سمانه محمدی؛ عادل سپهری؛ محمد فرزام؛ حسین بارانی
دوره 30، شماره 3 ، دی 1402، ، صفحه 457-473
چکیده
مقدمهاین پژوهش بر روی گونه کامتیغ (Lycium depressum Stocks) با هدف مطالعه پاسخهای رویشی (سطح برگ، وزن مخصوص برگ، سطح ویژه برگ، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه) درختچه مرتعی کامتیغ در مقابل تنش خشکی و اثر اصلاحکنندههای خاک بر پاسخهای رویشی انجام شد. مواد و روشهاآزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً ...
بیشتر
مقدمهاین پژوهش بر روی گونه کامتیغ (Lycium depressum Stocks) با هدف مطالعه پاسخهای رویشی (سطح برگ، وزن مخصوص برگ، سطح ویژه برگ، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه) درختچه مرتعی کامتیغ در مقابل تنش خشکی و اثر اصلاحکنندههای خاک بر پاسخهای رویشی انجام شد. مواد و روشهاآزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی شامل تیمار اصلی آبیاری در 4 سطح (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار فرعی اصلاحکنندههای خاک در شرایط گلخانهای انجام شد. در هر تیمار ترکیبی آبیاری و اصلاحکننده خاک 5 تکرار و در مجموع 160 گلدان برای انجام آزمایش استفاده شد. تیمارهای فرعی اصلاحکنندههای خاک شامل هیدروژل استاکوزورب به مقدار 3 گرم در هر کیلوگرم خاک در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. Mineral Zeolite به مقدار 8 گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه قرار گرفت. نیتروباکتر به مقدار cc 3 در هر گلدان در ناحیه فوقانی ریشه گیاه اضافه شد. افزودن میکوریزا به مقدار 10 گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. نتایج بهطورکلی در تمام سطوح آبیاری بین تیمارها در هریک از مواد اصلاحکننده خاک اختلاف معنیداری (p<0.05) دیده شد. در تیمار زئولیت با میکوریزا بیشترین مقدار در وزن خشک ساقه و وزن مخصوص برگ با سطح آبیاری 50 درصد مشاهده شد. با افزایش تنش خشکی وزن مخصوص برگ و وزن خشک ساقه گیاه در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا افزایش و مقدار پرولین کاهش یافت که با تیمار شاهد متفاوت بود. اندازهگیری سطح برگ نشان داد که سطح برگ از 1450 میلیمتر مربع در سطح آبیاری 100 و 75 درصد به 900 میلیمتر مربع در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد که نشاندهنده تأثیر تنش خشکی بر سطح برگ بود. بیشترین مقدار وزن مخصوص برگ در سطح آبیاری 25 درصد مربوط به نیتروباکتر با میکوریزا بود و این اصلاحکننده باعث افزایش وزن مخصوص برگ از مقدار 0025/0 گرم بر مترمربع در سطح آبیاری 100 درصد به 0028/0 گرم بر مترمربع در سطح آبیاری 25 درصد شد. سطح ویژه برگ در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا در آبیاری 100 درصد از 400 میلیمتر مربع بر گرم به 350 میلیمتر مربع بر گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرده است. نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی در سطح آبیاری 100 درصد در تیمار هیدروژل بدون میکوریزا از مقدار 2 گرم به 4/1 گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد. مقدار وزن خشک برگ از 4/1 گرم در آبیاری 100 درصد به 3/1 گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد. نتیجهگیرینتایج تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای زیستی به دلیل بهبود خصوصیات رویشی، مقاومت گیاه را در شرایط تنش خشکی افزایش میدهد. تیمارهای نیتروباکتر بدون میکوریزا، هیدروژل و زئولیت با میکوریزا به دلیل بهبود شرایط رویشی، برای کاشت این گیاه توصیه میشود. از آنجایی که گیاه کامتیغ گیاهی دارویی محسوب میشود، میتوان با کاربرد اصلاحکنندههای خاک برای کشت بهتر گونه در صنعت داروسازی و پزشکی مورد استفاده قرار داد و تمام ارگانهای مرتبط با کشت گونه کامتیغ میتوانند از نتایج این تحقیق به منظور بهبود پروژههای کشت استفاده کنند.
