سیدحمیدرضا حبیبیان؛ غلامعلی حشمتی
دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 673-682
چکیده
اعمال شدتهای چرایی مختلف باعث تغییرات اساسی در عملکرد اکوسیستم میشود. به منظور ارزیابی کارآیی مدیریت موجود، پایش ساختار و عملکرد اکوسیستم ضروری است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر شدتهای چرایی مختلف بر شاخصهای سطحی و ویژگیهای کیفی خاک در مراتع نیمه خشک چشمه انجیر استان فارس میباشد. بدین منظور سه منطقه با شرایط قرق، چرای سبک ...
بیشتر
اعمال شدتهای چرایی مختلف باعث تغییرات اساسی در عملکرد اکوسیستم میشود. به منظور ارزیابی کارآیی مدیریت موجود، پایش ساختار و عملکرد اکوسیستم ضروری است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر شدتهای چرایی مختلف بر شاخصهای سطحی و ویژگیهای کیفی خاک در مراتع نیمه خشک چشمه انجیر استان فارس میباشد. بدین منظور سه منطقه با شرایط قرق، چرای سبک و چرای سنگین مورد مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی تغییرات بین سه منطقه از روش تحلیل عملکرد چشمانداز (LFA) استفاده شد. برای ثبت و محاسبات اولیه از فرم LFA و نیز نرمافزار آماری SPSS جهت انجام آزمونهای تجزیه واریانس یکطرفه و آزمون چند دامنهای دانکن استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که مقادیر درصدی مربوط به امتیازات شاخصهای سطحی خاک برای سه منطقه تفاوت معنیداری (05/0p<) با یکدیگر دارند بهطوریکه با افزایش شدت چرا این مقادیر کاهش مییابد. همچنین ویژگیهای عملکردی اکوسیستم در روش تحلیل عملکرد چشمانداز شامل پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی با اعمال شدتهای مختلف چرایی تغییر کرده به گونهای که منطقه قرق با پایداری 5/57 درصد، نفوذپذیری 16/60 درصد و چرخه مواد غذایی 75/66 درصد، دارای بهترین شرایط بوده در صورتی که برای منطقه چرای سنگین مقادیر فوق به ترتیب 25/26 درصد، 33/35 درصد و 28 درصد می باشد که از این نظر این منطقه بدترین وضعیت را نشان میدهد. به طور کلی نتایج نشان داد که با افزایش شدت چرا در منطقه مورد مطالعه، مقادیر مربوط به شاخصهای عملکردی یاد شده کاهش پیدا میکند.
اعظم خسروی مشیزی؛ غلامعلی حشمتی؛ نجمه فاریابی
دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 571-579
چکیده
تعامل مثبت و منفی بین گونههای گیاهی نقش مهمی در همزیستی گونهها و تنوع جوامع گیاهی دارد. قدرت و جهت این تعامل ممکن است در اثر آشفتگیهای محیطی همانند چرا و آتش تغییر کند. در این مطالعه تأثیر آتش و چرا بر تعامل بوته و گونههای علفی مراتع گوغر بافت مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور در سه منطقه قرق، چرا و آتشسوزی، زیر 20 گونه درمنه ...
بیشتر
تعامل مثبت و منفی بین گونههای گیاهی نقش مهمی در همزیستی گونهها و تنوع جوامع گیاهی دارد. قدرت و جهت این تعامل ممکن است در اثر آشفتگیهای محیطی همانند چرا و آتش تغییر کند. در این مطالعه تأثیر آتش و چرا بر تعامل بوته و گونههای علفی مراتع گوغر بافت مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور در سه منطقه قرق، چرا و آتشسوزی، زیر 20 گونه درمنه بهعنوان گونه غالب منطقه و 20 فضای بین بوتهای یک پلات cm 20× cm 20 انداخته شد. سپس در هر پلات تولید و تاج پوشش گونههای علفی برآورد گردید. نتایج نشان داد در منطقه قرق تاج پوشش و تولید گونههای علفی در حضور گونه بوتهای افزایش یافته است که این خود نمایانگر تعامل مثبت بین بوته و گونههای علفی است. اگرچه قدرت تسهیلاتی بوته در اثر چرا و آتش کاهش مییابد، ولی میزان این کاهش در دو منطقه یکسان نیست. در منطقه تحت چرا، هنوز بین بوته و گونههای علفی تعامل مثبتی وجود دارد. اما بوتهها در اثر سوختن بشدت آسیب دیدهاند، به طوری که جهت تعامل از مثبت به منفی تبدیل شدهاست. بهطور کلی نتیجهگیری میشود که بین آشفتگیهای محیطی آتش و چرا، آتش در تغییر تعامل بوته و گونههای علفی نقش مهمتری را بازی میکند.
