عبدالحمید حاجبی؛ محمد فیاض؛ محمدامین سلطانی پور؛ سعیده ناطقی
دوره 30، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 94-110
چکیده
به منظور تعیین رفتار چرایی بز تالی به عنوان دام غالب منطقه، این بررسی در منطقه سیریک استان هرمزگان از سال 1385 به مدت چهار سال انجام شد. شاخص‌های مورد بررسی این تحقیق شامل زمان ورود و خروج دام از مرتع، مسافت روزانه طی‌شده توسط دام، مسیر دام در مرتع با توجه به شیب آن، حداکثر و میانگین سرعت دام، همچنین مدت زمان استراحت، حرکت و چرای دام ...
بیشتر
به منظور تعیین رفتار چرایی بز تالی به عنوان دام غالب منطقه، این بررسی در منطقه سیریک استان هرمزگان از سال 1385 به مدت چهار سال انجام شد. شاخص‌های مورد بررسی این تحقیق شامل زمان ورود و خروج دام از مرتع، مسافت روزانه طی‌شده توسط دام، مسیر دام در مرتع با توجه به شیب آن، حداکثر و میانگین سرعت دام، همچنین مدت زمان استراحت، حرکت و چرای دام در روز بود. برای تعیین شاخص‌های ذکرشده از دستگاه موقعیت‌یاب جغرافیایی جی پی اس گارمین (GPS) استفاده گردید که با استفاده از کمربندی مخصوص به پشت یک بز سه ساله بسته شده و پس از خروج دام از آغل فعال شده، سپس در پایان روز داده‌های آن با استفاده از مدتراک در محیط ILWIS استخراج گردید. مسیر حرکت دام به انتخاب چوپان مشخص می‌شد. نتایج رفتار چرایی دام در ماههای فصل چرا برای چهار سال مورد مطالعه نشان داد که در بین سال‌ها، میانگین مسافت پیموده‌شده و زمان چرای دام و برای ماههای فصل چرا، تمام رفتارها به جز مسافت پیموده‌شده اختلاف معنیداری داشتند. میانگین سرعت حرکت دام 65/2 کیلومتر بر ساعت، طول مسافت طی‌شده 8/12 کیلومتر و مدت زمان چرا 4 ساعت و 49 دقیقه بود. همچنین در طی سالهای بررسی 44 تا 45 درصد از زمانی که دام در مرتع حرکت می‌کرد به چرا اختصاص داشت. شایان ذکر است که اطلاعات استخراج شده از تطابق نقشه مسیر حرکت دام GPS با نقشه شیب منطقه نشان داد که در کل ماههای پنجگانه در طول سالهای مورد بررسی تمام مسافت طی شده توسط دام در کلاس شیب 8-0 درصد قرار دارد.
ماشاالله محمدپور؛ محمدرضا طاطیان؛ رضا تمرتاش؛ جعفر حسین زاده
دوره 28، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 34-54
چکیده
مراتع زیراشکوب جنگلهای تنگ دالاب در شمال‌غرب شهر ایلام طی ماههای اردیبهشت تا آبان چرا میشوند. برای بررسی رفتار چرایی و تعیین وابستگی دام به منابع علوفهای، تعداد سه بز و سه گوسفند کردی از سه گله منطقه به‌طور تصادفی انتخاب و با نصب دستگاه GPS بر آنها، هر ماه اطلاعات مسافت و زمان حرکت دام ثبت شد. نقشههای سازند زمینشناسی، ...
