صدیقه زارع کیا؛ ناصر باغستانی میبدی؛ علی بمان میرجلیلی؛ محمدرضا احمدی رکن آبادی
دوره 28، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 69-81
چکیده
بهمنظور بررسی اثر روشهای بیومکانیکی بر افزایش پوشش در مناطق خشک، سه منطقه شامل اشکذر، گهر و چاهمتک اردکان در استان یزد انتخاب گردید. محلهای آماربرداری در محدوده عملیات ذخیره نزولات و خارج آن (شاهد) تعیین و در پایان فصل رویش (اردیبهشت 97) آماربرداری انجام شد. برای این کار در محدوده هر منطقه 100 پلات 9 مترمربعی (3*3) به فاصله ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر روشهای بیومکانیکی بر افزایش پوشش در مناطق خشک، سه منطقه شامل اشکذر، گهر و چاهمتک اردکان در استان یزد انتخاب گردید. محلهای آماربرداری در محدوده عملیات ذخیره نزولات و خارج آن (شاهد) تعیین و در پایان فصل رویش (اردیبهشت 97) آماربرداری انجام شد. برای این کار در محدوده هر منطقه 100 پلات 9 مترمربعی (3*3) به فاصله 12 متر از همدیگر و در طول 5 ترانسکت 300 متری که بهطور موازی و بهفاصله 100 متر از یکدیگر در نظر گرفته شده بود، انداخته شد. در داخل هر پلات درصد پوشش تاجی و تراکم گونههای مختلف اندازهگیری گردید. دادهها با آزمون t مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان از افزایش پوشش در درون کنتورفارو و هلالی آبگیر دارد، بهطوریکه متوسط پوشش در مراتع اشکذر، چاهمتک و گهر اردکان در منطقه دارای ذخیره نزولات از 2 تا 3 درصد نسبت به منطقه شاهد افزایش یافته است. همچنین افزایش تراکم گونههای مختلف نیز در منطقه ذخیره نزولات قابل مشاهده بود. این در حالی است که بذرپاشی تنها در سال ایجاد ذخیره نزولات انجام شده است. بهطورکلی با توجه به وضعیت پوشش گیاهی و میزان تراکم گیاهان با تفکیک گونهای، انجام عملیات اصلاحی ذخیره نزولات توأم با بذرکاری با استفاده از گونههای Artemisia sieberi و Salsola tomentosa برای مراتع بیابانی با بارندگی کمتر از 100 میلیمتر میتواند موفقیتآمیز باشد
الهام فخیمی
دوره 27، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 772-781
چکیده
در سالهای اخیر استخراج از معادن بهطور چشمگیری افزایشیافته و سبب تخریب منابع طبیعی و محیطزیست شده است. این تحقیق بهمنظور بررسی تأثیر فعالیتهای معدنکاری بر تنوع، غنا، یکنواختی و ساختار پوشش گیاهی در مراتع اطراف معدن مس دره زرشک واقع در استان یزد انجام شد. جهت انجام تحقیق سه سایت نمونهبرداری بافاصله (200-0)، (500-200) و (1000-500) ...
بیشتر
در سالهای اخیر استخراج از معادن بهطور چشمگیری افزایشیافته و سبب تخریب منابع طبیعی و محیطزیست شده است. این تحقیق بهمنظور بررسی تأثیر فعالیتهای معدنکاری بر تنوع، غنا، یکنواختی و ساختار پوشش گیاهی در مراتع اطراف معدن مس دره زرشک واقع در استان یزد انجام شد. جهت انجام تحقیق سه سایت نمونهبرداری بافاصله (200-0)، (500-200) و (1000-500) متر از معدن انتخاب و سپس در هر سایت 3 ترانسکت 200 متری به فاصله 50 متر از هم بهصورت عمود برجهت شیب مستقر و در هر ترانسکت 15 پلات 2 مترمربعی به فاصله 10 متر از هم قرار گرفت و در هر پلات، درصد تاج پوشش گونههای موجود و تراکم هرگونه ثبت شد. نتایج تجزیه واریانس برای شاخصهای مختلف تنوع، غنا و یکنواختی گونهای نشان داد که تمامی شاخصها در سه محدوده موردبررسی تفاوت معنیداری داشته است (05/0. p <). بهطوریکه شاخصهای غنا و تنوع بافاصله از معدن افزایش مییابد و در عوض شاخص یکنواختی پوشش گیاهی در نزدیک معدن بیشتر است. همچنین افزایش فاصله از معدن سبب افزایش معنیدار درصد تاج پوشش تیرههای Asteraceae، Fabaceae،Poaceae، Chenopodiaceae و Lamiaceae در پوشش گیاهی گردید (05/0 p <). علاوه بر این برخی ساختار پوشش گیاهی نظیر ژئوفیت، کاموفیت، همی کریپتوفیت، بوتهایها، علف گندمیان و چندسالهها بهطور معنیداری در نزدیکی معدن کاهش یافتند. بهطورکلی نتایج حاکی از آن بود که انجام عملیات معدنکاری تا حد زیادی بر ساختار پوشش گیاهی منطقه تأثیر گذاشته است و سبب کاهش تنوع گیاهی شده است. لذا لازم است در بررسی خسارتهای وارده به مرتع موردتوجه قرار گیرد.