محسن شرافتمند راد؛ غلامعلی حشمتی؛ محمد رحیم فروزه؛ حسین بدری پور
دوره 21، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 447-454
چکیده
اندازهگیری تولید و بهرهبرداری گونههای کلید مرتعی از ابزارهای اصلی اتخاذ تصمیمات مدیریتی بهویژه تعیین ظرفیت چرایی مراتع هستند. هدف از این مطالعه ارزیابی رابطه تولید و بهرهبرداری دو گونه علف گندمی دائمی با برخی از پارامترهای ابعادی آنهاست. بدین منظور ارتفاع، قطر تاج پوشش، قطر یقه و وزن خشک (تولید) دو گونه علف گندمی Agropyron ...
بیشتر
اندازهگیری تولید و بهرهبرداری گونههای کلید مرتعی از ابزارهای اصلی اتخاذ تصمیمات مدیریتی بهویژه تعیین ظرفیت چرایی مراتع هستند. هدف از این مطالعه ارزیابی رابطه تولید و بهرهبرداری دو گونه علف گندمی دائمی با برخی از پارامترهای ابعادی آنهاست. بدین منظور ارتفاع، قطر تاج پوشش، قطر یقه و وزن خشک (تولید) دو گونه علف گندمی Agropyron cristatum و Stipa barbata بهعنوان گندمیان کلید در منطقه چهارباغ استان گلستان اندازهگیری شد. ابتدا رابطه این سه متغیر ابعادی با تولید با استفاده از ماتریس همبستگی و ضریب همبستگی پیرسون مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس با استفاده از رگرسیون بهترین زیر مجموعه و رگرسیون گام به گام، نقش هر یک از این سه متغیر در پیشبینی تولید مورد بررسی قرار گرفت. بهرهبرداری بر اساس درصد ارتفاع برداشت شده در ارتباط با وزن برداشت شده برای دو گونه مورد مطالعه تحت بررسی قرار گرفت. نتایج رگرسیون بهترین زیر مجموعه و رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیر قطر یقه و قطر تاج بهترین پیشبینی کنندههای تولید هستند. در نهایت به دلیل ذهنی بودن اندازهگیریهای تاج و نقش ضعیف آن در توضیح تغییرات، تنها متغیر قطر یقه در مدل باقی ماند که رابطه آن با تولید بهصورت خطی و ضریب تبیین آن برای دو گونه A.cristatum و S.barbata بهترتیب برابر 4/72 و 71 بود. البته رابطه خوبی نیز بین ارتفاع و وزن دو گونه مطالعاتی وجود داشت، بنابراین تحلیل ابعادی روش مناسبی برای برآورد تولید و بهرهبرداری دو گونه گندمی کلید در مراتع منطقه است
مژگانسادات عظیمی؛ غلامعلی حشمتی؛ مهدی فرحپور؛ عبدالرضا بهرهمند
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 336-346
چکیده
درمنهزارهای ایران با وسعت 71/39 میلیون هکتار، 75/46 درصد از پوشش مراتع را به خود اختصاص میدهند و بزرگترین عنصر منطقه ایران و تورانی محسوب میشوند که علاوه بر چرای دامهای محلی و عشایری در طول سال مورد استفاده حیات وحش نیز قرار میگیرند. بهمنظور تعیین چگونگی مدیریت بهینه و پایدار این مراتع در این تحقیق مدل پیشبینی تولید مرتع با ...