بیشتر
مراتع زیراشکوب جنگلهای تنگ دالاب در شمال‌غرب شهر ایلام طی ماههای اردیبهشت تا آبان چرا میشوند. برای بررسی رفتار چرایی و تعیین وابستگی دام به منابع علوفهای، تعداد سه بز و سه گوسفند کردی از سه گله منطقه به‌طور تصادفی انتخاب و با نصب دستگاه GPS بر آنها، هر ماه اطلاعات مسافت و زمان حرکت دام ثبت شد. نقشههای سازند زمینشناسی، شیب، ارتفاع، کاربری اراضی و فرم زمین تهیه و اطلاعات ماهانه GPS با نقشهها تلفیق گردید. سنجش میزان تولید منطقه در قالب 27 پلات نمونه از منبع علوفهای زیراشکوب و 25 نمونه از درختان و درختچهها انجام شد. نتایج نشان داد که بز روزانه به‌طور متوسط 7/7 کیلومتر تحرک داشته و مسافتی در حدود 6/2 کیلومتر برای چرا طی کرده است؛ اما این ارقام برای گوسفند به‌ترتیب 8/7 و 9/1 کیلومتر است. همچنین مشخص شد که بزها در طبقه ارتفاعی 1400 تا 1500 متر و گوسفندها در طبقه ارتفاعی 1300 تا 1400 متر حضور بیشتری داشتهاند. دامها گرایش بیشتری به چرا در مناطق زیر اشکوب جنگلی داشته و شیبهای کمتر از 30 درصد، فرم زمین تپهای و سازند زمینشناسی پابده را ترجیح دادهاند. مقایسه زمانهای چرا، حرکت و توقف دام نشان داد که بین نوع دامها از نظر رفتار چرایی تفاوت وجود ندارد؛ ولی بین نوع فعالیت (حرکت، توقف و چرا) در ماههای مختلف تفاوت وجود دارد. بررسی رفتار چرایی دام با استفاده از فیلمبرداری مشخص نمود که دامها حدود 33 تا 36 دقیقه برای چرا، سه تا پنج دقیقه توقف و 12 تا 14 دقیقه برای حرکت بدون چرا زمان صرف کردهاند. در نهایت مشخص شد که حدود 50 درصد تولید نسبی علوفه از مراتع زیراشکوب، 34 درصد از درختان جنگلی و 10 درصد از زراعت زیراشکوب بوده است؛ بنابراین وابستگی جیره دام به مرتع زیراشکوب حدود 61 درصد، درختان جنگلی 25 درصد و زراعت زیراشکوب 7 درصد است.
محمد فیاض؛ سیدحمید حبیبیان؛ حسن یگانه؛ انور سنایی؛ محمدجواد مهدوی
دوره 26، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 174-186
چکیده
آگاهی از رفتار چرایی دام یکی از عوامل مؤثر در مدیریت مرتع میباشد. این تحقیق به‌منظور شناخت رفتار چرایی گوسفند در مراتع سایت چشمه انجیر استان فارس در طی سالهای 1389-1386 انجام‌شده است. شاخص‌هایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند، شامل طول مسافت روزانه طی شده توسط دام، میانگین سرعت حرکت دام و مدت زمان صرف شده برای ...
بیشتر
آگاهی از رفتار چرایی دام یکی از عوامل مؤثر در مدیریت مرتع میباشد. این تحقیق به‌منظور شناخت رفتار چرایی گوسفند در مراتع سایت چشمه انجیر استان فارس در طی سالهای 1389-1386 انجام‌شده است. شاخص‌هایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند، شامل طول مسافت روزانه طی شده توسط دام، میانگین سرعت حرکت دام و مدت زمان صرف شده برای چرا بودند. برای تعیین شاخص‌های ذکرشده از دستگاه موقعیت‌یاب جغرافیایی (GPS) استفاده گردید که با استفاده از کمربندی مخصوص به پشت یک میش 4 ساله بسته شد. بنابراین پس از شروع فعالیت چرایی در مرتع، GPS فعال شده و بعد در پایان روز داده‌های آن با استفاده از مدتراک در محیط الویس (Ilwis) استخراج گردید. تجزیه وتحلیل داده‌ها در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با استفاده از نرم‌افزار SAS انجام شد. نتایج نشان داد که در بین سالهای مورد مطالعه صفات میانگین سرعت حرکت دام و طول مسافت روزانه طی شده توسط دام به‌ترتیب در سطح یک درصد و 5 درصد معنیدار شد، اما زمان چرای دام اختلاف معنیداری را نشان نداد. همچنین نتایج ماههای موردبررسی نشان داد که میانگین سرعت حرکت دام در سطح 5 درصد معنیدار شده و صفات مسافت طی شده و زمان چرا معنیدار نشدند. بر اساس نتایج بدست‌آمده مردادماه سال 1387 با میانگین 4 متر بر ثانیه و خردادماه سال 1388 با میانگین 29 متر بر ثانیه به‌ترتیب دارای کمترین و بیشترین میانگین سرعت حرکت دام بودند؛ با این‌حال خردادماه سال 1388 با میانگین 2/4 متر بر ثانیه و مردادماه سال 1387 با میانگین 4/15 متر بر ثانیه به‌ترتیب کمترین و بیشترین مسافت طی شده توسط دام را داشتند. اطلاع از موارد مذکور، مدیریت مرتع را در تعیین زمان مناسب برای حرکت دام در مرتع یاری می‌کند و سبب افزایش عملکرد دام خواهد شد.