سمیرا حسین جعفری؛ عادل سپهری؛ حسین سلطانلو؛ علی اکبر کریمیان
دوره 25، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 888-897
چکیده
گونههای گیاهی دارای اکوتیپهای مختلفی میباشند. شناسایی اکوتیپهایی که فراورده بیشتری تولید میکنند، میتواند بسیار مفید و از لحاظ تجاری سودآور باشد. این پژوهش اولین مطالعه در مورد میزان شیرهدهی گیاه آنغوزه تلخ Ferula pseudalliacea و شرایط ادافیکی رویشگاههای آن در مراتع بیابانی استان یزد است. بدینمنظور، در هر منطقه 20 پایه گیاهی ...
بیشتر
گونههای گیاهی دارای اکوتیپهای مختلفی میباشند. شناسایی اکوتیپهایی که فراورده بیشتری تولید میکنند، میتواند بسیار مفید و از لحاظ تجاری سودآور باشد. این پژوهش اولین مطالعه در مورد میزان شیرهدهی گیاه آنغوزه تلخ Ferula pseudalliacea و شرایط ادافیکی رویشگاههای آن در مراتع بیابانی استان یزد است. بدینمنظور، در هر منطقه 20 پایه گیاهی که هم سن بودند (5-6 سال) به طور کاملاً تصادفی انتخاب و بهرهبرداری از آنها طبق روش مرسوم انجام شد. نمونهبرداری از خاک نیز از عمق cm30-0 انجام شد. تمام دادهها با نرمافزارهای SPSS16 و Excel مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پایههای آنغوزه تلخ در رویشگاه چنارناز در دفعات تیغزنی 7، 8، 11 (05/0>P)، 9 و 10 (01/0>P) بهطور معنیداری میزان شیرابه بیشتر و در دفعات 3 و 13 شیرابه کمتری داشتند (05/0>P). میزان شیرابه کل با مقدار 63/63 گرم در منطقه چنارناز افزایش معنیداری نسبت به منطقه بوروئیه (14/60 گرم) نشان داد (01/0>P). در هر دو رویشگاه بیشترین میزان شیرابه تولیدی در برش 9 و 10 مشاهده شد. در کل برداشت آنغوزه تلخ طی 10 مرحله برش در مراتع استان یزد برای بهرهبرداری پایدار پیشنهاد میشود. مقایسه پارامترهای خاک نشان داد که درصد شن در منطقه بوروئیه و درصد رطوبت، سیلت، مواد آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در منطقه چنارناز بهطور معنیداری بیشتر بود (01/0>P). افزایش ذخیره رطوبتی خاک، مواد آلی و عناصر مورد نیاز گیاه در منطقه چنارناز باعث افزایش عملکرد شیرابه آنغوزه شده است. در این تحقیق اسیدیته در رویشگاه چنارناز افزایش معنیداری داشت که عامل مؤثری در رشد و میزان تولید آنغوزه است. از نظر عددی منطقه چنارناز آهک بیشتر و عملکرد بهتری از لحاظ تولید شیرابه دارد. با توجه به نتایج، گیاه آنغوزه تلخ منطقه چنارناز عملکرد بهتری از لحاظ تولید شیرابه داشت.
جلال عبدالهی؛ حسین ارزانی؛ محمد حسین ثواقبی؛ مژگان السادات عظیمی؛ حسین نادری
دوره 19، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 45-59
چکیده
مراتع کشور ما به طور عمده در مناطق خشک و نیمهخشک واقع شدهاند. با توجه به محدودیت رطوبتی بالای این مناطق، بارندگی بهعنوان مهمترین شاخص اقلیمی در تعیین میزان تولید و ترکیب گیاهی این عرصههای مرتعی مورد توجه میباشد. این مطالعه طی 9 سال (1386- 1378) و با هدف بررسی تأثیر نوسانهای دورههای مختلف بارش بر پوشش و تولید گونههای مهم ...