بیشتر
درمنهزارهای ایران با وسعت 71/39 میلیون هکتار، 75/46 درصد از پوشش مراتع را به خود اختصاص میدهند و بزرگترین عنصر منطقه ایران و تورانی محسوب میشوند که علاوه بر چرای دامهای محلی و عشایری در طول سال مورد استفاده حیات وحش نیز قرار میگیرند. بهمنظور تعیین چگونگی مدیریت بهینه و پایدار این مراتع در این تحقیق مدل پیشبینی تولید مرتع با استفاده از مدل SWAT در حوزه آبخیز حبلهرود واقع در استانهای تهران و سمنان تعریف و مورد ارزیابی قرار گرفت. این حوزه با توجه به شرایط آب و هوایی نیمهخشک تا خشک شامل سه ناحیه اکولوژیکی (نیمهاستپی، استپی و بیابانی) میباشد. واسنجی و اعتبارسنجی مدل توسط برنامه آنالیز عدم قطعیت (SUFI2) موجود در مدل SWAT انجام شد. با توجه به دادههای مشاهداتی تولید و نتایج شبیهسازی شده، مشخص گردید که مدل فوق دارای نتایج قابل قبولی در خصوص شبیهسازی این پارامتر میباشد. مدل SWAT تغییرات تولید شبیهسازی شده در منطقه نیمه استپی را بین 35/0 تا 5/0، در منطقه استپی بین 26/0 تا 15/0 و در منطقه بیابانی بین 033/0 تا 1/0 تن در هکتار نشان داد. همچنین آزمون آنالیز حساسیت نشان داد که هر چه از سمت منطقه نیمهاستپی به سمت منطقه استپی و بیابانی حرکت کنیم پارامترهای آب و خاک از حساسیت بیشتری در تولید علوفه گیاهی برخوردار هستند.
راضیه محمدی؛ کمال الدین ناصری؛ غلامعلی حشمتی
دوره 21، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 119-127
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی اثرات احتمالی کاشت گیاه سیاهتاغ (Haloxylon aphyllum)بر جوامع طبیعی گیاهی و خاک منطقه عباس آباد در استان خراسان رضوی انجام شده است. بدین منظور دو منطقه تاغکاری شده و شاهد در مجاورت یکدیگر انتخاب و مورد مقایسه قرار گرفت. در هر منطقه پنج ترانسکت به صورت تصادفی- سیستماتیک به طول 50 متر مستقر گردید و درصد پوشش گونههای ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی اثرات احتمالی کاشت گیاه سیاهتاغ (Haloxylon aphyllum)بر جوامع طبیعی گیاهی و خاک منطقه عباس آباد در استان خراسان رضوی انجام شده است. بدین منظور دو منطقه تاغکاری شده و شاهد در مجاورت یکدیگر انتخاب و مورد مقایسه قرار گرفت. در هر منطقه پنج ترانسکت به صورت تصادفی- سیستماتیک به طول 50 متر مستقر گردید و درصد پوشش گونههای گیاهی در قالب نمونه برداری نقطه ای انجام شد. تعداد 18 نمونه خاک از منطقه شاهد و تاغکاری برداشت و ویژگی های هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک تعیین گردید. داده های بدست آمده از نمونه برداری پوشش گیاهی و خاک دو منطقه تاغکاری و شاهد با استفاده از آزمون t مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل بیانگر این است که اگرچه تنوع گونه ای بیشتر در منطقه تاغکاری شده معنی دار است (05/0P<)ولی از لحاظ کیفی تاغ موجب جانشینی جمعیت های غیربومی میشود، بهطوریکه تنها 28/64 درصد از ترکیب گونه ای منطقه تاغکاری شده مشابه منطقه شاهد است. تجزیه و تحلیل دادههای خاک بیانگر آن است که بیشتر بودن اسیدیته و هدایت الکتریکی خاک منطقه تاغکاری معنی دار بوده (01/0P<) و احتمالاً در درازمدت تاغ سبب شور شدن و قلیائیت خاک سطحی منطقه میشود.
سیده زهره میردیلمی؛ غلامعلی حشمتی؛ حسین بارانی؛ یلدا همت زاده
دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 333-343
چکیده
شناخت عوامل اکولوژیکی مؤثر بر استقرار و پراکنش گیاهان ضروریست و استفاده از تجزیه چندمتغیره میتواند به این امر کمک کند. در این تحقیق رابطه مؤثرترین عاملهای محیطی بر پراکنش و استقرار تیپهای رویشی حوزه آبخیز کچیک توسط تجزیه چندمتغیره معرفی شد. پس از تهیه نقشه واحدهای کاری منطقه، در نقاط معرف هر واحدکاری، تراکم و درصد تاجپوشش ...
