همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران
بررسی نظرات بهره‌برداران درباره مدیریت چرای دام در مرتع (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی)

مهدی معمری؛ محمد فیاض؛ معصومه عباسی خالکی؛ ضیاءالدین الماسی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 1-13

چکیده
  دانش بومی دانشی است که افراد یک جامعه براساس تجربه و انطباق با فرهنگ‌های محلی و محیط‌زیست در طول زمان کسب کرده‌اند. این دانش بر پایداری جوامع و فرهنگ و همچنین برای حفظ منابع ژنتیکی جهت ادامه بقاء آن استفاده می‌شود و فهرستی ذهنی از منابع بیولوژیکی محلی، نژادهای حیوانات، گیاهان محلی، محصولات کشاورزی و گونه‌های درختی می‌باشد. این ...  بیشتر

ارزیابی درصد پروتئین خام گونه‌های مراتع بیابانی در دو مرحله فنولوژیکی و مقایسه آن با حد بحرانی پروتئین مورد نیاز دام (مطالعه موردی: کهنوج، استان کرمان)

پریا کمالی؛ رضا عرفانزاده؛ سیدحمزه کهنوج

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 14-22

چکیده
  تعیین کیفیت علوفه گونه‌های مراتع  یکی از عواملی است که جهت مدیریت اصولی مراتع لازم و ضروری است. بنابراین درصد ازت چهارده گونه مرتعی که از گونه‌های غالب و مهم در پوشش گیاهی در مراتع خشک و بیابانی شهرستان کهنوج (جنوب استان کرمان) هستند، در دو مرحله (رشد رویشی و پس از بذردهی) توسط دستگاه کجلدال اندازه‌گیری شد و سپس پروتئین خام آنها ...  بیشتر

بررسی تأثیر فیلم پلاستیکی در جلوگیری از هدررفت آب در اطراف ریشۀ سیاه تاغ در منطقۀ سجزی استان اصفهان

زهره اکبری؛ سیدحمید متین خواه؛ محسن نائل

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 23-28

چکیده
  با توسعۀ جمعیت در روی کرۀ زمین، بشر همواره به فکر تأمین منافع آنی خود بوده و توجهی به طبیعت اطراف خود نداشته است. کمبود آب در مناطق خشک کشور اصلی‌ترین عامل محدودکننده جهت گسترش پوشش‌گیاهی در طرح‌های بیابان‌زدایی محسوب می‌گردد؛ به‌طوری‌که درحال‌حاضر بیش از 70 درصد اعتبارات پروژه‌های بیولوژیک بیابان‌زدایی و تثبیت شن‌های روان ...  بیشتر

بررسی تغییرات ارزش رجحانی گونه های مهم مرتعی طی یک دوره چرایی در مراتع بید خیری

غلامحسین رحمانی؛ رضا باقری؛ احمد پورمیرزایی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 29-36

چکیده
  ارزش رجحانی عبارت از انتخاب گونه های در دسترس در چرای آزاد توسط دام میباشد. این تحقیق به ‌منظور تعیین ارزش رجحانی گونه‌های گیاهی با اهمیت مراتع نیمه استپی  بید خیری در گردنه خان سرخ شهرستان بردسیر در استان کرمان توسط دام (گوسفند کرمانی) در طی دوره چرایی از اردیبهشت تا شهریور 1392 به مدت 5 ماه صورت گرفت. متوسط بارندگی منطقه حدود 270 میلیمتر ...  بیشتر

آت اکولوژی گونه مرتعی سبط کاشانی(Stipagrostis Karelini) در ماسه‌زارهای استان اصفهان

سید مرتضی ابطحی؛ امرعلی شاهمرادی؛ عباس کیانی پور

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 37-50

چکیده
  مطالعه گیاهان مرتعی و چگونگی رفتار آنها در اکوسیستم، اطلاعات پایه‌ای را در مورد نحوه عمل پوشش گیاهی در دسترس قرار می‌دهد که لازمه شناخت دقیق‌تر اکوسیستم‌های مرتعی جهت برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح مراتع می‌باشد. در این تحقیقات اکولوژی گونهStipagrostis Karelini  در شن‌زارهای استان اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و خصوصیات ...  بیشتر

تأثیر روش‌های مختلف ذخیره نزولات بر احیاء پوشش‌گیاهی (مطالعه موردی حوزه آبخیز رومه و دهنو شهرستان نهبندان)

محمد حسن بهمدی؛ علیرضا شهریاری

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 51-57

چکیده
  یکی از راه‌های مهم سازگاری با خشکی و جلوگیری از روند بیابان‌زایی، استفاده مفید از منابع آب است و باید سعی کرد تا حد ممکن از ریزش‌های جوی و جریان‌های سطحی به نحو مطلوب استفاده شود. به منظور انجام تحقیق از منطقه‌ای استفاده شد که از لحاظ شرایط توپوگرافی، شیب عمومی منطقه، جهت دامنه‌ها، تراکم شبکه هیدروگرافی، بافت و ساختمان خاک، جهت ...  بیشتر