محمدامین سلطانی پور؛ سعیده ناطقی؛ محمد فیاض
دوره 25، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 612-626
چکیده
به منظور تعیین رفتار چرایی بز تالی به عنوان دام غالب منطقه، این بررسی در منطقه زمین‌سنگ استان هرمزگان از سال 1385 به مدت چهار سال انجام شد. شاخص‌های مورد بررسی این تحقیق شامل زمان ورود و خروج دام از مرتع، مسافت روزانه طی شده توسط دام، مسیر دام در مرتع با توجه به شیب آن، حداکثر و میانگین سرعت دام، همچنین مدت زمان استراحت، حرکت و چرای دام ...
بیشتر
به منظور تعیین رفتار چرایی بز تالی به عنوان دام غالب منطقه، این بررسی در منطقه زمین‌سنگ استان هرمزگان از سال 1385 به مدت چهار سال انجام شد. شاخص‌های مورد بررسی این تحقیق شامل زمان ورود و خروج دام از مرتع، مسافت روزانه طی شده توسط دام، مسیر دام در مرتع با توجه به شیب آن، حداکثر و میانگین سرعت دام، همچنین مدت زمان استراحت، حرکت و چرای دام در روز بود. برای تعیین شاخص‌های ذکر شده از دستگاه موقعیت‌یاب جغرافیایی جیپیاس گارمین استفاده گردید که با استفاده از کمربندی مخصوص به پشت یک بز سه ساله بسته شده و پس از خروج دام از آغل فعال شده، سپس در پایان روز داده‌های آن با استفاده از مدتراک در محیط الویس استخراج گردید. مسیر حرکت دام به انتخاب چوپان مشخص شد. نتایج رفتار چرایی دام در ماههای فصل چرا برای چهار سال مورد مطالعه نشان داد که در بین سال‌ها، فقط میانگین سرعت دام در سال چهارم و برای ماههای فصل چرا نیز تنها زمان حرکت و زمان استراحت در ماههای چهارم و پنجم معنیدار شد و دیگر خصوصیات رفتاری چرای دام اختلاف معنیداری نداشتند. همچنین در طی سالهای بررسی 31 تا 39 درصد از زمانی که دام در مرتع حرکت می‌کرد به چرا اختصاص داشت.
حسن قلیچ نیا
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 280-290
چکیده
مراتع از گونه‌های مختلف گیاهی با خصوصیات رویشی و فنولوژی متفاوت تشکیل شده که ارزش چرایی معینی دارند. از این روی دام چرا کننده نیز بر حسب آن از خود رفتار چرایی خاصی بروز می‌دهد. بدون شناخت این رفتارها، برنامه‌ریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمی‌باشد. برای پی بردن به رفتار چرایی دام، سایت نیک در مراتع کوهستانی مازندران ...
