. با توجه به یکنواختی ترکیب گونههای گیاهی و نبود عوارض محیطی در مجموع 180 پلات ثابت به ابعاد 1 متر مربع نصب گردید. نتایج تحقیق اخیر در سه منطقه کانون گرد و غبار جنوب شرق اهواز نشان داد در مناطق انتخابی شیوههای متنوع آبیاری به همراه بارندگیها سبب تغییرات محسوسی در افزایش درصد پوشش و تعداد گونه بتدریج از سال 1396 تا 1399 گردیده است. گروههای عملکردی منطقه طویل با آبیاری سطحی (فارو) در سال 1399 نه گروه، در منطقه بگعان با آبیاری تانکری و حفر چاله با بیل مکانیکی هفت گروه و در منطقه حنیطیه با آبیاری تانکری و حفر چاله هفت گروه عملکردی قابل تشخیص بود. نتایج آنالیز T-تست نیز نشان داد بین متوسط دو مقدار همه شاخصها از جمله تنوع شانون و سیمپسون در اسفند سال 1396 و اسفند سال 1399 برای هر سه منطقه مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود داشته و شاخصهای تنوع با افزایش تعداد گونه و درصد پوشش در منطقه، سیر صعودی داشتهاست.
مهری دیناروند؛ کوروش بهنام فر؛ عبدالحسین آرامی؛ سجاد عالی محمودی سراب؛ کهزاد حیدری
دوره 28، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 593-604
چکیده
مطالعه پوشش گیاهی و اندازهگیری شاخصهای تنوع ابزار مناسبی برای مطالعه وضعیت پوشش جنگلها و مراتع و ارزیابی آنهاست. این پژوهش با هدف ارزیابی روند تغییرات پوشش گیاهی طی چهار سال متوالی در دو فصل در منطقه بگعان انجام شد. بدینمنظور تعداد 5 ترانسکت 100 متری با فواصل 50 متری در منطقه مورد مطالعه بهصورت تصادفی سیستماتیک در نظر گرفته ...
بیشتر
مطالعه پوشش گیاهی و اندازهگیری شاخصهای تنوع ابزار مناسبی برای مطالعه وضعیت پوشش جنگلها و مراتع و ارزیابی آنهاست. این پژوهش با هدف ارزیابی روند تغییرات پوشش گیاهی طی چهار سال متوالی در دو فصل در منطقه بگعان انجام شد. بدینمنظور تعداد 5 ترانسکت 100 متری با فواصل 50 متری در منطقه مورد مطالعه بهصورت تصادفی سیستماتیک در نظر گرفته شد. در امتداد ترانسکتها جمعاً 30 پلات یک مترمربعی ثابت نصب گردید. در دو فصل رویشی بهار و پاییز طی سالهای 1396 تا 1399 نوع و درصد پوشش گونههای بومی برداشت شد. با استفاده از نرمافزارPAST و R شاخصهای غالبیت، یکنواختی و تنوع گونهای سیمپسون، شانون و هیل اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس یکطرفه در بهار سالهای 1396 تا 1399 نشان داد که میان میانگین شاخصهای درصد پوشش، غالبیت و شاخصهای تنوع سیمپسون و شانون در سالهای متوالی برداشت اختلاف معنیداری وجود دارد. در پاییز به غیر از شاخص غالبیت در سایر شاخصها طی پاییز سال 1398 نسبت به سال 1397، اختلاف معنیداری وجود داشت. از نتایج ذکرشده نتیجهگیری میشود، با وجود برگشت تعدادی گونه یکساله یا کوتاهزی مانند Bienertia cycloptera Bunge وSalsola jordanicola Eig. در پی آبیاری نهالهای کشت شده و بارندگی، منطقه مورد مطالعه همچنان حساس و شکننده بوده و تا احیای مناسب نیاز به مدیریت و قرق دارد.
جمال ایمانی؛ علی طویلی؛ عیسی بندک؛ بهرام قلینژاد
دوره 17، شماره 3 ، آبان 1389، ، صفحه 393-401
چکیده
ارزیابی پوشش گیاهی یکی از موارد مهم برای مدیریت صحیح مراتع میباشد. به همین منظور درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گیاهان در 4 منطقه مرجع (گورستان)، مرتع خصوصی، منطقه کلید و منطقه بحرانی (مجاور روستا) مورد بررسی قرار گرفت. در هر کدام از منطقه یادشده، 5 ترانسکت 100 متری به فاصله 20 متر از هم (به دلیل وضع پراکنش و تراکم گیاهان) و در امتداد هر ...
بیشتر
ارزیابی پوشش گیاهی یکی از موارد مهم برای مدیریت صحیح مراتع میباشد. به همین منظور درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گیاهان در 4 منطقه مرجع (گورستان)، مرتع خصوصی، منطقه کلید و منطقه بحرانی (مجاور روستا) مورد بررسی قرار گرفت. در هر کدام از منطقه یادشده، 5 ترانسکت 100 متری به فاصله 20 متر از هم (به دلیل وضع پراکنش و تراکم گیاهان) و در امتداد هر ترانسکت 10 پلات 1 متر مربعی با توجه به نوع گونهها و نحوه پراکنش آنها مستقر گردید. بهطوریکه درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گونهها در داخل کوادراتها اندازهگیری شد. بنابراین برای اندازهگیری تولید از روش قطع و توزین استفاده گردید. جهت تجزیه آماری از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون چند دامنه دانکن استفاده گردید. نتایج مبین تفاوت معنیدار بین تولید 4 منطقه در سطح 5 درصد، تراکم در سطح 1 درصد و پوشش در سطح 10 درصد میباشد. نتایج نشان داد که با حرکت از سمت منطقه مرجع به سمت منطقه بحرانی درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گونههای گیاهی به طور چشمگیری کاهش مییابد. بهطوریکه گیاهان خوشخوراک (کلاس I) در منطقه مرجع، گیاهان با خوشخوراکی کمتر در مرتع خصوصی و گونههای با خوشخوراکی کم یا غیرخوشخوراک و مهاجم در منطقه مشترک روستا و بحرانی بیشترین میزان درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم را بخود اختصاص دادند. گراسهای دائمی و خوشخورک مانند Bromus tomentellus و Hordeum bulbosum دارای بیشترین درصد پوشش، تولید و تراکم در منطقه مرجع بودند و بهتدریج با افزایش شدت چرا از درصد گونههای خوشخوراک کاسته شد و به درصد گونههای با خوشخوراکی کم و غیرخوشخوراک ازجمله Boisseria squarrosa و Centaurea virgata افزوده شده است. این تحقیق نشان داد که چرای بیش از حد با ایجاد تغییرات منفی در خصوصیات پوشش گیاهی، پایداری اکوسیستمهای مرتعی را به خطر میاندازد.