علی وثوق؛ علی اشرف جعفری؛ عزت کرمی؛ رضا طالبی؛ هوشمند صفری
دوره 29، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 231-240
چکیده
علف باغ (Dactylis glomerata) نقش مهمی در احیاء مراتع و ایجاد چراگاه و تولید علوفه دارد، ازاینرو برای ارزیابی عملکرد شاخساره و خصوصیات فیزیولوژیکی، 12 جمعیت علف باغ در سه شرایط متفاوت رطوبتی (تیمار 90 درصد، 70 درصد و 50 درصد ظرفیت زراعی در طول فصل رشد) بهصورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار کشت و صفات وزن شاخساره، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید، ...
بیشتر
علف باغ (Dactylis glomerata) نقش مهمی در احیاء مراتع و ایجاد چراگاه و تولید علوفه دارد، ازاینرو برای ارزیابی عملکرد شاخساره و خصوصیات فیزیولوژیکی، 12 جمعیت علف باغ در سه شرایط متفاوت رطوبتی (تیمار 90 درصد، 70 درصد و 50 درصد ظرفیت زراعی در طول فصل رشد) بهصورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار کشت و صفات وزن شاخساره، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید، پروتئین، پرولین، کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس تنـوع معنیداری را برای صفات در بین جمعیتها نشان داد. جمعیتهای کرج برای کلروفیل a و کل، زنجان برای کلروفیل b و کاروتنوئید، امریکا برای پراکسیداز و کاتالاز، بانکژن برای سوپراکسید دیسموتاز، مرند برای پروتئین محلول، کرج و زنجان برای پرولین برتر بودند و جمعیتهای ملایر، امریکا، بانکژن و کرج بیشترین وزن شاخساره را داشتند. بیشترین وزن شاخساره و محتوای کلروفیل در سطح رطوبتی 90 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد که با افزایش شدت تنش بهصورت معنیداری کاهش یافتند. بیشترین میزان کاروتنوئید و پراکسیداز در سطح رطوبتی 70 درصد مشاهده شد و با افزایش تنش کاهش معنیدار داشتند و در نهایت کمترین محتوای آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و محتوای پرولین و پروتئین محلول در سطح 90 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد که با افزایش شدت تنش بهطور معنیداری افزایش یافتند. جمعیتها بر اساس تجزیه خوشهای در 3 گروه متمایز قرار گرفتند. گروه اول شامل پنج جمعیت بود که وزن شاخساره خشک و خصوصیات فیزیولوژیکی برتری داشتند. گروه دوم شامل شش جمعیت بود که نسبت به گروه قبل در رده دوم قرار گرفتند و در نهایت گروه سوم دارای یک جمعیت بود که تظاهر ضعیفی نشان داد. در مجموع با توجه به بررسیهای آماری روی صفات مورد بررسی، جمعیتهای بانکژن، مرند، زنجان، کرج، امریکا و ملایر در شرایط متفاوت رطوبتی برتر بودند و بـهعنـوان مـواد ژنتیکی مناسب برای احیای مراتع یا برنامههای اصلاحی معرفی شدند.
علی خنامانی؛ اصغر مصلح آرانی؛ حمیدرضا عظیم زاده؛ محمد هادی راد
دوره 27، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 334-346
چکیده
تنوع بخشیدن به گونههای مورد استفاده در تثبیت شن و بیابانزدایی میتواند به پایداری این اکوسیستمها کمک نماید. اغلب گونههای مورد استفاده در تثبیت شن، نیاز به حمایتهای اولیه داشته تا به مرور به شرایط جدید، سازگار شوند. از مهمترین این حمایتها، آبیاری در سالهای اولیه کاشت است. در این تحقیق، عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه شن دوست ...
