صدیقه زارع کیا؛ ناصر باغستانی میبدی؛ علی بمان میرجلیلی؛ محمدرضا احمدی رکن آبادی
دوره 28، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 69-81
چکیده
به‌منظور بررسی اثر روشهای بیومکانیکی بر افزایش پوشش در مناطق خشک، سه منطقه شامل اشکذر، گهر و چاه‌متک اردکان در استان یزد انتخاب گردید. محل‌های آماربرداری در محدوده عملیات ذخیره نزولات و خارج آن (شاهد) تعیین و در پایان فصل رویش (اردیبهشت 97) آماربرداری انجام شد. برای این کار در محدوده هر منطقه 100 پلات 9 مترمربعی (3*3) به فاصله ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر روشهای بیومکانیکی بر افزایش پوشش در مناطق خشک، سه منطقه شامل اشکذر، گهر و چاه‌متک اردکان در استان یزد انتخاب گردید. محل‌های آماربرداری در محدوده عملیات ذخیره نزولات و خارج آن (شاهد) تعیین و در پایان فصل رویش (اردیبهشت 97) آماربرداری انجام شد. برای این کار در محدوده هر منطقه 100 پلات 9 مترمربعی (3*3) به فاصله 12 متر از همدیگر و در طول 5 ترانسکت 300 متری که به‌طور موازی و به‌فاصله 100 متر از یکدیگر در نظر گرفته شده بود، انداخته شد. در داخل هر پلات درصد پوشش تاجی و تراکم گونه‌های مختلف اندازه‌گیری گردید. داده‌ها با آزمون t مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان از افزایش پوشش در درون کنتورفارو و هلالی آبگیر دارد، به‌طوری‌که متوسط پوشش در مراتع اشکذر، چاه‌متک و گهر اردکان در منطقه دارای ذخیره نزولات از 2 تا 3 درصد نسبت به منطقه شاهد افزایش یافته است. همچنین افزایش تراکم گونه‌های مختلف نیز در منطقه ذخیره نزولات قابل مشاهده بود. این در حالی است که بذرپاشی تنها در سال ایجاد ذخیره نزولات انجام شده است. به‌طورکلی با توجه به وضعیت پوشش گیاهی و میزان تراکم گیاهان با تفکیک گونه‌ای، انجام عملیات اصلاحی ذخیره نزولات توأم با بذرکاری با استفاده از گونه‌های Artemisia sieberi و Salsola tomentosa برای مراتع بیابانی با بارندگی کمتر از 100 میلیمتر می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد
محمد تقی زارع؛ محمد فیاض؛ صدیقه زارع کیا؛ ناصر باغستانی میبدی؛ محمد ابوالقاسمی
دوره 27، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 24-35
چکیده
ذخیره نزولات آسمانی همراه با کشت گونه‌های گیاهی در احیا و اصلاح مراتع بخصوص مراتع مناطق خشک مورد توجه است. در این تحقیق تاثیر تیمارهای کنتور فارو، پیتینگ و هلالی آبگیر در استقرار گونه کمای طبسی ( Ferulatabasensis) در منطقه کالمند بهادران استان یزد که یکی از رویشگاههای این گونه میباشد، مورد بررسی قرار گرفت. کشت بذر در دو زمان اوایل پاییز ...
بیشتر
ذخیره نزولات آسمانی همراه با کشت گونه‌های گیاهی در احیا و اصلاح مراتع بخصوص مراتع مناطق خشک مورد توجه است. در این تحقیق تاثیر تیمارهای کنتور فارو، پیتینگ و هلالی آبگیر در استقرار گونه کمای طبسی ( Ferulatabasensis) در منطقه کالمند بهادران استان یزد که یکی از رویشگاههای این گونه میباشد، مورد بررسی قرار گرفت. کشت بذر در دو زمان اوایل پاییز به عنوان کشت پاییزه و اواخر زمستان به عنوان کشت بهاره انجام گرفت. تحقیق بر اساس طرح آماری اسپلیت پلات با تیمار اصلی 2 تاریخ کشت و تیمار فرعی 3 روش کاشت در سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی پایه ریزی گردید. بذور در دو سال 1392 و 1393 کشت گردید. نتایج نشان داد که میزان سبز شدن بذور در کشت پاییزه بطور معنی‌داری بیشتر از کشت بهاره بود. از بین روشهای کاشت تاثیر روش هلالی آبگیر اندکی بیش از دو روش دیگر بوده است. بطور کلی هر سه روش کاشت سبب سبز شدن بیش از 50 درصدی بذور شدند. اگرچه تعدادی از این نهالها در سال بعد از کاشت به دلایل مختلف از بین رفتند، لیکن حضور حدود 30 درصدی نهالها در سال دوم و سوم کاشت نشان از موفقیت نسبی روشهای ذخیره نزولات در استقرار گیاهان کشت شده، داشته است.