بیشتر
مراتع از گونه‌های مختلف گیاهی با خصوصیات رویشی و فنولوژی متفاوت تشکیل شده که ارزش چرایی معینی دارند. از این روی دام چرا کننده نیز بر حسب آن از خود رفتار چرایی خاصی بروز می‌دهد. بدون شناخت این رفتارها، برنامه‌ریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمی‌باشد. برای پی بردن به رفتار چرایی دام، سایت نیک در مراتع کوهستانی مازندران در منطقه پلور انتخاب گردید. رفتار چرایی دام مانند مسافت طی شده در روز، سرعت حرکت دام، زمان صرف شده برای حرکت، استراحت و چرا با استفاده از GPS مورد بررسی قرار گرفت. زمان بررسی از سال 1389-1386 بوده است. نتایج نشان می‌دهد که رفتار چرایی دام در ماههای مختلف فصل چرا متفاوت میباشد. رفتار چرایی دام در سالهای مختلف دارای اختلاف معنیدار نمی‌باشد. بیشترین میزان حرکت دام (دقیقه)در کلاس شیب 30-15 درصد و کمترین آن در کلاس شیب بیشتر از 60 درصد میباشد. به طور میانگین، دام در ماه اول فصل چرا مسافت 14.84 کیلومتر، در ماه دوم مسافت 30/13 کیلومتر و در ماه سوم مسافت 38/12 کیلومتر را طی مینماید.
علی احسانی؛ محمد فیاض؛ حمزه علی شیرمردی؛ سید علی حسینی؛ کاظم ساعدی؛ محمدرضا شوشتری؛ جمال حسنی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 558-569
چکیده
بررسی‌های انجام شده جهت شناخت رفتار چرایی دام در فصل چرا در مراتع نیمه‌استپی کشور(ارتفاعات صحنه، قروه، سارال، کرسنک و سرعلی‌آباد) در سالهای 1386تا 1389 انجام شد. در این بررسی طول مسافت طی شده در روز، سرعت حرکت دام، زمان صرف‌شده برای استراحت و زمان صرف شده برای حرکت اندازه‌گیری شد. اندازه‌گیری‌های صورت گرفته با استفاده از دستگاه موقیعت‌یاب ...
بیشتر
بررسی‌های انجام شده جهت شناخت رفتار چرایی دام در فصل چرا در مراتع نیمه‌استپی کشور(ارتفاعات صحنه، قروه، سارال، کرسنک و سرعلی‌آباد) در سالهای 1386تا 1389 انجام شد. در این بررسی طول مسافت طی شده در روز، سرعت حرکت دام، زمان صرف‌شده برای استراحت و زمان صرف شده برای حرکت اندازه‌گیری شد. اندازه‌گیری‌های صورت گرفته با استفاده از دستگاه موقیعت‌یاب جغرافیایی(Gps) صورت گرفت. بدین منظور هنگام ورود دام به مرتع دستگاه موقیعت‌یاب به پشت یک گوسفند بسته و فعال گردید. در پایان چرای دام اطلاعات ذخیره شده در دستگاه با استفاده از مد تراک در محیط ILWIS استخراج شد. مسیر حرکت دام مسیر انتخاب شده توسط چوپان بود. اندازه‌گیری‌ها هر ماه در طول فصل چرا (گلدهی تا بذردهی) تکرار گردید. نتایج نشان داد که طی ماه اول فصل چرا همزمان با دوره گلدهی گیاهان و در زمانی که پوشش گیاهی بیشتر است، مسافت پیموده شده دام بیشتر از ماههای دیگر فصل چرا است و علت آن را می‌توان تنوع طلبی دام در انتخاب گیاهان خوشخوراک و مورد علاقه دانست و کمترین طول مسافت طی شده مربوط به ماههای مرداد و شهریور است، که علوفه موجود در مرتع خشک شده و کاهش می‌یابد، بنابراین در موقع کمبود شدید کالری دام ترجیح می‌دهد انرژی زیادی را صرف جستجوی غذا نکند چون انرژی که در این حالت صرف جستجوی غذا میشود، خیلی بیشتر از مواد غذایی که بدست می‌آورد. نتایج رفتار چرایی دام نشان داد، بیشترین و کمترین زمان صرف شده برای چرا به ترتیب مربوط به ماههای شهریور و اردیبهشت بوده است. در اردیبهشت ماه بعلت وجود گونه‌های یکساله و خوشخوراک مدت زمان چرا نسبت به اواخر فصل چرا و ماه شهریور که علوفه موجود در مرتع خشک شده و کاهش می‌یابد، کمتر بوده است. همچنین بیشترین مسافت پیموده شده توسط دام در شیبهای صفر تا 8 درصد و کمترین آن در شیب بیش از 50 درصد بود.