بیشتر
تنوع بخشیدن به گونههای مورد استفاده در تثبیت شن و بیابانزدایی میتواند به پایداری این اکوسیستمها کمک نماید. اغلب گونههای مورد استفاده در تثبیت شن، نیاز به حمایتهای اولیه داشته تا به مرور به شرایط جدید، سازگار شوند. از مهمترین این حمایتها، آبیاری در سالهای اولیه کاشت است. در این تحقیق، عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه شن دوست دیودال (Ammodendron persicum) در شرایط لایسیمتری تحت تأثیر سطوح مختلف آبیاری، مورد توجه قرار گرفت. سطوح مختلف آبیاری شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی (شاهد)، 75، 50 و 25 درصد کم آبیاری بود که در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار اعمال گردید. میزان تبخیر و تعرق در تیمارهای شاهد، 75، 50 و 25 درصد کم آبیاری به ترتیب 60، 47، 37 و26 لیتر بود. با محاسبه کارایی مصرف آب بر اساس میزان ماده خشک تولیدی به ازای هر لیتر آب تعرق یافته مشخص گردید که بین تیمارهای مختلف اختلاف معنیداری وجود دارد. بالاترین کارایی مصرف آب با 07/2 گرم ماده خشک به ازای هر لیتر تعرق مربوط به تیمار 50 درصد کم آبیاری بود. با کاهش میزان مصرف آب، نسبت ریشه به اندام هوایی افزایش یافت، بگونهای که در تیمارهای مختلف اختلاف معنیداری را نشان داد. نسبت ریشه به اندام هوایی در شاهد برابر با 84/0 و در تیمار 75 درصد کم آبیاری برابر با 51/1 بود. نتایج این تحقیق نشان داد که گیاه دیودال، در مراحل اولیه استقرار به دلیل سرعت رشد پایین، از نیاز آبی کم برخوردار و با سازوکارهای متنوعی از جمله توسعه ریشه، کارایی مصرف آب خود را بهبود میبخشد. به دلیل رشد کم، اتلاف آب از طریق تبخیر در مراحل اولیه استقرار زیاد بوده و جهت بهبود راندمان آبیاری، روشهای مناسب کاهش تبخیر و حفظ رطوبت خاک، توصیه میشود.
یوسف صفوی؛ علی اشرف جعفری؛ مهرناز ریاست
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 254-244
چکیده
در این تحقیق اثرات تنش کمآبی بر خصوصیات رشد گیاهچه در دو گونه Agropyrontauri و Agropyronrepens مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در سال 1389 انجام شد. تعداد 6 جمعیت از گونه Agropyron repens و 4 جمعیت از گونه Agropyron tauri از بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انتخاب شدند و به صورت آزمایش فاکتوریل که ...
بیشتر
در این تحقیق اثرات تنش کمآبی بر خصوصیات رشد گیاهچه در دو گونه Agropyrontauri و Agropyronrepens مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در سال 1389 انجام شد. تعداد 6 جمعیت از گونه Agropyron repens و 4 جمعیت از گونه Agropyron tauri از بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انتخاب شدند و به صورت آزمایش فاکتوریل که در آن فاکتور A تعداد نمونه و فاکتورB تعداد سطوح خشکی بودند در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 3 تکرار کشت شدند. سطوح خشکی 100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی بود و صفات مورد اندازهگیری طول ریشهچه، طول ساقچه، نسبت ریشهچه به ساقهچه، طول گیاهچه، وزنتر گیاهچه، وزن خشکگیاهچه و وزن خشک به تر گیاهچه بودند. نتایج نشان داد که اختلاف بین تیمارهای خشکی، ژنوتیپها و اثرات متقابل ژنوتیپ در خشکی در اکثر صفات فوق از لحاظ آماری معنیدار بود. شاخصهای تحمل به خشکی شامل بهرهوری متوسط، میانگین هندسی بهرهوری، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش و شاخص تحمل محاسبه شدند. ژنوتیپ (99) A. tauri با منشاء دیزین در اکثر صفات مورد آزمایش با اختصاص بالاترین شاخصها بیشترین مقاومت را از خود نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده ژنوتیپ (99)A.tauri به عنوان بهترین و ژنوتیپهای (211) A.repens، (217) A.repens، (224) A.repens و (225) A. repensدر مرتبه بعدی برای اصلاح و احیاء مراتع مناطق خشک کشور قابل توصیه اند.