تعیین کیفیت علوفه چندگونة مرتعی در مرحلة رشد رویشی

فاضل امیری؛ ابراهیم گویلی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 58-69

چکیده
   ارزیابی اراضی مرتعی به معنی شناسایی و ارزیابی تولید بالفعل و بالقوه، به منظور بهره برداری بهینه دامهای اهلی از این منبع با ارزش طبیعی است. تعیین کیفیت علوفه یکی از مهمترین عواملی است که جهت مدیریت تغذیه ای مناسب دامهای اهلی از مراتع لازم است. در این تحقیق ارزش غذایی چند گونة مهم مرتعی، در مراتع نیمه خشک زاگرس مرکزی در سال 1389 مورد ...  بیشتر

امکان‌سنجی توسعه پایدار اکوتوریسم بیابان در کویر شیراز

زهرا خادمت الرسول؛ رضا قضاوی؛ سید حجت موسوی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 70-79

چکیده
  توسعه صنعت گردشگری در مکان‌هایی که پتانسیل بالقوه جذب گردشگر را دارند می‌تواند به عنوان ابزاری کارآمد در جهت رشد و توسعه همه جانبه جوامع به کار گرفته شود. استان فارس به لحاظ داشتن پتانسیل‌های بیشمار طبیعی، تاریخی و فرهنگی از قطب‌های مهم گردشگری ایران محسوب می‌شود. از جمله این موارد می‌توان به مناطق کویری و بیابانی آن اشاره نمود. ...  بیشتر

بررسی تغییرات سطح مراتع شمال‌شرق حوزة آبخیز سد قشلاق با استفاده از داده‌های چندزمانة ماهواره‌ای

صلاح الدین زاهدی؛ مینا بیات؛ فرهنگ قصریانی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 80-91

چکیده
  در طی چند دهة گذشته تغییرات وسیعی در کاربری و پوشش اراضی حوزة آبخیز سد قشلاق سنندج روی داده است. مراتع منطقه دچار تغییرات وسیع شده، به کاربری‌های دیگر تبدیل و یا کیفیت خود را از دست داده‌اند. ادامه این روند علاوه بر کاهش تولید علوفه مراتع و به طبع آن افت تولید محصولات دامی و افزایش بیکاری و مهاجرت به شهر، منجر به افزایش میزان فرسایش ...  بیشتر

بررسی اثرات خشکسالی و ترسالی بر فنولوژی چهار گونه گندمی چند ساله مهم در مراتع بینالود استان خراسان رضوی

فریده ثقفی خادم؛ علی احسانی؛ معصومه شهابی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 92-107

چکیده
  اکثر مراتع کشور در مناطق خشک و نیمه‌خشک واقع شده‏اند. تجدید پوشش طبیعی اکوسیستم‏های مرتعی در این مناطق بدلیل بارندگی‏های بسیار کم، بهره‌برداری غیر‏اصولی و نابهنگام از روند کندی برخوردار می‏باشد. مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی از فاکتورهای مهم در اعمال مدیریت جهت بهره‏برداری بهینه از گیاهان است. از طرفی بروز خشکسالی و تنش‏های ...  بیشتر

تعیین میزان کاهش نفوذپذیری عرصه‌های پخش سیلاب با استفاده از دانه‌بندی رسوب سطحی مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران

محسن پادیاب؛ سادات فیض نیا

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 108-117

چکیده
  به منظور تعیین میزان کاهش نفوذپذیری در ایستگاه پخش سیلاب گچساران و به­ دلیل اینکه پشته­های ابتدایی و نزدیک به هر کانال آبرسان بیشتر متاثر از هر بار سیل­گیری می­باشند، در چهار نقطه از هر کدام از نوارهای اول و دوم هر دو کانال آبرسان و در عمق 15-0 سانتی­متری از سطح زمین اقدام به نمونه­برداری گردید به طوری که در چهار خط میانی پشته­ها ...  بیشتر

بررسی تغییرات تولید و مصرف گونه‌های مرتعی در مراتع استپی (مطالعه موردی: ایستگاه سُه میمه)

مرتضی خداقلی؛ مرتضی اکبرزاده

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 118-127

چکیده
  این پژوهش به‌منظور نشان دادن رفتار رویشی Andrachne fruticosus L.، Artemisia sieberi Besser،EuphorbiadecipiensBoiss & Buhse، Noaea mucronata Forssk، Scariola orientalis Sojak، Stachys inflate Benth، Stipa arabica Trin & Rupr و گونه‌های یک‌ساله در طی سال‌های 1387 الی 1389 در مرتع سُه میمه انجام گردید. تعیین تولید و مصرف با استفاده از پایه‌های متوسط صورت گرفت و هرساله تعداد 8 پایه متوسط از گیاه به ازای همه ماه‌های ...  بیشتر

بررسی پتانسیل ذخیره کربن در درمنه‌زارهای حریم جاده (مطالعه موردی: اتوبان ایوانکی – گرمسار)