بیشتر
مراتع کشور ما به طور عمده در مناطق خشک و نیمهخشک واقع شدهاند. با توجه به محدودیت رطوبتی بالای این مناطق، بارندگی بهعنوان مهمترین شاخص اقلیمی در تعیین میزان تولید و ترکیب گیاهی این عرصههای مرتعی مورد توجه میباشد. این مطالعه طی 9 سال (1386- 1378) و با هدف بررسی تأثیر نوسانهای دورههای مختلف بارش بر پوشش و تولید گونههای مهم گیاهی، در مراتع نیمهاستپی یزد واقع در منطقه خودسفلی انجام شد. به این منظور هر ساله درصد پوشش تاجی گیاهان در داخل پلاتهای ثابت و تولید، درون پلاتهای تصادفی اندازهگیری شد. آمار بارندگی نیز از نزدیکترین ایستگاه بارانسنجی موجود در منطقه تهیه گردید. براساس دادههای بارندگی ماهانه، مقادیر تجمعی باران در دورههای مختلف محاسبه گردید. رابطه بین شاخصهای گیاهی و مقادیر بارش بوسیله تجزیه رگرسیون گام به گام در نرمافزار SPSS 13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که گونههای گیاهی اغلب به نوسانهای بارندگی واکنش نشان میدهند. با اینحال واکنش پوشش و تولید به نوسانهای بارندگی در گونههای مختلف متفاوت بود. کل تاج پوشش و پوشش گونه Artemisia aucheri همبستگی منفی و معنیداری با میزان بارش زمستان داشت. در حالی که بارش دی تا فروردینماه و سال قبل بیشترین تأثیر را بر تاجپوشش گونههای Iris songarica و Stipa barbata داشتند. تولید علوفه نیز تحت تأثیر نوسانهای فصلی بارش قرار داشت. بر طبق این نتایج، تولید کل بههمراه تولید گونههای Artemisia aucheri و Lactuca orientalis و Stipa barbata براساس دادههای بارش قابل برآورد میباشند. ولی دستیابی به مقادیر تولید علوفه سالانه گونه Iris songarica در جمع گیاهان عرصه تحت بررسی، با روابط حاصل از بارندگی کافی به نظر نمیرسد.
محمد ابوالقاسمی؛ امر علی شاهمرادی؛ ناصر باغستانی میبدی؛ صدیقه زارع کیا
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 254-261
چکیده
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آتاکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. ...
بیشتر
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آتاکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. در ارتباط با گونه یاد شده فاکتورهایی نظیر انتشار جغرافیایی، ویژگیهای اقلیمی، توپوگرافی، خاک و فنولوژی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور سه سایت مطالعاتی منصوریه (در منطقه طبس)، مسجد شکر (در مسیر جاده یزد به طبس) و بافق برای گیاه سبد انتخاب شد. نتایج نشان داد که گونه Stipagrostis pennata گیاهیست شندوست که دارای ساقهها و انشعابهای ایستا میباشد و در عرصه تپههای شنی فعال و روان و کم ارتفاع و نیز در چالهریگها و کوچهریگها با شیبهای مختلف رویش دارد. دامنه ارتفاعی رویشگاههای آن 700 تا 1600 متر از سطح دریا میباشد. بیشترین میزان بارندگی 110 میلیمتر در رویشگاه مسجد شکر و کمترین آن 5/55 میلیمتر در رویشگاه بافق میباشد. بافت خاک در رویشگاههای این گیاه شنی است و میزان اسیدیته خاک 28/8 تا 53/8 و هدایت الکتریکی آن از 48/0 تا 2/1 دسیزیمنس متغیر میباشد. اینگونه از اوایل اسفند ماه رشد رویشی خود را آغاز میکند. ظهور ساقه گلدهنده در اواسط اردیبهشتماه، دوره ریزش بذر در اواخر خردادماه و دوره خواب آن در طول فصل تابستان و پاییز است. این گونه مرتعی به دلیل داشتن اندام هوایی قابل ملاحظه و ساقههای طویل، خاک رویشگاه خود را در برابر طوفانهای شن و فرسایش بادی حفاظت نموده و علوفه نسبتا" مناسبی را برای دامهای این مناطق تولید میکند. با توجه به نتایج بدستآمده، این گونه گیاهی مرغوب را میتوان با اطمینان کامل برای تثبیت شنهای روان و تولید علوفه مرتعی در مناطق حاشیه کویر معرفی نمود.
کاظم دشتکیان؛ محمد خسروشاهی
دوره 11، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 383-408