علی بمان میرجلیلی؛ قدرت اله حیدری؛ ناصر باغستانی میبدی؛ شفق رستگار
دوره 26، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 89-102
چکیده
در نظام دامداری سنتی بنیان اقتصادی دامدار بر اساس کسب تولیدات دامی با تکیه بر علوفه در دسترس دام در مرتع است و دامپروری اساس اشتغال، منبع تأمین درآمد و یکی از علل بقای جامعه میباشد و دامداری سنتی بر مبنای استفاده از مرتع پایه‌ریزی شده است. بااین‌حال در کشور ما عوامل گوناگون و بهویژه عدم سوددهی مناسب درخور معیشت دامدار باعث ...
بیشتر
در نظام دامداری سنتی بنیان اقتصادی دامدار بر اساس کسب تولیدات دامی با تکیه بر علوفه در دسترس دام در مرتع است و دامپروری اساس اشتغال، منبع تأمین درآمد و یکی از علل بقای جامعه میباشد و دامداری سنتی بر مبنای استفاده از مرتع پایه‌ریزی شده است. بااین‌حال در کشور ما عوامل گوناگون و بهویژه عدم سوددهی مناسب درخور معیشت دامدار باعث شده تا تمایل به این حرفه کم شده و در شرایط حاضر با تغییرات به وجود آمده در زمینه درآمدها و هزینه‌‌ها در دامداری سنتی تحقیق را در این زمینه ضروری کرده است. این مطالعه در مراتع خشک و بیابانی ندوشن استان یزد در سامان‌های عرفی روستانشینان انجام شد. پس از انتخاب 9 سامان عرفی مشابه از نظر اکولوژیکی، در هریک از سامانها یک گله انتخاب شد. متوسط تعداد دام هر گله 230 رأس با نژاد خالص بز ندوشنی بود. هدف این پژوهش بررسی میزان درآمد، هزینه و سود گله‌داران بز ندوشن بود. نتایج نشان داد که به‌ترتیب بیشترین میزان هزینه جاری مربوط به تأمین تغذیه دستی دامها و دستمزد چوپان بوده است. به‌طوری‌که بیشترین میزان درآمد دامها به‌ترتیب مربوط به فروش دام زنده، شیر و ماست میباشد. محاسبات در 9 سامان عرفی نشان داد که میزان هزینه‌‌ها بیشتر از درآمدها بود، بنابراین درآمد خالص در هریک از سامانها منفی بوده است. ضمناً ارزش‌گذاری بر مبنای ارزش حال با نرخ‌های تنزیل متفاوت 20، 18 و 15 درصد در سالهای 1396،1395،1394 نیز نشان داد که در تمام سال‌ها ارزش حال خالص (NPV) کوچکتر از صفر بوده و نسبت منفعت به هزینه (BCR) نیز کوچکتر از یک میباشد، ازاین‌رو دامداری سنتی در منطقه مورد مطالعه با شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد.
ناصر باغستانی میبدی؛ محمدتقی زارع؛ کاظم دشتکیان؛ محمدرضا احمدی
دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 778-786
چکیده
توزیع مناسب منابع آب شرب دام موجب چرای یکنواخت و استفاده بهینه از مرتع می‌گردد. آگاهی از وضعیت موجود این منابع در مرتع تحت مدیریت، پیش نیاز دستیابی به این مهم تلقی می‌گردد . به همین منظور، بررسی منابع آبی شرب دام در مراتع استپی حوزه ندوشن استان یزد با وسعتی معادل 114836 هکتار در سال 1392 مورد توجه قرار گرفته است. طی بازدید‌های صحرایی موقعیت ...