صدیقه زارع کیا؛ پروانه عشوری؛ محمد فیاض؛ محمود گودرزی؛ نیلوفر زارع
دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 676-684
چکیده
دام در مرتع یکی از اجزاء متشکله اکوسیستم‌های مرتعی میباشد که متناسب با نوع دام و شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی رفتارهای چرایی متفاوتی مشاهده میشود. شناسایی رفتار دام در مرتع میتواند در برنامه‌ریزی و چگونگی بهره‌برداری از مرتع کمک مؤثری بنماید. به این منظور رفتار چرایی گوسفند در مرتع منطقه استپی ساوه مورد بررسی قرار گرفت. ...
بیشتر
دام در مرتع یکی از اجزاء متشکله اکوسیستم‌های مرتعی میباشد که متناسب با نوع دام و شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی رفتارهای چرایی متفاوتی مشاهده میشود. شناسایی رفتار دام در مرتع میتواند در برنامه‌ریزی و چگونگی بهره‌برداری از مرتع کمک مؤثری بنماید. به این منظور رفتار چرایی گوسفند در مرتع منطقه استپی ساوه مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا یک میش سه ساله انتخاب و به کمک دستگاه موقعیت‌یاب (GPS) به‌طور پیوسته مسیر حرکت، ساعات ورود و خروج به مرتع، مدت و زمان استراحت و همچنین سرعت حرکت آن ثبت گردید. نتایج بررسی‌ها در محیط نرم‌افزار GIS و داده‌ها با استفاده از روش تجزیه واریانس دوطرفه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد بجز مقدار میانگین سرعت دام، هیچ اختلاف معنیداری بین صفات مورد بررسی طی چهار سال آماربرداری مشاهده نشد. ولی در ماههای مختلف فصل چرا با اینکه طول مسافت طی‌شده با هم اختلاف معنیداری نداشتند ولی زمان صرف‌شده برای حرکت و زمان صرف‌شده برای استراحت با هم اختلاف معنیدار داشتهاند. به طوری که در اردیبهشت‌ماه با اینکه زمان صرف‌شده برای حرکت و چرا بیشتر از ماههای دیگر بود ولی مسافت طی‌شده در این ماه تفاوت معنیداری با سایر ماه‌ها نداشت. این امر نشان‌دهنده وجود علوفه بهتر و بیشتر در این ماه برای تعلیف دام بود. میانگین سرعت حرکت دام در اردیبهشت‌ماه کمتر از ماههای دیگر ثبت گردید. به‌نحوی‌که بیشترین مسافت طی‌شده توسط گوسفند در شیب 0 تا 8 درصد با پوشش غالب Artemisia sieberi- Salsola laricina رخ داده است. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت با کمک تکنولوژی GPS و GIS می‌توان رفتار چرایی دام و مدیریت مراتع را بهتر ارزیابی کرد.
محمد فیاض؛ حسن یگانه؛ میرطاهر قائمی؛ حسین پیری صحراگرد؛ مهدی معمری
دوره 21، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 482-493
چکیده
انتخاب گیاه به وسیله دام پدیده پیچیده‌ای است که به طور مسلم به نوع دام، نوع گیاه، شرایط آب و هوایی و غیره بستگی دارد. ارزش رجحانی گونه‌های مختلف مرتعی در زمانهای مختلف فصل چرا برای هر نوع دام متفاوت است. شناخت خصوصیات ارزش رجحانی گونه‌های مرتعی در طول دوره چرا، از عوامل ضروری در برنامه‌ریزی و مدیریت مرتع و دام میباشد. از این ...