فاطمه انجوی؛ منصور تقوایی؛ حسین صادقی؛ علیمراد حسنلی
دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 216-230
چکیده
به منظور بررسی تاثیر سوپرجاذب بر بهبود اولیه گیاهچه استبرق (Calotropis procera L.)تحت تنش خشکی، آزمایش بصورت گلدانی در منطقه باجگاه بمدت یک سال انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 6 تکرار انجام شد. با استفاده از دستگاه صفحات فشاری درصد رطوبت وزنی خاک در فشار 3/1 اتمسفر، اندازهگیری شد. تیمارهای آزمایش شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر سوپرجاذب بر بهبود اولیه گیاهچه استبرق (Calotropis procera L.)تحت تنش خشکی، آزمایش بصورت گلدانی در منطقه باجگاه بمدت یک سال انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 6 تکرار انجام شد. با استفاده از دستگاه صفحات فشاری درصد رطوبت وزنی خاک در فشار 3/1 اتمسفر، اندازهگیری شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح، (100% ظرفیت مزرعه (شاهد)، 75 % ظرفیت مزرعه، 50% ظرفیت مزرعه) و سوپرجاذب در چهار سطح (به میزان 0، 2، 4، 6 گرم در هر کیلوگرم خاک) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که خصوصیات گیاهچه بطور معنیداری تحت تاثیر برهمکنش سوپرجاذب و تنش خشکی قرار گرفت بطوریکه وزن خشک گیاهچه در سطح شاهد سوپرجاذب و 50 درصد ظرفیت زراعی 9/1 بود که در سطح 6 گرم سوپرجاذب در کیلوگرم خاک و 50 درصد ظرفیت زراعی به 3/2 گرم افزایش یافت و راندمان مصرف آب در سطح شاهد سوپرجاذب 50 درصد ظرفیت زراعی 1/0 گرم بر لیتر بود که در سطح 6 گرم سوپرجاذب در کیلوگرم خاک و 50 درصد ظرفیت زراعی به 18/0 گرم بر لیتر افزایش یافت. با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق پلیمرهای سوپرجاذب، قادر به جذب آب برای مدت زمان طولانی بوده و به تدریج آب را در اختیار ریشه گیاه قرار داده و تاثیر تنش خشکی بر گیاه را کاهش و بنیه اولیه گیاهچه را تقویت می کند.
محمدهادی راد؛ مهدی سلطانی؛ مصطفی زارع مهرجردی؛ مهدیه تجملیان
دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 620-630
چکیده
سیاهتاغ (Haloxylon aphyllum) یکی از مهمترین گونههای موجود در مناطق خشک است که کاربرد گستردهای در تثبیت شن و بیابانزدایی دارد. با وجود مقاومت بالای این گیاه در برابر تنشهای محیطی ازجمله خشکی، احتمال وجود مقاومت بیشتر در جمعیتهای مختلف آن وجود دارد. بر این اساس برای ارزیابی میزان تحمل جمعیتهای مختلف به تنش خشکی، آزمایشی با استفاده ...
بیشتر
سیاهتاغ (Haloxylon aphyllum) یکی از مهمترین گونههای موجود در مناطق خشک است که کاربرد گستردهای در تثبیت شن و بیابانزدایی دارد. با وجود مقاومت بالای این گیاه در برابر تنشهای محیطی ازجمله خشکی، احتمال وجود مقاومت بیشتر در جمعیتهای مختلف آن وجود دارد. بر این اساس برای ارزیابی میزان تحمل جمعیتهای مختلف به تنش خشکی، آزمایشی با استفاده از شش جمعیت غالب شامل جمعیتهای برگرفته از استانهای یزد (دشت یزد- اردکان)، اصفهان (منطقه کاشان)، سمنان (شهر سمنان)، خراسان جنوبی (بیرجند)، سیستان و بلوچستان (منطقه زابل) و کرمان (شهر کرمان) تحت سه تیمار رطوبتی شامل 100، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با استفاده از لایسیمترهای کوچک وزنی و زهکشدار از سال 1388 تا 1390، در ایستگاه تحقیقات بیابانزدایی شهید صدوقی یزد اجرا گردید. اثر تیمارهای رطوبتی بر صفات مورفولوژیک مانند وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، نسبت ریشه به اندام هوایی و بر صفات فیزیولوژیک مانند پتانسیل اسمزی برگ و ریشه، گنجایش نسبی آب، کارایی مصرف آب، کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، انباشت عناصر سدیم و پتاسیم در اندام هوایی و ریشه مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که واکنش جمعیتهای مختلف نسبت به تیمارهای رطوبتی در بسیاری از صفات مورد بررسی بجز میزان کلروفیل (05/0P<) اختلاف معنیداری را نشان نداد. تأثیر تیمارهای رطوبتی بر کارایی مصرف آب و صفات فیزیولوژیک نظیر پتانسیل اسمزی برگ، گنجایش نسبی برگ، کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b و میزان سدیم ریشه اختلاف معنیداری (01/0P<) داشت. همچنین اثر تیمارهای رطوبتی بر پتاسیم برگ در سطح پنج درصد (05/0P<) معنیدار بود. البته تنش خشکی بر پتانسیل اسمزی ریشه، سدیم برگ و پتاسیم ریشه تأثیر معنیداری نداشت. اما اثرات متقابل جمعیت و تیمارهای رطوبتی نیز تنها بر کلروفیل کل در سطح پنج درصد (05/0P<) معنیدار بود. بعبارتی تأثیر تیمارهای رطوبتی در جمعیتهای مختلف در بسیاری از فاکتورهای فیزیولوژیکی مورد اندازهگیری یکسان بود. اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک نظیر وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و وزن خشک کل و همچنین نسبت ریشه به اندام هوایی معنیدار بود (001/0P<). بهطوریکه اثرات متقابل جمعیت و تیمارهای رطوبتی نیز تفاوت معنیداری را در خصوص فاکتورهای مرفولوژیکی نشان نداد.