بیشتر
توزیع مناسب منابع آب شرب دام موجب چرای یکنواخت و استفاده بهینه از مرتع می‌گردد. آگاهی از وضعیت موجود این منابع در مرتع تحت مدیریت، پیش نیاز دستیابی به این مهم تلقی می‌گردد . به همین منظور، بررسی منابع آبی شرب دام در مراتع استپی حوزه ندوشن استان یزد با وسعتی معادل 114836 هکتار در سال 1392 مورد توجه قرار گرفته است. طی بازدید‌های صحرایی موقعیت منابع آبی موجود با دستگاه GPS تعیین گردید و با استفاده از این داده‌ها نقشه‌های پایه چاه- چشمه‌ها و آبانبارهای احداثی موجود در محیط ArcGIS 9.3 تهیه شد. سپس با دستورBuffer Analysis در محیط ArcGIS 9.3 نقشه‌های قلمروی چرایی دام در محدوده چاه-چشمه‌ها و آب انبار‌های احداثی موجود تولید گردید. با انطباق این دو نقشه سطوحی از حوزه مورد مطالعه که بواسطه محدویت منابع آبی در حال حاضر غیرقابل چرا می‌باشند، مشخص شد. بر اساس نتایج بدست آمده سطح زیر پوشش منابع آبی چاه-چشمه‌ها و آبانبارهای احداثی موجود به ترتیب برابر 75692 و 65259 هکتار می‌باشند. حدود 16703هکتار از عرصه تحت مطالعه دور از منابع آبی واقع شده که در حال حاضر مورد چرای دام واقع نمی‌شوند. این سطوح خالی با احداث 13 منبع‌آبی قابل چرا می‌گردند. در حوزه مورد مطالعه 33 آب انباردر گذشته بنا شده است و 13 آب انبار دیگر برای پوشش کل سطح مرتع برای چرای دام لازم میباشد. در حالی که با مکانیابی صحیح امکان پوشش کل عرصه با احداث 20 منبع آبی میسر بود. بنابراین جهت گسترش منابع آبی شرب دام در مراتع توجه به این امر ضروری است.
محمد ابوالقاسمی؛ امر علی شاهمرادی؛ ناصر باغستانی میبدی؛ صدیقه زارع کیا
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 254-261
چکیده
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آت‌اکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. ...
بیشتر
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آت‌اکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. در ارتباط با گونه یاد شده فاکتورهایی نظیر انتشار جغرافیایی، ویژگیهای اقلیمی، توپوگرافی، خاک و فنولوژی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور سه سایت مطالعاتی منصوریه (در منطقه طبس)، مسجد شکر (در مسیر جاده یزد به طبس) و بافق برای گیاه سبد انتخاب شد. نتایج نشان داد که گونه Stipagrostis pennata گیاهیست شندوست که دارای ساقهها و انشعابهای ایستا میباشد و در عرصه تپههای شنی فعال و روان و کم ارتفاع و نیز در چالهریگها و کوچهریگها با شیبهای مختلف رویش دارد. دامنه ارتفاعی رویشگاههای آن 700 تا 1600 متر از سطح دریا میباشد. بیشترین میزان بارندگی 110 میلیمتر در رویشگاه مسجد شکر و کمترین آن 5/55 میلیمتر در رویشگاه بافق میباشد. بافت خاک در رویشگاههای این گیاه شنی است و میزان اسیدیته خاک 28/8 تا 53/8 و هدایت الکتریکی آن از 48/0 تا 2/1 دسی‌زیمنس متغیر میباشد. این‌گونه از اوایل اسفند ماه رشد رویشی خود را آغاز میکند. ظهور ساقه گلدهنده در اواسط اردیبهشتماه، دوره ریزش بذر در اواخر خردادماه و دوره خواب آن در طول فصل تابستان و پاییز است. این گونه مرتعی به دلیل داشتن اندام هوایی قابل ملاحظه و ساقههای طویل، خاک رویشگاه خود را در برابر طوفانهای شن و فرسایش بادی حفاظت نموده و علوفه نسبتا" مناسبی را برای دامهای این مناطق تولید میکند. با توجه به نتایج بدستآمده، این گونه گیاهی مرغوب را میتوان با اطمینان کامل برای تثبیت شنهای روان و تولید علوفه مرتعی در مناطق حاشیه کویر معرفی نمود.
ناصر باغستانی میبدی؛ محمد تقی زارع؛ محمد ابو القاسمی
دوره 14، شماره 4 ، دی 1386، ، صفحه 478-489
چکیده
پژمردگی و خشکیدگی بروز یافته در جنگلهای دست کاشت تاغ استان یزد پدیده‌ای است که همواره مورد توجه دست‌اندرکاران منابع طبیعی استان بوده است. چگونگی گسترش ابعاد و شادابی درختچه‌های تاغ 12ساله این منطقه با اجرای شیوه‌های مختلف هرس (کف‌بر، 35 سانتیمتری، 70 سانتیمتری و بدون هرس) در دو سطح تراکم 125 و 250 اصله در هکتار قبلاً در زمستان 1373 تحت ...