بیشتر
انتخاب گیاه به وسیله دام پدیده پیچیده‌ای است که به طور مسلم به نوع دام، نوع گیاه، شرایط آب و هوایی و غیره بستگی دارد. ارزش رجحانی گونه‌های مختلف مرتعی در زمانهای مختلف فصل چرا برای هر نوع دام متفاوت است. شناخت خصوصیات ارزش رجحانی گونه‌های مرتعی در طول دوره چرا، از عوامل ضروری در برنامه‌ریزی و مدیریت مرتع و دام میباشد. از این رو شناخت ارزش رجحانی گونه‌های مختلف مورد چرای دام یکی از نکات کلیدی مهم در موفقیت یا عدم موفقیت مدیریت در دستیابی به اهداف مورد نظر میباشد. با در نظر داشتن این نکات، این تحقیق به‌منظور بررسی ارزش رجحانی گونه‌های مورد چرای گاو دو رگه در مقاطع مختلف فصل چرا و با استفاده از روش شاخص انتخاب گونه‌ها در مرتع تزخراب ارومیه انجام شد. اطلاعات مورد نیاز (اطلاعات مربوط به تولید و مصرف گونه‌ها در داخل و خارج و قرق) در شش ماه فصل چرا و به مدت چهار سال به‌منظور محاسبه شاخص انتخاب گونه جمع‌آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها بیانگر معنیدار بودن اثرات مربوط به گونه، زمان چرا و اثرات متقابل بین این دو بر روی ارزش رجحانی گونه‌ها برای دام مورد مطالعه بوده است. بر اساس نتایج به‌دست آمده بیشترین ارزش رجحانی مربوط به گونه‌های Aeluropus littoralis (48/1، کلاس I) و Puccinella distans (شاخص 42/1، کلاس I) و کمترین ارزش رجحانی مربوط به گونه Halocenumum strobilaceum (41/0، کلاس III) و گراس‌های یکساله (6/0، کلاس III) بود. البته تغییرات ارزش رجحانی گونه‌های مختلف در طی ماههای فصل چرا و سالهای مختلف ثابت بود. در این مطالعه با داشتن میزان ارزش رجحانی گونه‌های گیاهی می‌توان علوفه قابل برداشت مراتع شورروی منطقه ارومیه را تعیین کرد.
قادر کریمی؛ حسن یگانه؛ مهدی معمری؛ محمود گودرزی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 295-306
چکیده
به‌منظور درک چرخه چرا و رفتار چرایی دام در شیبهای مختلف مرتع، عادات و رفتار چرایی میش فشندی به‌عنوان دام غالب منطقه کردان البرز به مدت 4 سال مورد بررسی و مشاهده قرار گرفت. شاخص‌های مورد بررسی این تحقیق شامل مسافت روزانه طی‌شده توسط دام، مسیر دام در مرتع با توجه به شیب آن، سرعت دام (میانگین، حداکثر و حداقل)، همچنین مدت زمان استراحت ...