مجتبی اخوان ارمکی؛ حسین آذرنیوند؛ محمد حسن عصاره؛ علی اشرف جعفری؛ علی طویلی
دوره 18، شماره 4 ، اسفند 1390، ، صفحه 558-568
چکیده
تنشهای محیطی بهویژه تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش و اختلال در مراحل مختلف رشد و نمو گیاهی بخصوص جوانهزنی در مناطق خشک و نیمهخشک ایران است. بدین منظور آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در شرایط آزمایشگاه به اجرا درآمد. در این آزمایش از سه گونه مرتعی از جنس Bromus (Br.tomentellus, Br.inermis, Br.persicus) و چهار تیمار ...
بیشتر
تنشهای محیطی بهویژه تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش و اختلال در مراحل مختلف رشد و نمو گیاهی بخصوص جوانهزنی در مناطق خشک و نیمهخشک ایران است. بدین منظور آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در شرایط آزمایشگاه به اجرا درآمد. در این آزمایش از سه گونه مرتعی از جنس Bromus (Br.tomentellus, Br.inermis, Br.persicus) و چهار تیمار خشکی (آب مقطر، 3-، 6- و 9- بار) استفاده گردید. در این آزمایش، درصد جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه، طول گیاهچه، نسبت طول ریشهچه به طول ساقهچه، وزن خشک گیاهچه، وزن تر گیاهچه، نسبت وزن خشک به وزن تر گیاهچه، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه بذر اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی تمامی صفات به طور قابلتوجهی کاهش یافتند. این کاهش در تمامی صفات مورد ارزیابی در تغییر پتانسیل از 3- به 6- بار حداکثر بود. به طور کلی در میان گونههای مورد آزمایش، گونه Br.tomentellus در پتانسیلهای مورد مطالعه جوانهزنی مناسبی را نشان داد و از این نظر بر سایر گونهها برتری معنیداری داشت. از عاملهای مورد ارزیابی، طول گیاهچه و شاخص بنیه بذر بیشترین واکنش را به تغییر پتانسیل آب نشان دادند. البته در بین سطوح تنش خشکی، پتانسیلهای 6- و 9- بار بهترین سطوح جهت ارزیابی مقاومت به خشکی بودند.