احمدرضا پناهیان؛ حمیدرضا ناصری؛ مجید کریمپور ریحان؛ محمد جعفری؛ سیدعلیرضا حسینی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 128-137

چکیده
  یکی از راه‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر، جذب کربن توسط اندام‌های گیاه و ترسیب آن در خاک است. کشت گیاهان و مدیریت مناسب، موجب افزایش بیوماس گیاهان بومی در نتیجه افزایش سطح فتوسنتز کننده و جذب کربن، افزایش مقدار ورودی کربن به خاک می‌گردد. حاشیه جاده‌ها از جمله مناطقی است که قابلیت جذب کربن را دارند و از پتانسیل اکولوژیکی بالایی ...  بیشتر

بررسی تغییرات پوشش گیاهی تحت شدت‌های مختلف چــرای دام در اکوسیستم‌های مرتعی زاگرس مرکزی (مراتع کرسنک و بارده شهرکرد)

حمزه علی شیرمردی؛ آتوسا مجیری؛ مصطفی سعیدفر؛ محمدرضا طاطیان؛ پرویز غلامی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 138-149

چکیده
  چرای دام از مراتع می‌تواند منجر به تغییر ترکیب پوشش گیاهی شود. در این تحقیق اثر چهار شدت مختلف چرایی سنگین، متوسط، سبک و قرق (بدون چرا) بر شاخص‌های پوشش گیاهی به منظور اصلاح شیوه‌های مدیریتی و برنامه‌ریزی مناسب جهت بهره‌برداری پایدار از مراتع در منطقه کرسنک و بارده استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه‌برداری ...  بیشتر

بررسی رابطه خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک با برخی از گونه‌های مرتعی

لیلا کاشی زنوزی؛ شهرام بانج شفیعی؛ حسین سعادت

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 150-160

چکیده
  در این تحقیق به‌منظور بررسی ارتباط پراکنش گونه‌های مرتعی Astragalus  microcephalus, Bromus tomentellus و Onobrichis cornuta با برخی خصوصیات فیریکی و شیمیایی خاک، پس از تلفیق نقشه‌های کاربری اراضی، درصد شیب و زمین‌شناسی و تشکیل واحدهای کاری همگن در حوزه آبخیز زیلبرچای، تعداد 35 نمونه پروفیل خاک به روش Stratified Random Sampling تهیه شدند. سپس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ...  بیشتر

برآورد ارزش اقتصادی کارکرد حفاظت خاک (مطالعه موردی: تهم زنجان)

حسن یگانه؛ حسین آذرنیوند؛ ایرج صالح؛ حسین ارزانی؛ حمید امیرنژاد

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 161-176

چکیده
  یکی از مهمترین خدمات و کارکردهای اکوسیستم مرتعی، کارکرد حفظ خاک است که این موضوع بخصوص در مناطق پر شیب و کوهستانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که کارکرد حفاظت خاک نیز همانند بسیاری از دیگر خدمات این اکوسیستم، فاقد بازاری برای تعیین ارزش آنهاست، در سال‌های اخیر روش‌های جدیدی به منظور برآورد این ارزش ابداع شده است. در مقاله ...  بیشتر

بررسی و تعیین کیفیت علوفه عجوه (Aellenia subaphylla) طی سه مرحله رویشی در مراتع قشلاقی استان سمنان

داریوش قربانیان؛ احسان زندی اصفهان؛ محمد امیرجان

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 177-187

چکیده
  گیاه عجوه (Aellenia subaphylla) گونه‌ای بوته‌ای چندساله، مقاوم به شوری و خشکی است که در مراتع قشلاقی و میان‌بند استان سمنان پراکنش دارد. در نیمه دوم تابستان و اوایل پاییز علوفه قابل توجهی تولید می‌کند و بشدت توسط شتر چرا می‌شود. برای تعیین ارزش غذایی آن در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی، از سرشاخه های 10 پایه در سه تکرار به شکل تصادفی نمونه‌برداری ...  بیشتر

کاربرد روش تاکسونومی عددی در اولویت‌بندی اثرات اجتماعی –اقتصادی بیابانی شدن (منطقه مورد مطالعه: منطقه نصرآباد؛ شهرستان آران و بیدگل)

زهرا اسلامیان؛ مهدی قربانی؛ طیبه مصباح زاده؛ حامد رفیعی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، صفحه 188-196

چکیده
  بیابان‌زایی و تخریب سرزمین چرخه‌ای معیوب از معضلات زیست محیطی را ایجاد کرده و باعث تشدید روند تخریب شده است. چالش‌های اقتصادی- اجتماعی و بحران‌های سیاسی، بخشی از تبعات تخریب سرزمین محسوب می‌شود، که در نهایت می‌تواند افزایش خطر آسیب‌پذیری جوامع تحت تأثیر را درپی داشته باشد. برای تقویت تاب‌آوری جوامع محلی در مقابله با هر گونه بلایای ...  بیشتر