بیشتر
شناخت عوامل اکولوژیکی مؤثر بر استقرار و پراکنش گیاهان ضروریست و استفاده از تجزیه چندمتغیره میتواند به این امر کمک کند. در این تحقیق رابطه مؤثرترین عاملهای محیطی بر پراکنش و استقرار تیپهای رویشی حوزه آبخیز کچیک توسط تجزیه چندمتغیره معرفی شد. پس از تهیه نقشه واحدهای کاری منطقه، در نقاط معرف هر واحدکاری، تراکم و درصد تاجپوشش گونههای گیاهی بهصورت تصادفیسیستماتیک از تعداد 53 پلات بر روی 19 ترانسکت با فواصل150 متری از هم انجام شد. در هر واحدکاری از عمق 30-0 سانتیمتر نمونه خاک برداشت و درصد رس، سیلت، شن، آهک، اسیدیته و هدایتالکتریکی اندازهگیری گردید. نتایج آنالیز خوشهبندی منجر به تفکیک 6 گروه اکولوژیک گردید. نتایج تجزیه مؤلفههای اصلی نشان داد که عوامل جهت جغرافیایی، مقدار شیب، اسیدیته، هدایتالکتریکی، بافت و آهک خاک بهترتیب با میزان همبستگی 98/0، 96/0، 93/0، 89/0، 82/0 و 81/0 از بیشترین تأثیر در پراکنش گروههای اکولوژیک منطقه برخوردار بودند.
اعظم خسروی مشیزی؛ غلامعلی حشمتی
دوره 18، شماره 4 ، اسفند 1390، ، صفحه 547-557
چکیده
برای شناسایی مناطق تخریب یافته و معرفی یک پیوسفر، توزیع و پراکنش گونههای گیاهی در اطراف یک آبشخور مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور در 113 پلات درصد تاج پوشش و تراکم گونهها برآورد گردید. برای شناسایی الگوهای پراکنش ترکیب گیاهی بر روی دادههای تاج پوشش و تراکم گونهها آنالیز خوشهبندی انجام شد و سه گروه متمایز از نظر ترکیب ...
بیشتر
برای شناسایی مناطق تخریب یافته و معرفی یک پیوسفر، توزیع و پراکنش گونههای گیاهی در اطراف یک آبشخور مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور در 113 پلات درصد تاج پوشش و تراکم گونهها برآورد گردید. برای شناسایی الگوهای پراکنش ترکیب گیاهی بر روی دادههای تاج پوشش و تراکم گونهها آنالیز خوشهبندی انجام شد و سه گروه متمایز از نظر ترکیب گیاهی بدستآمد. آنالیز تجزیه واریانس تمایز گروههای بدستآمده را نشان داد (01/0> p). با آنالیز DCA نیز ارتباط گروههای بدستآمده، با هر یک از گونههای گیاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مؤید یک پیوسفر تا شعاع 300 متری از آبشخور میباشد. بهطوریکه ترکیب گیاهی در اثر چرای دام بشدت تغییر کرده بود و گونههای فورب یکساله و چندساله غیرخوشخوراک، جایگزین گونههای دائمی و خوشخوراک شده بودند. اما با فاصله از آبشخور گونههای چندساله و خوشخوراک در ترکیب گیاهی افزایش پیدا کرده بودند. بنابراین مطالعه ارتباط بین نسبتهای ترکیب گیاهی (بدستآمده با تیپهای کارکردی) و شدت چرا نیز نشان داد که علاوه بر روشهای کمی روشهای کیفی نیز همچون ترکیب گیاهی و تیپهای کارکردی گیاهان میتوانند یک روش مناسب برای تعیین وضعیت اکوسیستم در بوتهزارها باشند.