محمد حسنوند؛ علی اشرف جعفری؛ علی سپهوند؛ شهرام نخجوان
دوره 16، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 517-535
چکیده
به منظور بررسی عملکرد و کیفیت علوفه در 6 توده محلی ماشک، دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرمآباد به اجرا درآمد. عملکرد علوفه تر و خشک، ارتفاع بوته و صفات کیفی (درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، کربوهیدراتهای محلول در آب، فیبر خام، دیواره سلولی بدون همیسلولز ADF، دیواره ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد و کیفیت علوفه در 6 توده محلی ماشک، دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرمآباد به اجرا درآمد. عملکرد علوفه تر و خشک، ارتفاع بوته و صفات کیفی (درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، کربوهیدراتهای محلول در آب، فیبر خام، دیواره سلولی بدون همیسلولز ADF، دیواره سلولیNDF و خاکستر کل) در سالهای 1385 و 1386 اندازهگیری شد. در تجزیه واریانس مرکب دو آزمایش، اثر محیط برای کلیه صفات بجز درصد قابلیت هضم معنیدار بود و متوسط میانگین ژنوتیپها در محیط آبی و دیم بهترتیب برای عملکرد علوفه خشک (76/2 و 35/2 تن)، پروتئین خام (8/24 و 6/21 درصد) و کربوهیدرتهای محلول (9/10 و 9/12 درصد) بود که نشاندهنده افزایش عملکرد علوفه و درصد پروتئین خام و کاهش کربوهیدراتهای محلول در شرایط آبی بود. اثر ژنوتیپ برای عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، کربوهیدراتهای محلول و درصد NDF معنیدار بود. ضریب همبستگی بین عملکرد علوفه با صفات ارتفاع بوته، درصد کربوهیدراتهای محلول و فیبرخام مثبت و با درصد پروتئین خام منفی و معنیدار بود. از طرف دیگر کربوهیدراتهای محلول با عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، درصد قابلیت هضم همبستگی مثبت و با صفات پروتئین خام، درصد خاکستر و درصد ADF و NDF همبستگی منفی و معنیدار داشتند. در تجزیه کلاستر، 6 ژنوتیپ در دو گروه قرار گرفتند. در نمودار بای پلات براساس شاخصهای پنجگانه مقاومت به خشکی تودههای حساس و مقاوم به خشکی از هم متمایز شدند. طلارزان (ازنا) با عملکرد 1/3 و 7/2 تن در هکتار علوفه خشک بهترتیب در محیط آبی و دیم برای کشت در دیمزارهای پرباران استان توصیه شد. تودههای ترش آباد دورود و فهره الیگودرز بهترتیب با عملکرد 55/2 و 72/2 تن در هکتار علوفه خشک در شرایط دیم بهعنوان تودههای متحمل به خشکی شناخته شدند و برای کشت در دیمزارهای کم بازده استان معرفی شدند. تودههای دورود و باوکی (ازنا) بهترتیب با تولید 39/2 و 02/3 تن در هکتار علوفه در شرایط آبی بهعنوان حساس به خشکی و مناسب برای کشت آبی شناخته شدند. در بین تودههای یادشده فهره الیگودرز با دارا بودن 74/12 درصد کربوهیدارتهای محلول کیفیت علوفه بهتری داشت.
محمد هادی راد؛ محمد علی مشکوه؛ مهدی سلطانی
دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1388، ، صفحه 34-43
چکیده
تأثیر تنش خشکی بر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی گیاه تاغ (Haloxylon aphyllum) با استفاده از لایسیمترهای وزنی زهکشدار از سال 1380 لغایت 1384 در ایستگاه تحقیقات بیابانزدایی شهید صدوقی یزد مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای رطوبتی شامل ظرفیت گلدانی(شاهد)، یک سوم ظرفیت گلدانی و تنش خشکی بود که در قالب طرح پایه کاملا" تصادفی و با ...
بیشتر
تأثیر تنش خشکی بر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی گیاه تاغ (Haloxylon aphyllum) با استفاده از لایسیمترهای وزنی زهکشدار از سال 1380 لغایت 1384 در ایستگاه تحقیقات بیابانزدایی شهید صدوقی یزد مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای رطوبتی شامل ظرفیت گلدانی(شاهد)، یک سوم ظرفیت گلدانی و تنش خشکی بود که در قالب طرح پایه کاملا" تصادفی و با سه تکرار اعمال شد. با کنترل رطوبت خاک، آب مورد نیاز برای رسیدن به رطوبت مورد نظر در اختیار گیاهان قرار گرفت، ضمن اینکه در تیمار تنش خشکی، پس از استقرار کامل نهالها، آبیاری قطع شد. تیمارهای رطوبتی طی دو فصل رویش اعمال شد و تأثیر آن بر فاکتورهای مورفولوژیکی شامل ارتفاع، قطر و حجم تاج پوشش، طول برگ و تعداد گره در واحد طول برگ و وزن تاج پوشش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که میزان رطوبت خاک بر فاکتورهای مورد اندازهگیری شامل ارتفاع، حجم تاج پوشش، تعدادگره در واحد طول برگ تاثیر معنیداری نداشت، در حالی که بر وزن خشک اندام هوایی (004/0=P)، قطر تاج پوشش (030/0=P) و طول برگ (010/0=P) تأثیر معنیداری داشت.