بیشتر
به‌منظور درک چرخه چرا و رفتار چرایی دام در شیبهای مختلف مرتع، عادات و رفتار چرایی میش فشندی به‌عنوان دام غالب منطقه کردان البرز به مدت 4 سال مورد بررسی و مشاهده قرار گرفت. شاخص‌های مورد بررسی این تحقیق شامل مسافت روزانه طی‌شده توسط دام، مسیر دام در مرتع با توجه به شیب آن، سرعت دام (میانگین، حداکثر و حداقل)، همچنین مدت زمان استراحت و حرکت دام در روز بوده است. برای تعیین شاخص‌های ذکر شده از دستگاه موقیعت‌یاب جغرافیایی (جی پی اس گارمین) استفاده گردید که با استفاده از کمربندی مخصوص به پشت یک میش 4 ساله بسته شده و پس از خروج دام از آغل فعال شده، سپس در پایان روز داده‌های آن با استفاده از مدتراک در محیط الویس استخراج گردید. مسیر حرکت دام به انتخاب چوپان مشخص می‌شد. نتایج نشان داد که طی ماه اول فصل چرا و در زمانی که پوشش گیاهی بیشتر میباشد، مسافت پیموده شده دام کمتر از ماههای دیگر فصل چرا میباشد. همچنین بیشترین مسافت پیموده‌شده دام در شیبهای 30-60 درصد و کمترین آن در طبقه شیبی کمتر از 15 درصد بوده است. نتایج رفتار چرای دام در طی ماههای فصل چرا نشان داد که بیشترین میانگین سرعت دام مربوط به تیرماه و کمترین آن مربوط به اردیبهشت و خرداد بود. بنابراین با استفاده از این اطلاعات می‌توان برنامه چرایی دام را در مناطق مشابه این مطالعه، در شیبهای مختلف مدیریت کرد.
مصطفی زارع؛ محمد فیاض؛ غلامرضا گودرزی؛ علی فرمهینی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 329-335
چکیده
فاکتورهای زمانی و مکانی تأثیرات مختلفی بر رفتار چرایی دام دارند، به‌طوری که پارامترهای متفاوت زمانی چرا مانند سرعت حرکت و مسافت پیموده‌شده دام در مرتع ازجمله عوامل مؤثر هستند که بررسی و مطالعه در مورد آنها میتواند به‌عنوان ابزار مهمی برای مدیریت چرا مؤثر باشد. بدین منظور این مطالعه در منطقه نیمه‌استپی استان مرکزی (انجدان اراک) ...
بیشتر
فاکتورهای زمانی و مکانی تأثیرات مختلفی بر رفتار چرایی دام دارند، به‌طوری که پارامترهای متفاوت زمانی چرا مانند سرعت حرکت و مسافت پیموده‌شده دام در مرتع ازجمله عوامل مؤثر هستند که بررسی و مطالعه در مورد آنها میتواند به‌عنوان ابزار مهمی برای مدیریت چرا مؤثر باشد. بدین منظور این مطالعه در منطقه نیمه‌استپی استان مرکزی (انجدان اراک) طی سالهای 1386 تا 1389 و در ماههای مختلف فصل چرا (5 ماه) انجام شد. برای تعیین شاخص‌های مورد استفاده، جهت ارزیابی رفتار چرایی دام از دستگاه GPS (دستگاه موقعیت‌یاب جغرافیایی) استفاده و یک روز معین در هر ماه از فصل چرا به دام بسته شد، سپس با استفاده از نرم‌افزار Map source پارامترهای سرعت حرکت دام، طول مسافت طی‌شده، مدت زمان صرف شده برای چرا، زمان صرف شده برای استراحت و زمان صرف شده برای حرکت اخذ گردید. به‌منظور ارزیابی فاکتورها، در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با استفاده از نرم‌افزارSAS داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن میانگین‌ها مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پارامترهای سرعت حرکت دام، مسافت طی‌شده، زمان صرف‌شده برای استراحت، زمان صرف‌شده برای حرکت در سالهای مختلف آماربرداری و ماههای فصل چرا اختلاف معنیدار دارند و زمان صرف‌شده برای چرا در سالهای مختلف با هم اختلاف معنیدار ندارد ولی در ماههای مختلف در سطح 5% با هم اختلاف معنیدار دارد. در مواقعی که (سال‌ها و ماه‌ها) شرایط محیطی و اقلیمی برای رشد گونه‌های مرتعی به‌ویژه گیاهان یکساله مناسب‌تر بوده صفات رفتاری دام در جهت چرای بیشتر و حرکت و استراحت و طی مسافت کمتر بوده است.