اعظم خسروی مشیزی؛ غلامعلی حشمتی؛ عادل سپهری؛ حسین آذرنیوند
دوره 18، شماره 2 ، شهریور 1390، ، صفحه 244-257
چکیده
هدف از این مطالعه معرفی آستانه عملکردی با توجه به تغییرات فرایندهای اکولوژیک در طول گرادیان چرا بهمنظور شناسایی مناطق تخریبیافته بود. به همین منظور بر روی دادههای سه ویژگی عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه موادغذایی خاک، دو مدل خطی و سه مدل غیرخطی (نمایی، رگرسیون تکهای و سیگموئید لجستیک) برازش داده شد. در مقایسه با مدلهای ...
بیشتر
هدف از این مطالعه معرفی آستانه عملکردی با توجه به تغییرات فرایندهای اکولوژیک در طول گرادیان چرا بهمنظور شناسایی مناطق تخریبیافته بود. به همین منظور بر روی دادههای سه ویژگی عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه موادغذایی خاک، دو مدل خطی و سه مدل غیرخطی (نمایی، رگرسیون تکهای و سیگموئید لجستیک) برازش داده شد. در مقایسه با مدلهای خطی، دو مدل غیرخطی (نمایی و رگرسیون تکهای) بهترین مدلهای برازش داده شده بودند که این امر بیانگر وجود آستانه در فرایندهای اکولوژیک تحت تأثیر گرادیان چرا میباشد. بر طبق نتایج بدستآمده عملکرد اکوسیستم در نزدیک آبشخور بشدت کاهش یافته که توجه خاصی را از سوی مدیران میطلبد. بنابراین عبور از آستانه ساختاری، حضور گیاهان مهاجم و لگدکوبی دام را میتوان از عوامل کاهش عملکرد در نزدیک آبشخور و وقوع آستانه عملکردی دانست. با توجه به نتایج بدستآمده مطالعات در جهت شناسایی آستانه در اکوسیستم مرتعی توصیه میشود، زیرا آستانه مدیران را در جلوگیری از تخریب مناطق سالم و یا تخریب بیشتر مناطق تخریبیافته کمک مینماید و گامی جدی در جهت مدیریت پایدار در اکوسیستمهای مرتعی میباشد.
اعظم خسروی مشیزی؛ غلامعلی حشمتی؛ عادل سپهری؛ حسین آذرنیوند
دوره 17، شماره 4 ، دی 1389، ، صفحه 549-563
چکیده
از آنجا که در مطالعات گذشته ارتباط معنیداری بین تاج پوشش کل و فاصله از آبشخور پیدا نشده بود. در این تحقیق گونههای گیاهی براساس فرم رویشی (درختچه، بوته، علفگندمی چندساله، پهنبرگ علفی یکساله و چندساله) و همچنین کلاسهای خوشخوراکی ( I، P و PI) طبقهبندی شده و با استفاده از آنالیز تجزیه واریانس یکطرفه تغییرات آنها با فاصله از ...
بیشتر
از آنجا که در مطالعات گذشته ارتباط معنیداری بین تاج پوشش کل و فاصله از آبشخور پیدا نشده بود. در این تحقیق گونههای گیاهی براساس فرم رویشی (درختچه، بوته، علفگندمی چندساله، پهنبرگ علفی یکساله و چندساله) و همچنین کلاسهای خوشخوراکی ( I، P و PI) طبقهبندی شده و با استفاده از آنالیز تجزیه واریانس یکطرفه تغییرات آنها با فاصله از آبشخور و جهتهای هشتگانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جهتهای هشتگانه تأثیر معنیداری بر تاج پوشش فرمهای رویشی و کلاسهای خوشخوراکی ندارند. اما فرمهای رویشی و کلاسهای خوشخوراکی با توجه به فاصله از آبشخور، دارای واکنشهای متفاوتی به چرا میباشند. به طوری که با فاصله از آبشخور فرمهای رویشی درختچه، بوته و علفگندمی چندساله و کلاس خوشخوراکی I افزایش و فرم رویشی پهنبرگ علفی یکساله و کلاس خوشخوراکی PI کاهش مییابد. بنابراین فرم رویشی پهنبرگ علفی چندساله و کلاس خوشخوراکی P نیز دارای پراکنش یکنواخت میباشد. از این رو، با استفاده از نتایج مقایسه میانگین دانکن یک محدوده بحرانی در فاصله 400 متر از آبشخور مشخص شد. در این محدوده در ترکیب گیاهی گونههای بوتهای و درختچهای کاهش، کلاس خوشخوراکی I حذف و پهنبرگ علفیهای یکساله افزایش یافتهاند و با توجه به تغییرات فرم رویشی علفگندمی چندساله و کلاس خوشخوراکی I که به چرا بسیار حساس هستند، میتوان نتیجه گرفت که تا فاصله 800 تا 1000 متری از آبشخور تمرکز چرا بسیار زیاد میباشد
پیمان لطفی اناری؛ غلامعلی حشمتی
دوره 16، شماره 3 ، آذر 1388، ، صفحه 386-400
چکیده
استفاده از روشهای نوین پایش اکوسیستمهای مرتعی از ضروریات مطالعات اکولوژیک است. یکی از روشهای نوین پایش اکوسیستم مرتعی، روش LFA میباشد که پایهریزی اصول و عوامل ارزیابی سطح خاک این روش منطبق با شرایط اکولوژیک کشور استرالیا صورت گرفته است. هدف از این مطالعه ارائه LFA تطبیق داده شده در یک اکوسیستم مرتعی خشک واقع در ناحیه مرکزی ایران ...