بیشتر
پژمردگی و خشکیدگی بروز یافته در جنگلهای دست کاشت تاغ استان یزد پدیده‌ای است که همواره مورد توجه دست‌اندرکاران منابع طبیعی استان بوده است. چگونگی گسترش ابعاد و شادابی درختچه‌های تاغ 12ساله این منطقه با اجرای شیوه‌های مختلف هرس (کف‌بر، 35 سانتیمتری، 70 سانتیمتری و بدون هرس) در دو سطح تراکم 125 و 250 اصله در هکتار قبلاً در زمستان 1373 تحت بررسی قرار گرفته بود. نتایج بررسیهای 6 ساله منتهی به سال 1379 در آن پژوهش، حکایت از اثر مثبت هرس بر جوان‌سازی و افزایش شادابی درختچه‌های یاد شده بوده است و برش از ارتفاع 35 سانتیمتری برتر از دیگر برشها معرفی شده بود. در پایان فصل رویش سال 1384، در حالی که درختچه‌های همان محل قبلی، 11 فصل رویش پس از هرس‌شدن را سپری کرده‌اند، در پژوهش حاضر تحت بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در درختچه‌های شاهد 23 ساله خشکیدگی سرشاخه‌ها و پژمردگی به شدت توسعه یافته است، در حالی که بر روی درختچه‌های هرس‌شده چنین حالتی مشاهده نمی‌گردد. در 5 ساله 84-1379 افزایش معنی‌داری بین قطر تاج و ارتفاع گیاهان هرس شده حاصل نگردید، حتی کاهش معنی‌دار نیز بر روی قطر تاج و ارتفاع درختچه‌های شاهد نیز بروز نمود(05/0 p<). درختچه‌های برش داده شده در ارتفاع 35 سانتیمتری دارای قطر تاج 262سانتیمتر با ارتفاع 164 سانتیمتر می‌باشند. این درختچه‌ها در برخورد با هجوم ماسه‌های روان مقاومت خوبی از خود نشان داده‌اند.
امان... رهبر؛ علی بمان میر جلیلی؛ ناصر باغستانی میبدی
دوره 14، شماره 4 ، دی 1386، ، صفحه 579-588
چکیده
آگاهی از کیفیت علوفه در تعیین ظرفیت چرا و مدیریت بهینه دام و مرتع امری ضروری میباشد به همین منظور ارزش غذایی دو گونه غالب Artemisia aucheriو Peteropyron aucheriمراتع آبخوان هرات استان یزد طی سالهای 1385-1383 در پایان دوره رویشی اندازه گیری شد. نمونه گیری بصورت تصادفی در دو تکرار در هر سال بطور جداگانه در عرصه آبخوان و شاهد انجام شد. میزان عناصر فسفر، ...
بیشتر
آگاهی از کیفیت علوفه در تعیین ظرفیت چرا و مدیریت بهینه دام و مرتع امری ضروری میباشد به همین منظور ارزش غذایی دو گونه غالب Artemisia aucheriو Peteropyron aucheriمراتع آبخوان هرات استان یزد طی سالهای 1385-1383 در پایان دوره رویشی اندازه گیری شد. نمونه گیری بصورت تصادفی در دو تکرار در هر سال بطور جداگانه در عرصه آبخوان و شاهد انجام شد. میزان عناصر فسفر، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم، فیبر، چربی و پروتئین به روش آزمایشگاهی اندازه گیری شد. سپس داده ها در قالب طرح آماری اسپیلت پلات در زمان در سطح خطای 5 درصد تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که میزان بعضی از عناصر در عرصه نسبت به شاهد در سطح خطای 5 درصد اختلاف معنی داری دارند و دامنه تغییرات میزان عناصر درگونه ها در طی سالهای مورد مطالعه از روند یکسانی تبعیت نمیکند، اگر چه گونه های موجود در آبخوان، از آب بارندگی بیشتری نسبت به شاهد بهره مند بوده اند ولی کیفیت علوفه همسو با آن تغییر نکرده است.
ناصر باغستانی میبدی؛ حسین ارزانی؛ محمدتقی زارع؛ جلال عبداللهی
دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1383، ، صفحه 137-162