مجید قربانی جاوید؛ غلامعباس اکبری؛ فواد مرادی؛ ایرج اله دادی
دوره 14، شماره 3 ، آذر 1386، ، صفحه 336-351
چکیده
بررسی میزان تولید ماده خشک و روابط آبی گیاهان مرتعی تحت تنش خشکی میتواند به شناسایی ژنوتیپها و ارقام مقاوم به خشکی منجر گردد و بررسی این صفات به شناخت مکانیزمهای موثر در مقاومت به خشکی کمک خواهد کرد. بمنظور ارزیابی میزان ماده خشک، روابط آبی و تنظیم اسمزی دو ژنوتیپ حساس و مقاوم به خشکی یونجه یکساله از گونه مرتعی Medicago laciniata (L.) ...
بیشتر
بررسی میزان تولید ماده خشک و روابط آبی گیاهان مرتعی تحت تنش خشکی میتواند به شناسایی ژنوتیپها و ارقام مقاوم به خشکی منجر گردد و بررسی این صفات به شناخت مکانیزمهای موثر در مقاومت به خشکی کمک خواهد کرد. بمنظور ارزیابی میزان ماده خشک، روابط آبی و تنظیم اسمزی دو ژنوتیپ حساس و مقاوم به خشکی یونجه یکساله از گونه مرتعی Medicago laciniata (L.) Mill در شرایط گلخانه ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید، دو ژنوتیپ حساس و متحمل به خشکی یونجه یکساله تحت چهار سطح مختلف تنش خشکی شامل 03/0- ، 1/0- ، 2/0- ، 1- مگا پاسکال (بهترتیب سطح شاهد، تنش خشکی کم، متوسط و شدید) قرار داده شد. بررسی صفات وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب (RWC)، پتانسیل کل آب (ψw)، پتانسیل ترگر (ψt)، پتانسیل اسمزی (ψs) و تنظیم اسمزی (OA) در یک و ده روز پس از اعمال تیمارهای خشکی انجام گردید. نتایج بدست آمده از این بررسی نشان داد که با افزایش تنش خشکی، وزن خشک اندام هوایی در ژنوتیپ متحمل تا ده روز پس از اعمال تنش شدید (1- مگاپاسکال) همچنان افزایش داشت، اما نسبت به حالت شاهد این افزایش کمتر بود؛ در حالیکه در ژنوتیپ حساس روند کاهشی بود. همچنین اختلاف معنیداری بین دو ژنوتیپ از نظر وزن خشک ریشه وجود داشت. در این بررسی افزایش وزن خشک ریشه در ژنوتیپ متحمل میتواند بواسطه افزایش رشد ریشه و تولید ریشه های جانبی بیشتر در شرایط خشکی باشد، که صفت مطلوبی برای تحمل به تنش خشکی به حساب می آید. تنش خشکی، RWC و ψw بافتها را کاهش داد. کاهش در میزان RWC متناسب با کاهش ψw بود، بنحوی که کمترین میزان کاهش مربوط به ژنوتیپ متحمل به خشکی و بیشترین کاهش در ژنوتیپ حساس بود. ψt ژنوتیپ متحمل با افزایش شدت تنش خشکی تا سطح 2/0- مگاپاسکال همچنان بالا باقی ماند، درحالیکه در ژنوتیپ حساس از همان آغاز تنش این پتانسیل سیر نزولی داشت. با افزایش تنش خشکی، ψs در دو ژنوتیپ کاهش معنیداری را نشان داد، اما در ژنوتیپ متحمل کاهش بیشتر، نشان از افزایش غلظت متابولیتها می باشد. در این تحقیق تنظیم اسمزی به عنوان مکانیزمی مؤثر در ایجاد مقاومت به خشکی در این دو ژنوتیپ نقش داشته است، بهطوری که میزان آن در ژنوتیپ متحمل در شدیدترین میزان تنش (1- مگا پاسکال) دو برابر رقم حساس بوده است.
محمدتقی زارع
دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1381، ، صفحه 581-594