بیشتر
استفاده از روشهای نوین پایش اکوسیستمهای مرتعی از ضروریات مطالعات اکولوژیک است. یکی از روشهای نوین پایش اکوسیستم مرتعی، روش LFA میباشد که پایهریزی اصول و عوامل ارزیابی سطح خاک این روش منطبق با شرایط اکولوژیک کشور استرالیا صورت گرفته است. هدف از این مطالعه ارائه LFA تطبیق داده شده در یک اکوسیستم مرتعی خشک واقع در ناحیه مرکزی ایران با متوسط بارندگی سالیانه 188 میلیمتر میباشد. در روش LFA، به منظور دستیابی به عوامل سطح خاک (شاخص نفوذپذیری، پایداری و چرخه عناصر غذایی) از امتیازات داده شده به 11 عامل سطح خاک استفاده میشود. به منظور تطبیق روش LFA ارزیابی سطح خاک اکوسیستم مرتعی با استفاده از روش LFA با 10 تکرار صورت گرفت. سپس تجزیه و تحلیل حساسیت امتیازات 11 عامل انجام گرفت و عوامل بافت خاک و نوع و شدت فرسایش با کمترین حساسیت از روش LFA حذف شده و عامل سنگریزه موجود در سطح خاک به آن اضافه گردید (LFA تطبیق داده شده). صحت شاخصهای سطح خاک ارائه شده توسط روش LFA و روش LFA تطبیق داده شده از طریق اندازهگیریهای صحرایی وآزمایشگاهی تعیین گردیده و مقایسه شدند. نتایج نشان داد که صحت شاخصهای سطح خاک روش LFA در طبقه صحت متوسط (6/0-4/0R: ) و صحت شاخصهای سطح خاک روش LFAتطبیق داده شده در طبقه صحت کامل (6/0<R) قرار دارند. این نتیجه بیانگر کارایی بیشتر روش اصلاح شده CLFA (تطبیق داده شده) نسبت به روش LFA برای کاربرد در منطقه مورد مطالعه و نواحی مشابه آن میباشد.
زید احمدی؛ غلامعلی حشمتی؛ مهدی عابدی
دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1388، ، صفحه 55-65
چکیده
مدیران مرتع باید در خصوص عوامل اکولوژیکی که سلامت مرتع را تعیین می نمایند، آگاهی داشته باشند. در این تحقیق از مدل آنالیز عملکرد چشمانداز برای ارزیابی سلامت مرتع در سه چشمانداز استفاده شد. نمونهبرداری در سه ترانسکت 50 متری انجام شد و 11 فاکتور مربوط به خاک بر روی آنها اندازهگیری شد. سه مشخصه عملکردی شامل نفوذپذیری، پایداری ...
بیشتر
مدیران مرتع باید در خصوص عوامل اکولوژیکی که سلامت مرتع را تعیین می نمایند، آگاهی داشته باشند. در این تحقیق از مدل آنالیز عملکرد چشمانداز برای ارزیابی سلامت مرتع در سه چشمانداز استفاده شد. نمونهبرداری در سه ترانسکت 50 متری انجام شد و 11 فاکتور مربوط به خاک بر روی آنها اندازهگیری شد. سه مشخصه عملکردی شامل نفوذپذیری، پایداری و چرخه غذایی عناصر در سه چشمانداز 1- مرتع قرق کامل 2- مرتع قرق نیمهرهاشده 3 - مرتع قرق رهاشده و مناطق مجاور آنها برآورد شد. نتایج نشان داد که بین سه مشخصه عملکردی اختلاف معنیدار وجود دارد. همچنین بین مقادیر سه مشخصه عملکردی در سه چشمانداز و مناطق مجاور آن تفاوت معنیدار وجود دارد. مقادیر میانگین سه ویژگی عملکرد در "قطعات اکولوژیکی" نسبت به بین قطعات بالاتر میباشد. بر اساس نتایج بالا، عملیات اصلاحی مرتع باعث کنترل چرا شده و شاخصهای سلامت مرتع در قرق کامل را ارتقاء داد.
محمدرضا نجیب زاده؛ عادل سپهری؛ غلامعلی حشمتی؛ علی اکبر رسولی
دوره 15، شماره 2 ، شهریور 1387، ، صفحه 200-214
چکیده
تخریب اراضی در مناطق خشک یک پدیده رایج است که تمام مراتع جهان را تحت تاثیر قرار میدهد. بهرهبرداری غیراصولی از مراتع و عدم توجه به توان اکولوژیکی رویشگاههای مرتعی در بهرهبرداری از این اراضی از عمدهترین دلایل تخریب مراتع میباشد. به تجربه ثابت شده است که برای جلوگیری از ضایع شدن منابع محیطی و به تبع آن وقوع مشکلات متعدد، باید ...
بیشتر
تخریب اراضی در مناطق خشک یک پدیده رایج است که تمام مراتع جهان را تحت تاثیر قرار میدهد. بهرهبرداری غیراصولی از مراتع و عدم توجه به توان اکولوژیکی رویشگاههای مرتعی در بهرهبرداری از این اراضی از عمدهترین دلایل تخریب مراتع میباشد. به تجربه ثابت شده است که برای جلوگیری از ضایع شدن منابع محیطی و به تبع آن وقوع مشکلات متعدد، باید به همراه طبیعت حرکت و از سرزمین به اندازة توان تولیدی آن بهرهبرداری نمود. بهرهبرداری بهینه از منابع سرزمین مستلزم ارزیابی توان توسعه آن است تا در راستای توسعه پایدار بر برداشت مجاز و بهینه از محیط استوار باشد. در این راستا با هدف ارائه نمونه ای مناسب در ارزیابی مراتع, مراتع منطقه یکه چنار مراوه تپه انتخاب و اقدام به انتخاب نمونه مناسب منطقه و گردآوری اطلاعات مورد نیاز نمونه از منابع موجود و تکمیل آن با مطالعات صحرایی گردید. در این تحقیق از بین روشهای مختلف ارزیابی قابلیت اکولوژیکی اراضی با هدف تعیین کاربری مرتعی, نمونه سیستم مدیریت منابع محیطی (ارمز) مورد توجه قرار گرفت. این نمونه از چهار عامل شیب, شوری خاک, عمق خاک و بارندگی استفاده و با تلفیق این مؤلفههاکاربری مناسب مرتعی را برای هرعرصه ارائه میکند. نقشه های شیب, شوری و عمق خاک و نقشه همباران منطقه مورد مطالعه تهیه و به روش همپوشانی با یکدیگر تلفیق و نقشه نهایی قابلیت اراضی بدست آمد. برای تعیین میزان توافق از جدولهای متقاطع استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل میزان توافق کاپا در این حالت 41 درصد محاسبه گردید ,یعنی نمونه ارمز قادر است تغییرات قابلیت منطقه را با 41 در صد دقت تعیین نماید. در مرحله بعدی که تغییرات در طبقهبندی بارندگی لحاظ گردید, میزان توافق کاپا 43 درصد محاسبه گردید که این تطابق نشانه مؤثر بودن این روش در برآورد صحیح مناطق با تراکم با پوشش بالاست. بنابراین پیشنهاد می گردد این نمونه در مناطق وسیع و متراکم از لحاظ پوشش گیاهی بکار گرفته شود.